Justice for Janitors

Hét voorbeeld van een succesvolle organizing-campagne is de Justice for Janitors-campagne in de VS, waarmee voor duizenden schoonmakers een eerlijk loon en een vakbondscontract werd afdwongen. En waarmee het aantal leden van dienstenbond SEIU verdubbelde.

Deze vakbond was eind jaren tachtig in Los Angeles met de campagne gestart. Grote vastgoedeigenaren, zoals banken, verzekeraars en advocatenkantoren, hadden het schoonmaakwerk uitbesteed, waardoor er een enorme concurrentiestrijd losbarstte tussen de schoonmaakbedrijven. Met als gevolg lagere lonen en minder rechten voor de schoonmakers.

Nieuwe strategie

Om deze groep werkers te organiseren was een lastige klus voor de vakbond. De meesten van hen waren immigranten uit Latijns-Amerika, onder wie veel vrouwen, die vaak de Engelse taal niet machtig waren en geen geldige verblijfspapieren hadden. SEIU zag in dat een nieuwe vakbondsstrategie nodig was om deze mensen te organiseren. De bond zocht de schoonmakers daarom actief op in hun gemeenschap, probeerde hen bewust te maken van hun rechten en mogelijkheden, legde contacten met potentiële bondgenoten, deed uitgebreid onderzoek naar de sector en hielp mee om allerlei acties te organiseren die de zichtbaarheid van de schoonmakers moesten vergroten.

Machtsverhoudingen

Belangrijk daarbij was dat de pijlen niet werden gericht op de schoonmaakbedrijven, maar op de opdrachtgevers. Zij waren immers hoofdverantwoordelijk voor de slechte positie van de schoonmakers. Belangrijk was ook dat de schoonmakers bewust werden gemaakt van de machtsverhoudingen, zoals mooi te zien is in de film Bread and Roses. Met massale protesten, burgerlijke ongehoorzaamheid en ludieke en creatieve acties, probeerden de schoonmakers de eigenaren van de kantoren waar zij werkten onder druk te zetten.

22 procent loonsverhoging

Na een staking van drie weken behaalden zij in april 1990 hun eerste overwinning: een loonsverhoging van 22 procent in de komende drie jaar. SEIU ging door met het organiseren van schoonmakers en na een succesvolle staking in de lente van 2000 werd een vakbondscontract voor schoonmakers in heel Los Angeles afgedwongen. Niet lang daarna verspreidde de campagne zich ook naar andere Amerikaanse steden.

Navolging

Inmiddels hebben zich meer dan 200 duizend schoonmakers in zeker 29 steden in de VS bij Justice for Janitors aangesloten. Een van deze steden is Houston (zie foto’s). Bovendien heeft de campagne in veel andere landen, waar­onder Nederland, navolging gekregen en voor successen gezorgd.