Spanning, nieuwsblad van de SP, januari 2009 : De zorg onze zorg

Inleiding

De Zorg onze zorg

Terwijl er in de Verenigde Staten politici zijn die voorzichtig aankondigen op hun schreden terug te willen keren, lijkt dat in ons land nog een brug te ver. Nog niet iedereen ziet in dat het echt een foute gedachte is om de zorg afhankelijk te maken van de winst die er mee verdiend kan worden. Zorg is een maatschappelijke activiteit die nodig is om het leven van vrijwel iedereen te redden of te veraangenamen.

Daarom zou de zorg niet als een gewone economische activiteit moeten worden behandeld. Over de aanschaf van een auto kun je onderhandelen, een restaurant waar je wilt eten kun je op je gemak uitzoeken, maar je behoefte aan zorg is vrijwel niet van tevoren te bepalen. Onderhandelen daarover is daarom vrijwel altijd onmogelijk.

Ook aan de werkzaamheden in de zorg kleven grote bezwaren als de gemaakte winst bepalend is. Een ziekenhuis moet bijvoorbeeld dagelijks worden schoongemaakt. Gebeurt dat door mensen die de opdracht krijgen dat het zo hygiënisch mogelijk gebeurt of door mensen die in zo kort mogelijke tijd zoveel mogelijk geld voor het schoonmaakbedrijf moeten verdienen? Dat is de vraag waar het om gaat.

Vanuit het perspectief van de patiënten en vanuit het perspectief van het zorgpersoneel is de vermarkting geen goede zaak. De SP is wat dit betreft nog te veel een roepende in de Haagse woestijn.

Toch kan dat beeld snel kantelen. Zo stelde voorzitter Edith Snoeij van ABVAKABO FNV onlangs: “Als we nu geen pas op de plaats maken, zijn we te laat en zitten we straks met een enorm personeelstekort. Neem een adempauze, onderzoek het en ga eerst de effecten op een rijtje zetten!”

Die handschoen nemen we op. Deze Spanning is grotendeels gewijd aan de gevolgen van de marktwerking voor de zorg, en dat is geen vrolijk verhaal. Hopelijk kan de vakbeweging haar voordeel doen met ons onderzoek, dan hoeft ze niet zo lang te wachten. De grote vraag is dan natuurlijk wat ermee gebeurt.

Heel wat vrolijker worden we van de activiteiten van onze Duitse buren. Diederik Olders en Hans van Heijningen spraken met Martina Michels, de vice-voorzitter van de Die Linke-fractie in het parlement van Berlijn. Zij stelden haar vooral de vraag: “Een grote stad als Berlijn financieel saneren zonder de mensen een oor aan te naaien, kan dat?”

2009 is onder andere het Darwinjaar. Het is dit jaar twee eeuwen geleden dat Charles Darwin werd geboren en 150 jaar geleden dat zijn geruchtmakende 'Het ontstaan der Soorten verscheen'. Zijn gedachtegoed dat de ontwikkeling gaat via strijd heeft de wereld veroverd nadat het eerst heftige weerstand vanuit religieuze kringen moest overwinnen. Tegenwoordig zijn er weer religieuze kringen die hun achterhoedegevecht nieuw leven willen inblazen. Misschien wel door de felle strijd die aanhangers van de ontwikkeling door evolutie moesten voeren, is een andere gedachte op de achtergrond geraakt. De gedachte dat niet alleen strijd maar ook samenwerking van belang is voor ontwikkeling. De Russische anarchist Kropotkin schreef daar een mooi boek over, dat door de Nederlandse revolutionair Domela Nieuwenhuis in 1922 is gepopulariseerd. In het Rijke Rooie Leven laat Sjaak van der Velden zien hoe het inzicht dat samenwerking van belang is voor mensen, goed aansluit bij het streven naar solidariteit door socialisten.