De opkomst van organizing

Langste staking sinds 1933

Wat organizing uniek maakt is de planmatige manier van werken en de focus op groepen werkenden en sectoren die niet of nauwelijks georganiseerd zijn. Met zeer doordachte campagnes worden potentiële leden geworven en geactiveerd; vooral in sectoren waar de vakbond maar moeilijk voet aan de grond krijgt.

Een goed voorbeeld is de schoonmaaksector, waar FNV Bondgenoten in 2007 startte met de organizing-campagne ‘Voor een betere toekomst!’ De campagne was succesvol, want na een actie-traject van vier maanden werd al een loonsverhoging van 8,90 naar 10 euro bruto per uur afgedwongen voor de ruim 150 duizend schoonmakers in Nederland.

Maar de schoonmakers wilden meer, vooral meer respect. Zij gingen door met actievoeren en legden in 2010 gedurende negen weken in het hele land het werk neer. Deze staking zou de boeken ingaan als de langste staking sinds 1933 en resulteerde in een betere cao en meer waardering voor de schoonmakers.

Willem Bos beschrijft in de Spanning van april 2011 wat het belang van de acties van de schoonmakers is geweest. "Ze hebben laten zien dat het ook in een moeilijke sector mogelijk is om succesvol actie te voeren. Ze hebben laten zien dat de vakbeweging er ook is en hoort te zijn voor migranten, vrouwen, jongeren, voor mensen zonder vaste baan, voor flexwerkers. Ze hebben laten zien dat vrouwen een vooraanstaande rol spelen in de sociale strijd. Ze hebben laten zien dat verschillen in taal en cultuur een ondergeschikte rol spelen als het gaat om gezamenlijke strijd. Ze hebben laten zien hoe mensen door gezamenlijke strijd veranderden in zelfbewuste mensen die niet meer opzien tegen de werkgevers en andere hoge omes. En ze hebben duidelijk gemaakt dat het woord solidariteit in Nederland toch nog wel bestaat."

Niet vrijblijvend

Ook voor de acceptie van organizing binnen de FNV, waren de acties van de schoonmakers van groot belang. Meer bonden gingen er (intensiever) mee aan de slag. Abvakabo FNV organiseerde met succes thuiszorg- en verpleeghuismedewerkers, waardoor de voorgenomen bezuinigingen op de thuiszorg werden teruggebracht, alfahulpen in de thuiszorg werden verboden, nulurencontracten in de zorg bij wet werden verboden, en er structureel jaarlijks 2 miljard bijkomt voor de verpleeghuiszorg. En FNV-jongerenbeweging Young & United dwong met een inspirerende organizing-campagne een gedeeltelijke afschaffing van het minimumjeugdloon af. Ook de huidige campagnes voor verhoging van het minimumloon en afschaffing van het leenstelsel worden volgens de principes van het organizing-model gevoerd.

Wat in 2006 begon als een pilot in een paar sectoren, is inmiddels uitgegroeid tot een afdeling met zo’n 80 voltijdsbanen, waarvan het merendeel organizer is. Kortom: organizing heeft een volwaardige plaats verworven binnen de FNV.

Maar wil organizing op de lange termijn echt succesvol zijn, dan zal de vakbond er helemaal voor moeten gaan, stellen Wim Sprenger en Maarten van Klaveren in hun studie Organising binnen de Nederlandse arbeidsverhoudingen. Dan zullen alle geledingen binnen de organisatie de strategie moeten steunen en ondersteunen. En zal organizing een integraal onderdeel moeten zijn van al het vakbondswerk, zoals bij het afsluiten van cao’s.

Kiezen voor organizing is dus niet vrijblijvend, maar betekent een fundamentele koerswijziging voor de FNV. Of de bond zover zal willen gaan, zal de toekomst uit moeten wijzen.