Tribune 04/2009 :: Tien jaar SP in Europa : tegen de Stroom in resultaten boeken

Special

Tien jaar SP in Europa

Tegen de Stroom in resultaten boeken

Sinds 1999 is de SP vertegenwoordigd in het Europarlement. In juni zijn er weer verkiezingen, maar wat kregen Erik Meijer en Kartika Liotard de afgelopen tien jaar voor elkaar?

Erik Meijer heeft er bijna tien jaar op zitten. Tien lange jaren zat hij namens de SP in dat enorme Europees Parlement in dat verre, ondoorzichtige Brussel. De eerste vraag ligt dus voor de hand: als Nederland volgens de SP minder Brussel wil, hoe kun je dan uitgerekend als SP’er voor Brussel kiezen? Het scheidend Europarlementslid hoeft niet lang na te denken over het antwoord. “Dat heeft alles te maken met invloed op het beleid. Kijk, de lobby’s van multinationele ondernemingen hebben een heel goede ingang in Europa en zien kans het beleid voor een belangrijk deel te bepalen. Dat gebeurt allang niet meer alleen in Den Haag. Willen we hun buitensporige invloed terugdringen, dan kunnen we de beleidsvorming in Brussel en Straatsburg (waar het Europees Parlement feitelijk zetelt –red.) niet aan derden overlaten. Doen we dat wel dan trekken we uiteindelijk aan het kortste eind.”

De huidige parlementsleden Meijer en Liotard kunnen bogen op een aardig lijstje successen. Zeker een van de belangrijkste wapenfeiten is dat de liberaliseringsdwang voor het openbaar stads- en streekvervoer voorbij is. “Zeven jaar ben ik ermee bezig geweest”, vertelt Erik Meijer, “en uiteindelijk raakte de meerderheid in het Europees Parlement overtuigd door mijn rapport.” En dus mogen gemeenten en provincies weer hun eigen busbedrijf hebben.

“De zorg werd gered van de Bolkestein-richtlijn”

Ook op het terrein van de zogenaamde Dienstenrichtlijn - ofwel het voorstel van voormalig EU-commissaris Frits Bolkestein om al het dienstenverkeer in Europa te liberaliseren – boekte het SP-tweetal succes. Deze richtlijn uit 2006 maakt het mogelijk dat mensen in dienstverlenende beroepen als horeca, bouw en vrije beroepen hun diensten in de hele EU zonder belemmering kunnen aanbieden.Op initiatief van de Kartika Liotard en met steun van een platform waaraan ook PvdA, GroenLinks, Milieudefensie, Solidariteitsfonds XminY en FNV meededen, stemde het Europees Parlement in met het SP-amendement om de zorg buiten de Dienstenrichtlijn te houden.

Een gevreesde uitwas van de Bolkestein-richtlijn was tevens, dat buitenlandse bedrijven zich ten gevolge van het zogenaamde ‘oorsprongland-beginsel’ niet hoeven te houden aan de wetten van het vestigingsland. Ook hier kwam het platform in het geweer: 3.500 Nederlanders togen naar Brussel en demonstreerden met 70.000 andere Europeanen. Deze maatschappelijke druk bleek genoeg om het ‘oorspronglandbeginsel’ uit de Dienstenrichtlijn te laten schrappen. Het gevaar was afgewend: bedrijven kunnen slechtere arbeidsvoorwaarden uit het ene land niet ‘meenemen’ naar het andere.

Min of meer in dezelfde lijn lag de Havenrichtlijn, die het mogelijk zou maken dat goedkope buitenlandse scheepsbemanningen bij het laden en lossen worden ingezet.Dat de Havenrichtlijn begin 2006 door het Europees Parlement werd verworpen, was een overwinning voor de havenwerkers en de bonden die bij hun protesten sterk door de de SP-Eurofractie werden ondersteund.

Tenslotte sneuvelden ook de plannen om binnen de Europese Unie de maximale werktijden te verhogen tot 65 respectievelijk 73 uur per week. Erik Meijer: “Samen met andere linkse partijen in het Europees Parlement hebben we de maximumwerktijd op 40 weten te houden én de aantasting van het stakingsrecht weten te voorkomen.”

“We dwongen de Europese Commissie om in het openbaar te reageren”

Maar er is nog meer. Dankzij een voorstel van de SP kunnen de EU-lidstaten binnenkort het onverdoofd castreren van biggetjes aanpakken. “Ons voorstel om een Europees verbod in te voeren op de invoer van zeehondenbont is er nu ook bijna door”, vertelt Kartika Liotard: “De volgende stap is de bestrijding van het dieronvriendelijke nertsbont.”

Liotard heeft de afgelopen vijf jaar voortdurend gehamerd op duurzame energie, scherpere normen voor vervuiling door auto’s en de strijd tegen proefveldjes voor genetisch gemodificeerd maïs. In het Overijsselse Raalte lukte het samen met de SP-afdeling om zo’n

veld tegen te houden en op andere plaatsen werd het ter discussie gesteld. Het omstreden bedrijf Monsanto (“een agressieve Amerikaanse multinational”, vindt Liotard) heeft daar nog steeds geen poot aan de grond.

Meer openheid in de EU was ook steeds een belangrijk speerpunt. En dus publiceerden Meijer en Liotard geregeld over de praktijken van lobbyisten en werkte het tweetal mee aan het aan de kaak stellen van geheime samenstelling van expertgroepen die het EU-beleid beïnvloeden. Meijer: “In Brussel en Straatsburg gaven we voortdurend een stem aan individuen en groepen zónder een machtig lobbyapparaat en zónder grote budgetten om hun mening kenbaar te maken. Werkelijk hónderden parlementaire vragen hebben we gesteld; zo dwongen we de Europese Commissie om in het openbaar te reageren.”

Eenzelfde vasthoudendheid legde het SP-tweetal aan de dag als het ging om internationale verhoudingen. Menigmaal werd de Europese Commissie achter de broek gezeten, omdat die bijvoorbeeld eerlijke handel met landen uit de Derde Wereld blokkeert, marktverstorend optreedt door dumppraktijken of toestaat dat de Wereldhandelsorganisatie de rijke landen bevoordeelt.

Omdanks het feit dat de SP-Eurofractie uit maar twee man bestaat, mogen de resultaten van Liotard en Meijer dus enige naam hebben. Enige bressen in het neoliberale fort dat Europa heet konden dus wel degelijk geslagen worden. Dit niet in de laatste plaats dankzij samenwerking met andere linkse krachten in Europa en met de milieu-, vredes-, en vakbeweging, derdewereld- en emancipatie- en dierenrechten- en consumentenorganisaties. Liotard: “Wie we natuurlijk niet mogen vergeten zijn onze eigen SP-afdelingen die hun plaatselijke ervaringen doorspeelden aan ons als hun waakhond in Brussel. Daarbij kun je denken aan zaken als voedselveiligheid, de aanleg van snelwegen, de Belgische SPE-energiecentrale vlakbij Limburg, de asbestproblemen in Goor, het gebrekkige grensoverschrijdende openbaar vervoer.”

Erik Meijer blikt terug: “Ik heb geen tien jaar in Brussel gezeten omdat ik het daar allemaal zo mooi vond en er graag bij wilde horen. Nee, mijn motivatie was dat wij als SP de strijd zoeken tegen alles wat mis is. En in Europa is nu eenmaal veel mis. In Brussel en Straatsburg vallen heel belangrijke beslissingen die we misschien kunnen helpen vormgeven of ombuigen. Niet meedoen is jezelf buitenspel zetten. Ons optreden was redelijk succesvol juist door volop mee te doen aan het Brusselse circuit. Maar een voorwaarde daarvoor is wel samenwerking. Samenwerking met andere linkse partijen maar ook met andere maatschappelijke organisaties.” Kartika Liotard: “Van groot belang voor ons werk is de samenwerking geweest met bijvoorbeeld Milieudefensie, Consumentenbond, Greenpeace, vakbonden, noem maar op. Op die manier kan het werk in Brussel tot resultaat leiden. En in het ‘verre’ Brussel is het extra mooi als dat dan ook nog lukt.”

Lijsttrekker Dennis de Jong: “Petje af”

“Erik Meijer heeft ontzettend veel pionierswerk verricht, waar ik mijn petje voor af neem.” Dat zegt Dennis de Jong, die de SP-kandidatenlijst voor de Europese verkiezingen op 4 juni aanvoert. “Toen Erik tien jaar geleden naar Brussel ging, wist de SP weinig van Europa als bestuurslaag; het was allemaal nieuw. Nieuwe regels, nieuwe procedures en werkwijzen, nieuwe medewerkers, een nieuwe fractie waar de SP deel van uitmaakt. Erik is daar overeind gebleven en dat is een prestatie op zich. Nog los van de wezenlijke rol die hij en Kartika hebben gespeeld, waardoor bijvoorbeeld de zorg niet vermarkt en het stads- en streekvervoer niet aanbesteed hoeft te worden.”