Tribune 4/2008 :: Javier Guzman: 'Racistische grappen zijn vaak het leukst'

Spelen 2008

Javier Guzman

“Racistische grappen zijn vaak het leukst”

Hij won de cabaretprijs Neerlands Hoop en toert momenteel door Nederland met zijn voorstelling Delirium. Op 18 mei staat Javier Guzman op de planken tijdens de SP-ledendag SPELEN. De Tribune confronteert hem met uitspraken uit de media.

Tekst: Rob Janssen Foto's: Bas Stoffelsen

De Cabaret & Comedy Gids 2007/2008: ‘In de Top 50 van beste en meest veelbelovende cabaretacts van dit seizoen staat Delirium van Javier Guzman op nummer één.’

“Ja, ontzettend gaaf. Daar spreekt natuurlijk een enorme waardering voor mijn werk uit. Alhoewel er in die Top 50 een paar voorstellingen niet zijn meegerekend, die volgens mij anders wel gewonnen hadden. Tegen beter weten in van Theo Maassen, bijvoorbeeld. Of Na de pauze van Herman Finkers. Die vind ik allebei geweldig. Maar mijn favoriet aller tijden blijft toch Freek de Jonge. Qua oeuvre blijft hij onovertroffen. Hij is constant vernieuwend bezig en blijft toch zichzelf, daar heb ik veel respect voor. Bovendien is hij het meest artistiek en spreekt hij in mijn ogen de mooiste gedachtes uit.”

Het jury-rapport voor de cabaretprijs Neerlands Hoop: ‘Javier Guzman gaat keihard de confrontatie met zichzelf aan.’

“Dat komt omdat ik het in Delirium heb over mijn drankverslaving en hoe ik die heb overwonnen. Het gaat om hoe ik uiteindelijk nuchter ben geworden, zeg maar. Daarin spaar ik mezelf niet. Of dat moeilijk is? Ja. Maar ik zou niet weten hoe ik me anders zou moeten uiten dan via theater maken. Theater is mijn uitlaatklep, daar kan ik doen wat ik wil. Aan de andere kant sla je andere mensen de wapens uit handen, door je bloot te geven en je kwetsbaar op te stellen. Dus het is wél en tegelijkertijd niet moeilijk.”

Wikipedia: ‘Tijdens het dieptepunt van zijn verslaving dronk hij twee flessen wodka per dag.’

“Dat klopt. Vooral na een optreden ging het hard. Alcoholisme is een progressieve ziekte namelijk. Als je stopt en je begint later weer, heb je iedere keer weer meer nodig. Had ik ook: ik had steeds meer nodig om te verdoven. Jij drinkt ’s avonds graag een pilsje, zeg je? Ach jongen, da’s toch geen enkel probleem! Het is pas een probleem als je gezondheid en je functioneren in het gedrang komen. Volgens sommige richtlijnen is heel Nederland alcoholist. Dat vind ik onzin. Die paar pilsjes van jou tellen echt niet.”

Dagblad De Limburger: ‘Cabaretier Micha Wertheim is niet meer welkom in theater De Oranjerie in Roermond na grappen over gehandicapten.’

“Ik snap niet zo goed waarom dat theater niet achter de artiest gaat staan. Micha heeft een foutje gemaakt met een rolstoeler die in de zaal zat, dat kan gebeuren. Ik weet zeker dat hij niemand heeft willen kwetsen. Ik maak zelf ook vaak grappen over rolstoelers. Uiteraard! Een kleine anekdote, om dat uit te leggen. Ik werd eens aangesproken door een gehandicapte, spastische meneer. Hij zei: ‘Javier, kun je niet eens wat hardere grappen over gehandicapten maken?’ Stomverbaasd vroeg ik waarom. Toen zei hij: ‘Luister, ik heb twee universitaire studies gedaan, maar op een terras wordt over mijn hoofd heen aan de duwer van mijn rolstoel gevraagd of ik iets te drinken wil. Door jouw grappen over gehandicapten voel ik me bijna beschermd. Dus ze mogen wel wat harder.’ Ik dacht: wow! Dus ja, tijdens een voorstelling wil ik tegen een rolstoeler op de eerste rij best zeggen: ‘Zeg, waarom krijg ik van jou geen staande ovatie?’ Fascinerend om te zien hoe mensen dan eerst gaan zitten kijken of ze mógen lachen. Maar ik maak grappen over alles en iedereen. Humor is een manier om groepen mensen te erkennen en herkennen.”

Ook uit De Limburger: ‘Een deel van het publiek van Wertheims show verliet de zaal.’

“Nou, bij mij lopen ze ook weleens weg, hoor. Wat ik dan doe? Dan loop ik ze achterna om te vragen waarom ze opstappen. Het bereik van mijn microfoonzender is groot genoeg, hahaha. Laatst nog: iemand liep weg en ik erachteraan. Bleek het een veganist te zijn, die zich enorm had geërgerd aan mijn verhaal over het slachten van koeien. Ik zei: ‘Nou, veel plezier bij de Burger King dan.’ Ik zei al: er zijn geen onderwerpen waar ik geen grappen over maak. Wel maak ik altijd de afweging of het ’t allemaal waard is. Ik bedoel: een shockeffect kan mensen onnodig kwetsen. Dat wil ik niet, dat is het dan níét waard. Racistische grappen? Maak ik weleens, ja, die zijn vaak het leukst! Een vriend van mij en ik zijn zo racistisch als de pest tegen elkaar. Hij is van Mexicaanse afkomst en ik heb zelf Spaans bloed. Je moest het eens horen! We vinden het hartstikke leuk. We geven zo als het ware te kennen dat we elkaar accepteren en erkennen. Maar soms merk je in een zaal toch dat mensen die knipoog niet doorzien. Hoe? Dat hoor je op de een of andere manier terug in de lach.”

De Tribune: ‘Zondag 18 mei SP-ledendag 2008 SPELEN.’

“Ik heb vaker voor de SP opgetreden en ik vind het een prettig publiek. Het zijn goed geïnformeerde, intelligente mensen. Ze lachen op de juiste momenten, ook als ik iets verkondig wat niet in hun straatje past. Dat getuigt van een goed gevoel

voor humor.”

YouTube, uit jouw eigen voorstelling Bot: ‘De mensen worden echt steeds dommer.’

“Ik bedoelde daarmee dat ik vind dat de mensen over het algemeen heel slecht geïnformeerd zijn. Dat heeft alles te maken met de manier waarop nieuws en actualiteiten gebracht worden. Veel mensen denken dat wat in het achtuurjournaal komt, het enige echte nieuws is. Dat neemt niet weg dat ik Nederland soms wel degelijk dom vind. Bijvoorbeeld als er een hele massa mensen in Drachten voor een appartementencomplex staat, omdat ze denken dat Joran zich daar schuilhoudt. Blijkt daar ene Johan te wonen! Dat bestempel ik als dom. Aan de andere kant is Nederland soms ook weer heel erg nuchter. Té nuchter, vind ik. De bereidwilligheid om ergens voor te vechten is er niet meer. Ik dacht dat we ooit een vrijgevochten volk waren. Ik schrik ervan dat dat zo snel is verdwenen.”