Spanning, augustus 2010 :: Groter dan jezelf

Opinie

Groter dan jezelf

Regelmatig ontvangt een Kamerlid allerhande uitnodigingen: voor toneelpremières tot openingen van winkels. Ook voor seminars, waar ik volgens de schrijvers thuishoor vanwege mijn expertise. Laatst had ik er een in handen: ‘Moedig leiderschap in de zorg’, van een management-forum voor de zorg. Een dag vol speeches, cursussen, de nooit ontbrekende lunch en borrel ter afsluiting. Een dag cursus kost een deelnemer ‘maar’ 695 euro… De dag voor moedig leiderschap in de zorg zal ongetwijfeld een daverend succes zijn voor de deelnemers met stropdas en leaseauto van de zorginstelling. Het zal ook een leuke dag zijn, waarop oude bekenden weer eens ‘ongedwongen’ met elkaar kunnen bijpraten. En je doet er handige contacten op. Wellicht voor een nieuwe functie, of je ‘spot’ iemand die voor jouw zorginstelling interessant zal zijn. Kortom, de investering van bijna 700 euro zeker waard.

U zult wel merken dat ik enigszins cynisch ben over zo’n dag. Leiding­gevenden in de zorg zijn mensen die weten waar ze het voor doen: goede zorg voor hun patiënten en/of bewoners. Leidinggevenden in de zorg zijn ook mensen die weten met wie ze dit doen: hun personeel dat uiterst flexibel werkt; overdag, ’s avonds, ’s nachts, in de weekends, op feestdagen. Ik ben ervan overtuigd dat moedige leiders niet gevormd worden door een dag met speeches van hockeycoaches en workshops over ‘inspiratie’. Moedige leiders in de zorg weten dat ze iets doen dat groter is dan zijzelf, dat hun leiderschap in dienst moet staan van een goed verloop van de zorg, met tevreden medewerkers en natuurlijk ook met een deugdelijk financieel beleid. Een goede leidinggevende weet dat de motivatie van medewerkers uit zorgzaamheid voortkomt en dat ze gruwelen van tijd verspillen aan eindeloze formulieren. Ook weet de leidinggevende dat patiënten en/of bewoners afhankelijk zijn, dus dat je ze niet moet benaderen als consumenten die ook ‘even’ ergens anders kunnen shoppen. Je zorgt dat er geluisterd wordt naar de wensen van de mensen die zorg nodig hebben en naar de zorgen van hun naasten.

Er werken vele mensen in de publieke en semi-publieke sector. Agenten en beveiligers, docenten en leraren, verzorgenden en verpleegkundigen, buschauffeurs en conducteurs, brandweermannen en vuilophalers, gemeenteambtenaren en woonconsulenten voor huurders, jeugdhulpverleners; zij werken in dienst van onze samenleving. Ze willen lesgeven en misdaad bestrijden, willen zorgen en vervoeren. Ze werken met mensen, vóór mensen. Natuurlijk koesteren deze mensen persoonlijke wensen: brood op de plank, een gezond gezin en een mooi huis. Dat verdienen zij ook, voor hun inzet voor ons algemeen belang. Er werken helaas ook vele mensen in de publieke sector die het zicht op waar ze het voor doen volledig zijn verloren. Een leerling zien ze nooit, maar ze beslissen wel over de inzet van voldoende (gekwalificeerd) personeel. Een patiënt of bewoner is ver verwijderd van de beleidsafdeling en de bestuurstafel waar het gaat over omzetcijfers en prestatienormen. De reiziger is iemand die geen auto met chauffeur heeft, zoals zijzelf. Agenten zijn pionnen op het schaakbord van evenementen. Huurders wonen scheef. Dit is wederom een cynisch beeld van de bestuurslaag in de publieke sector, maar toch ontkwam ik niet aan deze realiteitsflits toen ik de uitnodiging voor ‘moedig leiderschap in de zorg’ doorlas.

In deze barre bezuinigingstijden zal er naar onze publieke sector worden gewezen. Of het nu over de huur­sector, de zorg, de ambulance, politie en brandweer, de gemeente of de jeugdzorg gaat, immer is het ineffi­ciënt en te duur. Onze publieke sector is altijd een bron van ergernis voor mensen die er niet op aangewezen zijn. Er wordt niet begrepen dat een focus op enkel cijfers de mensen ontkent voor wie de sector van ongekende waarde is. Ik stel voor dat we onze publieke diensten en werken niet beschimpen maar gaan verbeteren. Géén dure en onnodige seminars meer voor de happy few aan de top. Geen verdere bureaucratisering, geen hogere salarissen aan de top en wantrouwen richting de mensen die het échte werk doen. Organisaties worden verplicht tot herbezinning en terug naar de bron. “Voor wie doen we dit?”, moet de eerste en enige vraag zijn. Wanneer die menselijk wordt beantwoord, verdwijnen de verspilling en het eigenbelang. Dan zal blijken dat je onze eigen publieke sector in dienst kan stellen van de taak waarvoor ze is opgericht. En die taak is groter dan jezelf.

Renske Leijten

SP-Tweede Kamerlid

Lees online