Tribune 12/2003: Rol van VN in wereldpolitiek moet behouden blijven

Tribune 19 december 2003

‘Rol van VN in wereldpolitiek moet behouden blijven’

JUST ACT is een organisatie die zich richt op het informeren van mensen over het belang van de Verenigde Naties in de wereldpolitiek. Zeker na het uitbreken van de oorlog in Irak is deze kwestie gevoelig komen te liggen. Het bewoog de uit Utrecht afkomstige Luciano Pitzalis ertoe JUST ACT op te richten. De Tribune voelde hem erover aan de tand. ‘Het wordt tijd dat Amerika en Nederland ophouden met gewoon achter Bush aan te lopen.’

Waarom heb je JUST ACT opgericht?

‘Afgelopen voorjaar woonde ik een SP-bijeenkomst bij met een voormalig VN-wapeninspecteur. Het thema van die bijeenkomst vond ik zeer interessant: het ontbreken van massavernietigingswapens en dus géén rechtvaardiging voor een inval in Irak. Toen de Amerikanen vervolgens toch Irak binnenvielen, zónder de Verenigde Naties daarin te betrekken, heb ik in april JUST ACT opgericht. Omdat de manier waarop alles buiten de VN om werd gedaan, me een doorn in het oog was. JUST ACT staat voor het behouden van de rol van de Verenigde Naties in de wereldpolitiek en voor een politiek op basis van samenwerking, in plaats van een eenzijdig machtsgebruik. In het VN-handvest wordt de soevereiniteit van het grondgebied gegarandeerd. Een land mag die soevereiniteit nooit aantasten, tenzij dit onder VN-vlag gebeurt. Dat is in grote lijnen waarvoor JUST ACT pleit.’

Nu maak je ons nieuwsgierig naar de details.

‘Het doel is in principe: het informeren van burgers en organisaties over de rol van Amerika en de Verenigde Naties. Dat kan bijvoorbeeld aan de hand van inhoudelijke rapporten. Verder wil JUST ACT de publieke discussie stimuleren en mensen betrokken en actief krijgen. Waarmee ik niet bedoel, dat iedereen dan maar massaal moet gaan demonstreren. Ik zou graag zien, dat mensen met ideeën komen en zich bewust worden van het belang van de Verenigde Naties. JUST ACT wil dit bereiken door het houden van debatten, maar ook door andere actievormen. Er zijn al twee debatten gevoerd en in de nabije toekomst willen we bekijken in hoeverre mensen te bereiken zijn door middel van workshops en correspondentie, bijvoorbeeld via onze website.’

De rol van de Verenigde Naties benadrukken is een progressief standpunt. Wat is de doelgroep van JUST ACT?

‘Inderdaad, het is een progressief standpunt. Maar JUST ACT informeert en heeft absoluut geen enkele intentie om de eigen standpunten aan andere mensen op te dringen. JUST ACT wil mensen wél stimuleren om de eigen mening goed geïnformeerd te vormen en deze ook met de eigen omgeving te bespreken. Amerikanen, andere buitenlanders en Nederlanders in Nederland behoren tot de doelgroep. Maar JUST ACT streeft er tevens naar om mensen in Amerika te informeren. Mogelijk zouden de verkiezingen van volgend jaar daardoor beïnvloed kunnen worden. Nu lopen Amerika en Nederland gewoon Bush achterna.’

Maar Bush staat er in de huidige opiniepeilingen allerminst gunstig voor.

‘Dat klopt. De tegenstand van zijn achterban neemt ook steeds meer toe. Vóór de aanslagen van 11 september richtte Bush zich voornamelijk op de binnenlandse politiek. Maar wat er daarna gebeurde, weet iedereen. Natuurlijk ben ik me ervan bewust dat het proberen te beïnvloeden van de Amerikaanse verkiezingen een ambitieus plan is. Maar het is daar tijd voor een regime change en als ik met JUST ACT slechts één kiezer aan het denken kan zetten, ben ik allang tevreden. Zo lang bestaan we tenslotte nog niet.’

‘JUST ACT wordt nu gevormd door zes personen. Er is onder meer een webmaster en iemand voor de marketing, maar ook iemand die betrokken is geweest bij het samenstellen van de stemwijzer voor de laatste Kamerverkiezingen in Nederland. Een soortgelijke stemwijzer wil JUST ACT laten ontwerpen voor de Amerikaanse verkiezingen. Dat kan op twee manieren: op partijprogramma of op stroming. Doe je het op stroming, dan krijgen mensen meer inzicht in het eigen politiek bewustzijn. De stemwijzer zou ik graag in elkaar zetten in samenwerking met denktanks waarmee ik nu contact onderhoud, zoals Risq of het Transnational Institute. Momenteel ben ik het boek Power Trip van John Feffer aan het lezen. Het gaat over het Amerikaanse beleid na 11 september en bevat een lijst met contactgegevens van denktanks in Amerika, die ik wellicht ga benaderen.’

Wat is je indruk van de debatten die je tot nu toe hebt gevoerd?

‘Ik ben er zeer positief over. Er is inmiddels gedebatteerd met de SP en de PvdA. Wat me opviel, is hoe toegankelijk de politiek is. Dat heeft me echt verbaasd. Toen ik JUST ACT oprichtte, heb ik per e-mail de standpunten aan diverse politieke partijen gestuurd. De volgende dag heb ik ze opgebeld en gevraagd wat ze ervan vonden. De reacties waren zeer goed en in mei, amper drie weken na de oprichting, zat ik in mijn eerste debat. Dat was in Utrecht met Harry van Bommel van de SP, Dick Leurdijk van Instituut Clingendael en Dennis Campbell van American Voices Abroad. Het was makkelijk om de SP in dat debat te betrekken, omdat het met name ging over de rechtvaardiging voor de inval in Irak en de invloed van neo-conservatisme op het buitenlandse beleid van de Verenigde Staten. En dat is een gebied, waarop Harry van Bommel gespecialiseerd is.

Ook ben ik positief over de reacties van de aanwezigen. Ze konden een formulier invullen waarop wat stellingen over Amerika en de Verenigde Naties stonden. Van deze mogelijkheid om een eigen mening te laten horen is wel degelijk gebruik gemaakt. Ons tweede debat in Amsterdam ging over de politiek van Amerika en de verhouding tussen Amerika en Europa. Qua opkomst viel het me tegen: ongeveer veertig geïnteresseerden, onder wie overigens veel Amerikanen. Inhoudelijk was het echter een goed debat. Namens de PvdA was Kamerlid Frans Timmermans aanwezig. Hij is specialist op het gebied van de Europese politiek en kon perfect informatie overbrengen over zaken als de geloofwaardigheid van de Europese Unie.’

We nemen aan dat je niet alleen met progressieve partijen in debat wilt gaan!

‘Nee, zeker niet. Een debat met een conservatieve partij, zoals het CDA of de VVD zijn we ook van plan. Met sprekers als Frits Bolkestein, dat zou mooi zijn. Ons standpunt is dan wel progressief, maar het is absoluut niet te bedoeling om uitsluitend te communiceren met partijen die dat standpunt ondersteunen. Dat zou ten koste gaan van de geloofwaardigheid van JUST ACT. Wij willen vooral informeren en de politieke betrokkenheid stimuleren, zodat mensen de gelegenheid krijgen om de eigen mening te onderbouwen. En iedereen, conservatief of progressief, is verantwoordelijk voor de eigen mening.’

Wat vind je van de reacties die je tot nu toe uit het publiek hebt ontvangen?

‘Mensen denken wel degelijk na. Er is veel kritiek op het huidige beleid. Tijdens het debat in Amsterdam gaven de aanwezige Amerikanen ook aan ontevreden te zijn over de politiek van Bush. Wat ik verrassend vond, was de verdeeldheid over Europa. De vraag was of Europa zou kunnen proberen om Amerika te overheersen. Veel aanwezigen ontkenden dit en dat wijst erop dat die zich goed realiseren, dat het nog wel even kan duren voordat Europa zich echt kan bewijzen. Ik moet overigens zeggen dat ik het standpunt van de PvdA over de Europese Unie aanmoedig. De PvdA ziet op den duur de voordelen van de Unie; de SP gelooft er totaal niet in.’

Welke verwachtingen heb je voor de nabije toekomst?

‘Ik denk dat de wereld een stuk onveiliger wordt als Amerika op eigen houtje blijft handelen. De Verenigde Staten werken kennelijk alleen samen met de Verenigde Naties als het zo uitkomt. Ik betreur dat het in Irak uit de hand loopt en dat er dagelijks Amerikanen sneuvelen, maar nog steeds vind ik de reden voor de inval ongeloofwaardig: eerst waren het de massavernietigingswapens en nu zijn het ineens de humanitaire motieven. Uiteindelijk is er geen rechtvaardiging voor het eenzijdig handelen van Amerika. Amerika gebruikt haar macht niet zoals het hoort. En JUST ACT voelt zich geroepen om mensen te informeren over de achtergronden daarvan.’

JUST ACT