Spanning augustus 2011 :: Crisis in europa

Inleiding

Afrika: een continent in beweging

Als Afrika in het nieuws is, is dat meestal niet op een positieve manier. Ja, vorig jaar toen de Wereldkam-pioenschappen voetbal plaatsvonden in het land waar veel Nederlanders enige verwantschap mee voelen. Maar afgezien van de jubelmomenten tijdens het WK, is er door de bank genomen weinig positiefs te horen of te lezen over het zwarte continent.

Bevolkingen in Noord-Afrika verzetten zich al bijna een jaar tegen hun heersers. Deze Spanning gaat echter over Afrika ten zuiden van de Sahara.

Sinds de acties voor de hongerende bevolking van Biafra midden jaren zestig is er – soms met een onderbreking van enkele jaren – vrij permanent aandacht voor hongersnoden in Afrika. Meestal geeft de Nederlandse bevolking met gulle hand om de nood van hun medemensen te lenigen, maar het blijft een druppel op de gloeiende plaat. Een van de grootste problemen is dat het effect van de westerse humanitaire hulp in veel gevallen teniet wordt gedaan door westerse bedrijven die de betrokken landen leeg halen. Zo schrijft Sharon Gesthuizen over de rol van Shell in Nigeria. Het land heeft een enorm potentieel en de mensen zouden er een goed leven kunnen hebben. Maar Shell gaat vanzelfsprekend voor de winst en wat er aan kapitaal in het land blijft, wordt onderling verdeeld door een corrupte kliek.

Riekje Camara laat zien hoe oneerlijk de rijkdom op de wereld en de toegang tot basisvoorzieningen verdeeld zijn. Vrijhandel, door veel economen gezien als het middel om alle mensen gelijke kansen te bieden, blijkt eerder averechts te werken. Maar wat als minder ontwikkelde landen, ‘het Zuiden’, hun aandeel opeisen in de wereldrijkdom? Marc VandePitte betoogt dat het kapitalisme als systeem dan in gevaar zal komen omdat het juist draait op de onderschikking van landen in het ‘Zuiden’. De opkomst van China als wereldmacht in Afrika wordt door velen in het Westen als een serieuze bedreiging gezien. Meine Pieter van Dijk doet de rol van China in Afrika uit de doeken.

In mei maakten Emile Roemer, Ewout Irrgang, Riekje Camara en Eric Smaling een reis door Kenia. In zijn reisverslag gaat Eric Smaling niet alleen in op de armoede die ze tegen kwamen, maar ook op de hoopvolle voorbeelden die tot stand worden gebracht door mensen die tegen de stroom inroeien. Voormalig SP-Eerste Kamerlid Kees Slager bespreekt het boek ‘Congo’ van David van Reybrouck. Een vuistdikke pil over deze vroegere kolonie van België. Armoede gaat gepaard met een slechte toegang tot geneesmiddelen. Dat is ook het geval met medicijnen tegen AIDS, dat mede daardoor epidemische vormen heeft aangenomen in sommige delen van Afrika. Ineke Palm interviewde Wilbert Bannenberg, die betrokken was bij een fabriek in Oeganda die de bestaande patentregels creatief toepast in het belang van de lokale bevolking.

In Afrika zijn in de loop der jaren nogal wat leiders opgestaan die het met de mensenrechten niet zo nauw namen. Berechting van hen door het Internationaal Strafhof in Den Haag is niet alleen pure winst. De juridische aanpak van mensenrechtenschenders heeft ook zijn beperkingen, aldus Johan van den Hout in een bespreking van het boek van Geert-Jan Knoops over dit onderwerp.

Muziek speelt in verzetsbewegingen vaak een rol van betekenis. Dat is in ieder geval in Zuid-Afrika het geval. Een van de levende legendes uit die periode is Hugh Masekela die aan bod komt in de zeventigste afdeling van het Rijke Rooie Leven.

Ronald van Raak tenslotte gaat de strijd aan met professor Elzinga die bij zijn kruistocht tegen de SP-afdrachtregeling oneigenlijke middelen gebruikt.

Lees online