Tribune 04/2001 De Solidariteit sneuvelt
Tribune 13 april 2001
| Stop de Uitverkoop van de beschaving roept de SP in een landelijke campagne die in oktober van start ging. Grote woorden, waarmee meteen de vraag wordt oproepen of de samenleving er écht zo slecht voorstaat. Oordeelt u zelf! Aan de hand van een serie artikelen peilen we het waarheidsgehalte van die slogan op de verschillende beleidsterreinen van onze vijf Kamerleden. Tot slot de afbraak van de inkomenssolidariteit, vanouds een speerpunt van Jan Marijnissen. |
Vele miljardenEind februari presenteerde de commissie-Van Rijn een rapport over knelpunten op de arbeidsmarkt voor de overheid en de collectieve sector. Belangrijkste conclusie: er zijn vele miljarden guldens nodig om de beloningsachterstand op het bedrijfsleven weg te werken. |
Grotere inkomens en vermogensverschillen, blijvende armoede, stuitende rijkdom
Een onderzoek van het NIPO bevestigde in 1999 nog eens wat we al langer wisten: een ruime meerderheid (62 procent) van de Nederlanders is voor kleinere inkomens verschillen. Een minderheid van slechts 29 procent kiest ervoor de verschillen te handhaven of te vergroten. Toch wordt juist die minderheid op zijn wenken bediend blijkt uit een lawine van inkomensgegevens. Volgens adviesbureau Towers Perrin zijn de werknemerssalarissen tussen 1990 en '96 gemiddeld met 9 procent gegroeid, die van de managers met 15 procent en die van de directeuren met 33 procent. In 1998 kregen de Nederlandse topmanagers er gemiddeld nog eens 8 procent bij, en in 1999 13 procent. Philips was een uitzondering: de top kreeg in '99 geen salarisverhoging. Maar dat maakte ze in 2000 ruimschoots goed met een stijging van bijna 14 procent. President directeur Boonstra van het elektronica concern ontving vorig jaar 4 miljoen aan salaris plus 14 miljoen aan optiewinst. De topmanagers van bank en verzekerings gigant ING hebben ook al geen reden tot klagen; hun kale inkomen (zonder bonussen, opties en pensioenvoorzieningen) bedraagt 52 keer het minimumloon.
Het gevolg van de steeds schevere inkomensverdeling is een enorme opeenhoping van kapitaal. Het vermogen van de 500 rijkste Nederlanders groeide in 1998 in één jaar met maar liefst 20 procent. Meer dan de helft van het totale particuliere vermogen in Nederland is in handen van vijf procent van de bevolking. Tegenover al die verrijking en rijkdom aan de top staat de blijvende armoede van de onderkant. De meest schrijnende illustratie van onze ongelijke welvaartsverdeling is waarschijnlijk wel de grote groep kinderen die in armoede opgroeit. Uit recent onderzoek van de Erasmus Universiteit blijkt dat het aantal kinderen onder de achttien jaar dat in armoede opgroeit, tussen 1990 en 1998 toegenomen is met bijna 50.000 tot 354.000 – dat wil zeggen één van elke tien kinderen. De GGD in Breda concludeerde in december 2000 dat elke schoolklas gemiddeld drie kinderen telt die in armoede leven. Dat betekent – nog steeds volgens de GGD – dat ze slecht te eten krijgen, te krappe kleren en schoenen dragen en vaak in vochtige huizen wonen, waardoor ze astmatische klachten hebben. Terzijde: Paars bezuinigde 1,6 miljard per jaar op de kinderbijslag en weigert nog steeds de bijslag inkomensafhankelijk te maken.
Grotere inkomensverschillen vallen niet uit de lucht, maar zijn een gevolg van politieke keuzes. Keuzes, vooral van de regeringen die sinds 1994 de lakens uitdelen. Paars I kleedde de sociale zekerheid genadeloos uit (met snijwerk in onder andere de Werkloosheidswet, Weduwen en Wezenwet en Ziektewet) en zette de uitkeringen verder op achterstand. Paars II weigerde ondanks de economische voorspoed iets extra's te doen voor de mensen aan de verkeerde kant van de welvaartsstreep en kwam met een belastinghervorming die de rijken nog rijker maakt. En beíde kabinetten-Kok hebben met uiterst gulle hand de lasten voor het bedrijfsleven verlicht en daarmee de ondernemers en aandeelhouders extra in de plus gezet.
De lastenverlichting die Paars tot nu toe doorgevoerd heeft, betekent dat er jaarlijks zo'n 22 miljard gulden niet langer aan de overheid afgedragen hoeft te worden. De keerzijde daarvan hebben we in de eerdere delen van deze serie belicht: een schrikbarende kaalslag op terreinen als zorg, onderwijs, volkshuisvesting en veiligheid. Nu kunnen we eraan toevoegen dat de lagere lastendruk ook al niet geholpen heeft om de achterstand in te lopen van de mensen met de kleine inkomens. Welke andere conclusie valt er dan te trekken, dan dat Paars hard zijn best gedaan heeft – en nog doet – om onze beschaving in de uitverkoop te gooien?
Loon naar werken...Vaak vraag ik mensen: 'Wie vertelt mij het verschil tussen de handen van een chirurg en die van een loodgieter? Waarom verdient de één vijf tot tien keer zoveel als de ander?' 'De één heeft lang moeten studeren, de ander niet. Die heeft vanaf zijn zeventiende kunnen verdienen, terwijl de eerste moest blokken op zijn tentamens.' 'Ja,' zeg ik dan, 'maar realiseer je wel dat de gemeenschap 100.000 gulden op tafel legt voor elk jaar dat een student medicijnen studeert. Kun je niet beter spreken van 'mogen' studeren, in plaats van 'moeten'? Bovendien, het jeugdloon van een zeventienjarige is weinig meer dan een grijpstuiver.' 'Maar die chirurg heeft uiterst verantwoordelijk en zwaar werk, dat kun je van die loodgieter niet zeggen.' 'Weet je wat het betekent om als een slangenmens leidingen te moeten aanleggen in een bestaande keuken? Hoe komt het dat veel mensen met dit soort werk hun VUT-leeftijd niet halen omdat ze daarvóór al in de WAO zitten? En dan die verantwoordelijkheid. Wat denk je dat er gebeurt als die gasleiding niet helemaal dicht is?' Ik ben vóór 'loon naar werken'! Jan Marijnissen |
|
Inhoud
- Nieuws: Het Binnenhof / Aktie / Bulletin Board
- column Jan Marijnissen: De Nationale Bijzaak
- Stop de uitverkoop van de beschaving: De Solidariteit Sneuvelt. (slot)
- ‘Toen we begonnen met De leugen regeert was de verwachting dat de Telegraaf het vaakst aan bod zou komen, vertelt VARA-presentator Felix Meurders. ‘Dat bleek echter reuze mee te vallen. Verrassend genoeg bleken ook de zogenaamd gerenommeerde bladen enorme uitglijers te maken.’
- Liefst 3434 negatieve ervaringen met de Wet Voorzieningen Gehandicapten. Dat is de trieste oogst van een klachtenweek die de SP in maart hield rond de WVG. Zeven jaar bestaat de wet nu, maar het is nog steeds een doffe ellende.
- Bijna zes jaar geleden vond het drama Srebrenica plaats: duizenden moslim-mannen werden gedood. Hun vrouwen en kinderen bleven achter. SP-Kamerlid Agnes Kant bezocht deze weduwen en trof schrijnende situaties aan.
- In 1987 ging het roer in Ierland radicaal om. Er werd een Keltische variant van het poldermodel ingevoerd, met een extreem neoliberaal karakter. Met de economie gaat het sindsdien stijl bergop. Maar de schaduwzijden blijven ook de Ieren niet bespaard…
- Máxima heeft spijt, papa Zorreguieta blijft thuis, Willem-Alexander vond zichzelf maar dom, Kok heeft alle problemen rond de verloving diplomatiek opgelost. Wat heeft de SP dan nog te mopperen?