Spanning mei 2011 :: De verkochte overheid

Inleiding

De verkochte overheid

De afgelopen dertig jaar heeft de overheid tal van taken afgestoten. De vraag is of onze samenleving daar veel beter van geworden is. Zeker met het oog op de toekomst is het goed te leren van wat er de afgelopen dertig jaar goed en fout ging. Op dit moment onderzoekt de Eerste Kamer of er een parlementair onderzoek moet komen naar de privatiserings-procesen sinds het eind van de jaren ‘80. Een goed plan, volgens SP-senator Tiny Kox. Hij roept de leden van de nieuwe Eerste Kamer op om dit onderzoek ook daadwerkelijk uit te voeren. Alleen dan kunnen we eventuele fouten uit het verleden in de toekomst vermijden.

Nico Wilterdink, hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, schreef ooit een proefschrift over de vermogensverhoudingen in Nederland. Tot de jaren tachtig kwam steeds meer vermogen in handen van de publieke sector, maar daarna trad een kentering in. Een steeds groter deel van vermogens en bezit is de afgelopen decennia in particuliere handen terecht gekomen. De ongelijkheid neemt weer toe en daarmee ook het wantrouwen en de angst onder een deel van de bevolking. Deze gevoelens zijn een voedingsbodem voor politieke radicalisering. Dat kan de richting van de SP uitgaan, een volgens Wilterdink traditionele sociaal-democratische partij. Ook is het mogelijk dat mensen hun heil zoeken bij rechtse anti-elitaire organisaties zoals de PVV. Wilterdink waarschuwt de SP goed voeling te blijven houden met de mensen en niet te intellectueel te worden.

Ook Frank Ankersmit, emeritus hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen, maakt zich grote zorgen over de veranderde verhouding in de balans tussen overheid en markt. Hij maakt zich zelfs zulke grote zorgen over de neoliberale richting waar zijn eigen partij, de VVD, is opgegaan dat hij zijn lidmaatschap heeft opgezegd. Volgens Ankersmit dreigt het neoliberalisme tot een nieuw soort feodale samenleving te leiden, waarin een kleine groep mensen de staat kan gebruiken voor het behartigen van hun eigen privé-belangen.

Ondanks de groeiende twijfel over het nut van diverse privatiserings-processen, zet de huidige regering in op meer marktwerking als het gaat om het openbaar vervoer in de grote steden. Deze plannen stuiten echter op fors protest van de werknemers van de vervoersbedrijven. Het personeel van GVB, HTM en RET voert al maanden actie tegen de aanbestedingen en de door de regering aangekondigde bezuinigingen, reden om een woordvoerder van de actievoerders aan de tand te voelen. Henk van der Maden uit Rotterdam laat zien wat de gevolgen van bezuiniging en aanbesteding zullen zijn voor personeel en reizigers.

Verzet, maar dan heel wat massaler, is er ook al maanden in Noord-Afrika. Tiny Kox bezocht met een delegatie van de Raad van Europa Tunesië, het land waar de Arabische lente begon, maar waar de ont-wikkelingen in Libië de voortgang van het democratiserings-proces onder druk zetten. Door de burger-oorlog en de NAVO-interventie ondervinden de buurlanden gevolgen die de opstand in andere landen eerder zullen doven dan bevorderen.

Arjan Vliegenthart zet de nieuwe opzet van het Rijke Rooie Leven voort met een bijdrage over John Legend. Legend roept mensen op om hun leven in eigen hand te nemen.

Lees online