Tribune 04/2001 Felix Meurders

Tribune 13 april 2001 Interview Felix Meurders

‘Je moet als consument vrij sterk in je schoenen staan wil je met succes de strijd aanbinden met onwillige keukenleveranciers,’ meent Kassa!-presentator Felix Meurders, die – omdat hij Felix Meurders heet – soms een betere service krijgt dan de doorsnee klant. ‘En toen ik daarnet zei dat ik Jansen heette kon het niet, zeg ik dan wel eens.’ Een gesprek met de oud-discjockey over media-ethiek, consumentenleed en de nog immer publieke VARA.

‘Openlijk uitkomen voor fouten, vergroot je betrouwbaarheid’

Toen we begonnen met De leugen regeert was de verwachting dat de Telegraaf het vaakst aan bod zou komen. Dat bleek echter reuze mee te vallen. Verrassend genoeg bleken ook de zogenaamd gerenommeerde bladen enorme uitglijers te maken. Vrij Nederland bijvoorbeeld is diep door het stof gegaan, na de onjuiste beschuldiging dat de toenmalig PvdA-voorzitter Marijke van Hees zou knoeien met haar declaraties. De waarheid was dat Van Hees had afgedaan bij een paar partijprominenten, die het blad gebruikten om haar te lozen. VN bracht wel als eerste het verhaal over de ruzies in de top van de PvdA. Maar ik zeg altijd: Zorgvuldige berichtgeving gaat boven snel iets publiceren, alleen om de eerste te zijn. Lezers zijn niet geïnteresseerd in de primeurjacht van de media. Ze onthouden echt niet dat een bericht een scoop is van de Telegraaf, waar het AD net naast zat. Dezelfde gretigheid heeft volgens mij ook een rol gespeeld in het verhaal van Koen Voskuil in Spits. Hij beweerde dat de politie over de schreef was gegaan in het onderzoek naar de van drugs- en wapenhandel verdachte Mink K. Later werd duidelijk dat het artikel (gebaseerd op een bron wiens naam Voskuil weigerde te noemen, wat hem op een maand gijzeling door Justitie kwam te staan - red.) nogal rammelde. De hoofdredacteur van Spits had Voskuil langer moeten laten doorgraven. Overigens vind ik gijzeling als middel volstrekt achterhaald. Justitie heeft genoeg andere mogelijkheden om de waarheid te achterhalen. En als een journalist over betere bronnen beschikt dan Justitie, dan zegt dat veel over de werkwijze van het Openbaar Ministerie.

Meestal doen de media nogal moeilijk over het rechtzetten van door hun gemaakte fouten. Rectificaties komen vaak in een verstopt rubriekje op pagina zeven te staan en worden zó geformuleerd, dat de auteur nét geen blaam treft. Met Kassa! hebben we ons twee maal vergaloppeerd, maar dat herstelden we ruimhartig. Eén keer hadden we een onderwerp over een Volkswagen-dealer, die zich erover beklaagde dat hij van de importeur geen auto’s mocht verkopen aan Duitsers. Die hoeven namelijk geen BPM te betalen, waardoor een VW in Nederland voor hen goedkoper is. Volkswagen Nederland had gedreigd hem zijn dealerschap te ontnemen, als hij tóch zaken zou doen met buitenlanders. Dat is volledig in strijd met de Europese regelgeving. Daarom hadden we de eurocommissaris van mededingingsbeleid Karel van Miert uitgenodigd. En de dealer zou komen uitleggen wat hem precies dwarszat. Met zijn toestemming was het voorgesprek opgenomen en Van Miert had de band al afgeluisterd. Bang als de dealer was voor represailles van Volkswagen, wilde hij onherkenbaar in beeld. Ook moest zijn stem worden vervormd. Een half uur voor we live gingen haakte de man af. Hij durfde niet meer. Ik heb toen voorgesteld hem alleen vragen te stellen waar hij ja of nee op kon antwoorden. ‘Is het juist dat…?’ Enfin, pal voor de uitzending nokte hij definitief. Dat probleem losten we op door gebruik te maken van een stand in, ook vermomd. In de opwinding van het moment maakte ik de blunder dat niet aan de kijkers te vertellen. Hetgeen niet wegneemt dat het verhaal van a tot z klopte. In ons archief ligt de geluidsband als onomstotelijk bewijs. Hoe dan ook, tijdens het daarop volgende programma hebben we deemoedig onze excuses aangeboden voor de stand in. Openlijk uitkomen voor fouten, vergroot volgens mij je betrouwbaarheid. Slecht gelegde vloeren, te laat geleverde keukenkastjes, verkeerde kleuren of beschadigde producten. Daar krijgt Kassa! jaar in jaar uit de meeste telefoontjes over. Inmiddels durven de meeste bedrijven zich in ons programma te verantwoorden. Banken en verzekeraars uitgezonderd. Die zijn nog altijd buitengewoon arrogant. Consumenten moeten niet alleen sterk in hun schoenen staan om de strijd met deze instituten aan te kunnen binden, maar vooral de ongeschreven regels kennen. Voorbeeldje: bij normaal gebruik hoort een harde computerschijf langer mee te gaan dan dat ene garantiejaar. Daar kun je je dus op beroepen. Ik heb dat geleerd toen ik problemen had met mijn eigen pc! Als ik privé een bedrijf bel met een klacht, mompel ik soms een schuilnaam. Een half uur later zoek ik weer contact en meldt me als Felix Meurders. Om te controleren of het verschil maakt. Helaas gebeurt dat regelmatig. ‘Vijf minuten geleden heette ik nog Jansen en kon het niet,’ zeg ik dan. Aan de andere kant van de lijn zie je ze dan, bij wijze van spreken, rood worden! Redacteuren en verslaggevers van Kassa! hebben dezelfde ervaring. Zodra mensen beseffen dat wij het zijn, proberen ze een uitzending te voorkomen door snel nog iets te regelen met de gedupeerde klant. Alleen om onder publiciteit uit te komen, beloofde een malafide reisbureau kort voor Kassa! de lucht inging, een bedrag van 25. 000 gulden terug te betalen. Dat lukte ze niet, maar toch…! Na ruim 75 jaar is de VARA nog altijd een progressieve club. Met een open oog voor nieuwe ontwikkelingen in de samenleving. We stimuleren het debat daarover. Kijk maar naar B&W en Het Lagerhuis. Vroeger, in de tijd van de Rooie Familie, was ‘het verheffen van de massa’ het doel. Arbeiders moesten zelfs van spelletjes wat leren. Geen stupide vragen, maar een pittige quiz waar iedereen aan mee kon doen. Dat zie je nog bij Twee voor twaalf en Per seconde wijzer. Het opgeheven vingertje is gelukkig volledig verdwenen. De band met de Rooie Familie is doorgesneden. We zijn nu volstrekt onafhankelijk, stellen vooroordelen en dogma’s ter discussie en proberen informatie zo open mogelijk te brengen. De VARA is wars van commercialiteit. Berichten dat we ooit op die toer wilden, kloppen niet. Ja, we hebben inderdaad plannen gehad om het publieke bestel te verlaten, maar dat was alleen om privaat te gaan. Het grote verschil is dat winst uit reclames direct geïnvesteerd zou worden in de programma’s en niet, zoals dat bij commerciële zenders gebeurt, naar de aandeelhouders zou vloeien. Als je kijkt naar de kwaliteit en de kijkdichtheid van de VARA-programma’s kan het ook makkelijk, zonder dat je inhoudelijk concessies hoeft te doen. Kassa! en Kopspijkers zijn daar voorbeelden van. Het private avontuur van de VARA ging uiteindelijk niet door, omdat de Amerikaanse aandeelhouders van SBS al in het eerste jaar break even eisten; daarna moest er winst worden gemaakt. Dat zou toch zijn uitgedraaid op concessies doen aan het programmaschema en dus was het plan van de baan. Die private oriëntatie had inderdaad te maken met de voorstellen voor zenderprofilering van staatssecretaris Van der Ploeg. Bij velen leeft namelijk de vrees dat daardoor straks een progressieve VARA moet opgaan in een kleurloze NOS. Kijk maar wat de zenderprofilering tot nu toe heeft opgeleverd. De gemiddelde kijkdichtheid op Nederland 3 is al gedaald en de sandwichformule – de afwisseling van amusements- en informatieve programma’s – is grotendeels losgelaten. Voorstanders van de zenderprofilering hebben het nut daarvan altijd bestreden door te zeggen: mensen zappen toch wel naar hun favoriete programma’s. Dat geldt misschien voor jongeren, maar de oudere generatie is echt nog gewend om de tv een hele avond op hetzelfde net te laten staan. Ik ben er zeker van dat de Lingo-kijkers vroeger bleven hangen bij een interessant onderwerp in B&W. Nu vergeten ze te zappen. Erg jammer.