Spanning januari 2011 :: De Schilderswijk

De Schilderswijk

Een voorbeeld van ‘Buurten in de buurt’

Tekst: Daniël de Wit, medewerker SP-Tweede Kamerfractie

“Voor de pioniers van de SP gold een kleine veertig jaar geleden: de SP zal verbonden zijn met de mensen of zal niet zijn. Kracht en macht bereik je alleen door aan de slag te gaan. Actief te zijn, onder de mensen. Daardoor bereik je wat. En nog belangrijker: daardoor weet je wat je bereiken moet.” Met deze woorden lanceerde Jan Marijnissen in 2008 de ZO-krant en gaf hij het ‘Buurten in de buurt’ een impuls. In één van de verschillende kaderkranten die volgden, werd uitgebreid ingegaan op de vraag waarom we zo werken. In dit artikel ga ik vooral in op hoe je ‘Buurten in de buurt’ aanpakt en wat het voordeel is van dit belangrijke onderdeel van de wetenschap van de SP.

In 2009 besloot Agnes Kant om met de hele Tweede Kamerfractie te ‘Buurten in de buurt’. Onze woordvoerder Integratie Sadet Karabulut nam de organisatie op zich.

Soms is een klacht van een bewoner, een bericht in de media of een rapport van het college aanleiding om de buurt in te gaan. Er hoeft echter niet altijd een aanleiding te zijn. De schijn dat het goed gaat in een buurt kan bedriegen. Een bewindspersoon kan de werkelijkheid ontkennen. Zo ontkende Guusje ter Horst dat agenten verplicht bonnen moesten schrijven, terwijl uit SP onderzoek van Ronald van Raak bleek dat dit wel degelijk het geval was.

Onze keus om te gaan buurten in de Haagse Schilderswijk had een duidelijke aanleiding. In de Tweede Kamer werd in die tijd veel gesproken over gebrekkige integratie en onveiligheid in wijken. De Schilderswijk kampte met beide problemen.

De bevolking van de Schilderswijk

De gemeente Den Haag telt in totaal 42 wijken, 475.680 inwoners, van wie 33% een niet-westerse achtergrond heeft. De Schilderswijk is slechts één van deze wijken en bestrijkt 1.5% van de totale oppervlakte van de gemeente Den Haag. Van de bewoners woont ongeveer 7% in deze wijk. In 2008 telde de Schilderswijk 32.560 bewoners, van wie 86% met een niet-westerse achtergrond. Vier van de vijf woningen zijn huurwoningen. Het gemiddeld besteedbaar jaarinkomen per inwoner in de Schilderswijk is met 8200 euro bijzonder laag te noemen. Iets meer dan de helft van de bewoners van de Schilderswijk (55%) heeft een laag inkomen en een derde leeft van een uitkering (32%). Bijna de helft van de bewoners in de Schilderswijk is jonger dan 25 jaar (42%).

Ruim één op de tien mishandelingen, één op de tien bedreigingen en één op de acht woningdiefstallen in Den Haag vonden in 2007 in de wijk plaats. De helft van de bewoners gaf aan zich onveilig te voelen. Een op de drie bewoners verklaarde weg te willen uit de wijk.

De Schilderswijk kampte in 2007 met enorm hoge schooluitval en schoolverzuim. Een meerderheid van de leerlingen uit de wijk kreeg in 2007 het advies om naar het VMBO te gaan.

Al jaren is de zorgwekkende situatie onderwerp van gesprek in de Haagse en landelijke politiek. Om de situatie te verbeteren kreeg de wijk onder minister Vogelaar het etiket Vogelaarwijk opgeplakt en kreeg de gemeente Den Haag in de afgelopen jaren miljoenen vanuit het rijk, de provincie en vanuit Europa. Wat er precies met deze miljoenen gebeurt, weet waarschijnlijk alleen Joost.

Ondanks alle goede bedoelingen verbeterde de situatie nauwelijks. De weg naar de hel is immers geplaveid met goede bedoelingen. Wij besloten daarom om te gaan ‘Buurten in de buurt’ in de ‘Schilderswijk-West’ om antwoord op de vraag te krijgen hoe de huidige situatie is ontstaan, wat er al is geprobeerd om die te veranderen, welke oplossingen er denkbaar zijn en of bewoners zelf de situatie eigenlijk als probleem ervaren.

SP’ers aan het Buurten in de Schilderswijk

De voorbereiding

In onze aanpak startten we met een vooronderzoek. Onze leden in de Schilderswijk werden geïnformeerd en gevraagd om mee te helpen. SP-ers gingen in een aantal straten langs de deur bij bewoners, ondernemers en buurthuizen met een klembord, pen, papier en een kaart van de buurt. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft de afgelopen jaren gegevens over alle buurten in Nederland beschikbaar gesteld. Door deze gegevens of data in te voeren in onder andere het programma Google Maps kun je in een keer zien waar de grenzen van een buurt liggen. Ook weet je dan hoeveel huishoudens een buurt heeft (ook handig voor de verspreiding van SP-materiaal). Degene die het buurten coördineert, tekent op de kaart in wie welke straat doet om twee keer aanbellen bij hetzelfde adres te voorkomen.

Voor iedereen is het de eerste keren altijd spannend om zomaar bij vreemden aan te bellen. Ga daarom in het begin met iemand op pad die dat al vaker heeft gedaan. Vertel wie je bent en wat je komt doen, vraag of het gelegen komt en stel open vragen als: ‘Wat vindt u van uw buurt?’, ‘Wat gaat er goed en wat gaat er slecht in de buurt?’, en ‘Waar zou de politiek iets aan kunnen doen?’.

Het vooronderzoek leverde belangrijke informatie op voor het opstellen van de enquête . Ook kwamen we zo in contact met een aantal mensen (sleutelfiguren) die van groot belang waren voor het vervolg van het onderzoek. Samen met die sleutelfiguren stelden we de enquête op, die vervolgens een paar keer werd uitgetest. Alleen door te testen kom je erachter of je op het enquêteformulier voldoende ruimte hebt om een antwoord in te vullen en of je een goede balans hebt tussen open en gesloten vragen. Zorg ervoor dat je naam op het formulier staat en je in ieder geval ruimte hebt om contactinformatie (naam, adres, e-mail en telefoonnummer) van de bewoner op te schrijven. Dit kan later, bij bijvoorbeeld vervolgonderzoek, van pas komen.

Bij de hele uitvoering is een coördinator essentieel. De coördinator zorgt voor het materiaal, tekent de straten in en houdt overzicht op de nog te lopen en de gedane straten. De coördinator is altijd bereikbaar en voorziet mensen van eten en drinken.

Nodig ook media en leden tijdig uit en stel ze in ieder geval op de hoogte van je plannen en resultaten.

Aan de slag

Na het vooronderzoek en het opstellen van de enquête kon de fractie aan de slag. In de eerste twee weken van januari gingen we ‘Buurten in de buurt’. We belden aan bij 531 huishoudens (8% van het totaal aantal huishoudens in de Schilderwijk-West).

Buurten in de buurt is tijdrovend. Het komt voor dat je in een uur slechts drie adressen langsgaat. Zorg er daarom voor dat je met een grote groep (minimaal 10 mensen) bent of dat je een planning van een aantal weken hanteert.

Als iemand niet thuis is, stop je samen met de enquête een brief in de bus waarin je meldt dat je langs bent geweest en waarin het adres staat waar de enquête naar toegestuurd of afgegeven kan worden.

Een ruime meerderheid van de bewoners wilde graag meewerken. Het kwam geregeld voor dat SP-ers door bewoners werden uitgenodigd om iets te komen drinken. Het dagboek , dat door de afdeling bijgehouden werd, geeft een mooi inzicht van het gevoel: “Komt u toch binnen staan. Buiten is het erg koud”. Met die woorden werd ik binnengehaald op een adres aan de Monstersestraat door een jongeman van Chinese afkomst, terwijl zijn 80-jarige ouders in de keuken het avondeten bereidden. Ook op verreweg de meeste andere adressen waar iemand thuis werd aangetroffen werd met op onze buurtenquête met vriendelijkheid, begrip en zelfs dankbaarheid gereageerd door de geënquêteerden.

“Dit heb ik niet eerder meegemaakt. Iemand van een politieke partij die aan de deur om mijn mening komt vragen. Sorry dat ik in het begin wat bot reageerde, maar ik heb mijn buik vol van die mensen die je met van alles en nog wat aan de deur komen lastig vallen”, zegt een gepensioneerde Hollandse dame nadat ze haar aanvankelijke schroom opzij had geschoven en volledig had meegewerkt aan onze buurtenquête.

Er is ook iemand verantwoordelijk voor het invoeren en verwerken van de enquêtes tot bruikbare resultaten. In ons geval vulde iedereen zelf zijn enquêtes online in. Google Docs biedt de mogelijkheid om gratis een online invulformulier te koppelen aan een spreadsheet en dit formulier alleen toegankelijk te maken voor de door jou geselecteerde mensen.

Het is raadzaam om op de dag zelf nog de enquête in

te vullen.

Voordelen van het Buurten

‘Buurten in de buurt’ is altijd een win-win situatie. De bewoner voelt zich gehoord. Jij krijgt de informatie die je nodig hebt en de mogelijkheid om te vertellen over de SP en de politiek. Hou er rekening mee dat sommige mensen niets van politiek afweten, laat staan dat ze weten wat de SP is. Het is raadzaam om achtergrondinformatie en de actualiteit te kennen voor je op pad gaat zodat je weet wat de mogelijke hete hangijzers zijn. Om een voorbeeld te noemen, Den Haag voerde in 2009 betaald parkeren in de Schilderswijk in. Daarvan moesten we natuurlijk op de hoogte zijn om met de mensen het gesprek aan te gaan.

‘Buurten in de buurt’ levert sympathie en dikwijls ook nieuwe leden op. Tijdens de afgelopen Kamerverkiezingen scoorden we voor het eerst hoger in de Schilderswijk dan het SP stedelijk gemiddelde.

‘Buurten in de buurt’ is bovendien goed voor je persoonlijke ontwikkeling. Je leert angsten overwinnen, culturele- en taalbarrières te doorbreken, je leert om te overtuigen en je leert je woonplaats beter kennen (de Schilderswijk heeft hele mooie hofjes). Het buurten kan bovendien een aantal vriendschappen opleveren.

Het resultaat

De verkregen informatie werd verwerkt in een rapport. In de Haagse gemeenteraad kon fractievoorzitter Ingrid Gyomorei meerdere malen gretig gebruik maken van de informatie uit het rapport. Zo kaartte ze de angst aan om aangifte bij de politie te doen.

In de Tweede Kamer kon Emile Roemer de kersverse minister-president Mark Rutte tijdens het debat over de regeringsverklaring met het rapport in de hand confronteren met het gebrekkige integratiebeleid van het kabinet. Omdat beiden hadden meegewerkt aan het onderzoek, wisten ze waarover zij het hadden en hadden zij recht van spreken.

Het rapport werd bezorgd bij iedereen die op de hoogte gehouden wilde worden en werd ook aan ondernemers en instanties voorgelegd. Dit leidde onder andere tot een werkbezoek met de wijkagent en gesprekken over hoe de situatie voor kleine ondernemers te verbeteren.

Het buurten leidde tot meerdere vervolgacties. Zo werden er met jongeren handtekeningen opgehaald voor een jeugdhonk. Ook organiseerde SP- Tweede Kamerlid Sadet Karabulut een aantal bijeenkomsten over integratie en veiligheid .

Op basis van vervolgonderzoek werden Kamervragen gesteld over de investering van één miljoen euro door de minister van landbouw om het Van der Vennepark groener te maken. Bewoners rondom het park vonden het park groen genoeg en wilden liever dat er werd geïnvesteerd in meer faciliteiten, zoals schommels en bankjes, meer toezicht op de kinderen, aanpak van drugsrunners en het voorkomen van het in de brand steken of molesteren van speelgoed en plantenbakken.

Er werd ook een vervolgonderzoek ingesteld naar verwaarloosde woningen in de buurt ‘de vergeten driehoek’. De woningcorporatie onderhoudt de woningen nauwelijks omdat zij rijp zouden zijn voor de sloop. Ondertussen gebeurt er niets. De bereidheid actie te voeren om een einde te maken aan deze wantoestand is dan ook groot.

Er volgden een protestmars naar de woningcorporatie, posters en spandoeken voor de huizen met daarop de tekst ‘½ huis = ½ huur’ en een Sinterklaasactie. De strijd is nog steeds gaande. Deze acties werden in samenspraak met bewoners opgezet en uitgevoerd. Zonder hun steun is succes uitgesloten.

De situatie in de Schilderswijk is nog steeds schrijnend. Een mogelijke verklaring voor de marginale verbetering is volgens mij dat machthebbers over mensen in plaats van met mensen praten en daardoor geen of verkeerde besluiten nemen en geen of verkeerde acties ondernemen. Het is aan de SP en de bewoners om hier verandering in te (blijven) brengen, om te laten zien dat het beter en socialer kan.

Buurten in de buurt heeft zich de afgelopen tientallen jaren bewezen. De SP is uitgegroeid tot een brede volkspartij doordat onze mensen, weer of geen weer, op straat zijn. Mensen die de wereld willen verbeteren hebben er hun onderkomen gevonden. Het is mijn overtuiging dat we binnen 10 jaar de grootste partij van Nederland zijn als onze actieve leden een paar uurtjes TV kijken per week in zouden ruilen voor een paar uurtjes buurten. Dan voorkomen we dat we langzamerhand een getuigenispartij worden, die mooie idealen alleen op papier heeft staan.

Durf te buurten, durf te strijden, durf te winnen!

Lees online