Tribune 10/2006 :: Congres - Eensgezind 22 november tegemoet!

Congres

Eensgezind 22 november tegemoet!

Op zaterdag 7 oktober kwam de SP in Amsterdam bij elkaar voor wat zonder overdrijving een ‘historisch congres’ kan worden genoemd. Er werd druk gediscussieerd over NAVO, koningshuis en kandidatenlijst. Maar uiteindelijk werd het feest!

Tekst: Elma Verhey Foto's: Rob Voss

“En Harry”, vraagt Jan Marijnissen, “wat ga je doen als je straks weer in de Tweede Kamer wordt gekozen?” Het is half negen en de uitslag van de stemming over de kandidatenlijst is zojuist bekend gemaakt. Harry van Bommel, die van alle kandidaten de meeste stemmen kreeg (634), aarzelt geen moment: “Ervoor zorgen dat de NAVO een organisatie wordt die in dienst staat van de wereldvrede en níét van Amerika.” Een overdonderend applaus volgt. Want het congres mag dan buitengewoon kritisch zijn geweest over het gewijzigde NAVO-standpunt, uiteindelijk is amendement 401, waarin wordt voorgesteld om wél uit de NAVO te stappen, met (naar ruwe schatting) 50 tegen 550 stemmen verworpen. Tot enige verbazing van de aanwezige pers, die bij zoveel openlijk geventileerde weerstand gerekend had op een ‘ja’ voor het amendement. Zelfs de programmacommissie hield rekening met een afwijzing, vertelt Riet de Wit, een van de twee dagvoorzitters. Maar de om die reden ingehuurde stemkastjes zodat tot op de stem nauwkeurig kon worden nagegaan hoe de verhouding ligt blijken overbodig. Ook met het blote oog valt te zien dat amendement 410 het niet heeft gehaald.

Laurens Ivens, die namens de afdeling Amsterdam en met steun van Rotterdam, Zoetermeer, Breda, Heuvelrug, Zwolle, De Bilt, NoordOost Fryslân en Smallingerland het voorstel heeft ingediend, is “natuurlijk een beetje teleurgesteld”. Maar Ivens is vooral blij dat het gewijzigde NAVO-standpunt van de SP, net als dat van het koningshuis, “flink besproken is door het congres. Nu is het een keuze die door de partij wordt gedragen en niet meer alleen door het partijbestuur en de Kamerfractie”.

Corinne Plattê kreeg een brok in haar keel

Zeker voor de congresgangers uit Vlissingen, Groningen of Maastricht begint zaterdag 7 oktober al vroeg. Rond negen uur druppelen de eerste partijgangers het Muziekgebouw aan ‘t IJ in Amsterdam binnen. Omdat een SP-congres nu eenmaal ook een familiefeest is, komt er nog enige zachte dwang aan te pas om iedereen op tijd de zaal in te krijgen. En dat moet, want er staan maar liefst 427 amendementen op het toch al overvolle programma. Als om tien uur stipt de benedenzaal tot “vol” wordt verklaard, weigert een al te ijverige beveiligingsmedewerker zelfs de eminente lijstduwer de toegang. “Maar ik ben hier uitgenodigd!” protesteert Huub Oosterhuis. Via de artiesteningang aan de achterkant wordt hij door duizendpoot Paul Peters naar binnen gesmokkeld nog net op tijd voor het nieuwe lied van Bob Fosko. Het is even wennen, maar dan zingt ook Oosterhuis uit volle borst het refrein mee: “Met Jan en alleman en de hele achterban, zijn wij er meer dan zeker van, dat het socialer kan. Nu SP!”

Niet veel later betreedt Tiny Kox, fractievoorzitter in de Eerste Kamer, het podium. Om Oosterhuis als volgende spreker aan te kondigen, zo blijkt. De zaal wordt stiller en stiller als Oosterhuis zijn betoog houdt over de betekenis van “christelijk” en waarom de theoloog, schrijver en dichter zich niet meer herkent in het CDA. Die partij wil de komende jaren fors bezuinigen op de zorg. “Is dat volgens de ‘bijbelse grondslag’, die het fundament is van het Christen Democratisch Appèl? Het CDA van Balkenende is de verzorgingsstaat aan het afbreken”, zegt Oosterhuis. “Kunnen christenen dat maken? Dat is toch tegen hun eigen normen en idealen? Heeft het CDA gebroken met het beste van de christelijke traditie: verantwoordelijkheid voor ‘hen die geen verweer hebben’, mededogen met vluchtelingen en asielzoekers?”

Hij vergelijkt het neoliberale klimaat van tegenwoordig met het “wrede bewind” van de Romeinse keizers: “Een systeem dat miljoenen mensen uitstoot, overbodig maakt; miljoenen stervende kinderen produceert.” Daarom wil Oosterhuis niet bij het CDA horen, eindigt hij zijn toespraak, en wél bij de SP die “mij stimuleert een andere wereldorde voor mogelijk te houden, mijn ogen en oren te scherpen voor de kleinste tekenen van opleving, voor een nieuw begin, voor nieuw optimisme.”

Het blijft secondenlang muisstil voordat er een staande ovatie losbarst. Corinne Plattê uit Zwolle kreeg een brok in de keel, vertelt ze na afloop. De afgelopen tijd twijfelde ze weleens of de SP nog wel háár partij is Zwolle is een kritische afdeling en ze heeft soms het gevoel dat daar niet altijd ruimte voor is binnen de partij. Maar deze toespraak en vooral het mensbeeld dat Oosterhuis heeft geschetst, heeft haar ervan overtuigd dat ze “tóch op de juiste plek zit.”

“Kies je SP, dan krijg je Bos er gratis bij”

Dan is het tijd voor de lunchpauze. Het congres stort zich op de broodjes en natuurlijk zijn die met kaas als eerste op, zodat menig vegetariër achter het net vist het enige vlekje op de verder perfect georganiseerd dag, vindt de afdeling Utrecht. Na de lunch is het de beurt aan Marijnissen. “Als je Bos kiest, krijgt je Balkenende er gratis bij”, zegt hij ontspannen kijkend naar de draaiende televisiecamera’s. “Kies je SP, dan krijgt je Bos er gratis bij! Een strategische stem is dit keer een stem op de SP.” Natuurlijk krijgt ook hij een staande ovatie. Maar tegen drie uur valt er geen ontkomen meer aan: het is tijd voor de 427 amendementen die zijn ingediend. Ze variëren van het al eerder genoemde NAVOstandpunt, het aanscherpen van de hypotheekrenteaftrek, verdergaande standpunten over gratis openbaar vervoer, tot een voorstel om in de toekomst beter te letten op de foto’s die het partijprogramma sieren op één daarvan staat nota bene een notoire VVD’er! Wethouder Hans van Hooft sr. uit Nijmegen vindt de enorme hoeveelheid amendementen “maar onzin” en getuigen van “te weinig scholing”. Nico Heijmans, net als Van Hooft een SP’er van het eerste uur, is het daar niet mee eens net als het overgrote deel van het congres trouwens. “Laten we blij zijn met zoveel betrokkenheid”, reageert Heijmans. Bovendien, zo houdt hij Van Hooft voor: “Als er in het verkiezingsprogramma wordt gepleit voor internetaansluitingen in treinen, is het toch niet zó gek dat afdelingen daarop reageren met zaken die zij belangrijk vinden, zoals een versoepeling van de inkomenseis voor partners die hun man of vrouw uit het buitenland willen trouwen.” Heijmans doelt op het voorstel van de afdeling Den Bosch om de inkomenseis te verlagen van 130 procent van het minimumloon naar 100 procent. Het werd door de programmacommissie overgenomen, net als negenendertig andere voorstellen. Nog eens 125 amendementen werden ingetrokken en zeven voorstellen kregen alsnog de zegen van de commissie.

Tegen acht uur ‘s avonds zijn alle amendementen behandeld en vraagt dagvoorzitter Bob Ruers of het congres kan instemmen met het verkiezingsprogramma. Op een paar na, gaan alle stemkaarten gedecideerd de lucht in en kan het feest beginnen. Democratie kost tijd, maar dan heb je ook wat.

• Verslag van het SP-congres 2006