Tribune 11/99 Interview: Loek Kessels

Interview

Loek ‘Lieve Mona’ Kessels

"De behoefte aan probleemrubrieken zal in de toekomst alleen maar stijgen," voorspelt Mona, alias Loek Kessels. Vele duizenden Story-lezeressen die in de knoop zaten vroegen haar vijfentwintig jaar lang om raad. Waarom? "Ik weet wat de mensen voelen, want door wat ikzelf meemaakte herken ik mezelf in iedereen." Mona over feminisme, RIAGG’s, eenzaamheid, successtory’s, Internet en Jerry Springer.

"Vereenzaming is de kanker in ieders ziel"

Waarom ik moest ophouden met ‘Lieve Mona’ heb ik nooit begrepen. Een gesprek is er niet geweest. In de kranten las ik, dat mijn hoofdredacteur had gezegd dat een probleemrubriek niet meer van deze tijd was. Zelf wist ik niks, ik kreeg alleen maar een fax thuis, dat was alles. Afgelopen uit. Op twee maanden na had ik het vijfentwintig jaar gedaan. Misschien hebben bepaalde personen bij Story zich bedreigd gevoeld door de populariteit van de Mona-pagina’s of zoiets, ik weet het echt niet. Enquêtes hebben uitgewezen dat mijn rubriek het best gelezen werd van het hele blad. Het is ook nooit zo geweest, dat ik minder brieven kreeg. Integendeel zelfs. In eerste instantie was ik kwaad en teleurgesteld dat ik zo plotseling moest stoppen. Maar al snel dacht ik: nou ja, als iemand mij niet recht in de ogen durft te kijken, dan moet ik daar gewoon boven staan. Het gekke is wel, dat Story het eerst een half jaar zonder een probleemrubriek deed en daar inmiddels op teruggekomen is. Want nu vult Tineke de Nooij diezelfde rubriek. Maar goed, ik heb het van me af gezet en ik heb iets gedaan wat ik allang had willen doen: een detective schrijven.

Eigenlijk zaten ‘Mona’ en ‘Story’ op twee totaal verschillende trajecten. Er is mij wel eens gevraagd: "Mona, waarom sta je in een roddelblad? Jij helpt mensen en Story maakt ze af!" Ik heb me binnen dat blad inderdaad soms een eiland gevoeld, ja. Maar Story had in haar goede tijd een oplage van 700.000 exemplaren; de mensen beréikten mij via Story. Zo’n twee- tot driehonderd brieven kwamen er wekelijks binnen. Ik heb ze al die tijd allemaal beantwoord en een paar ervan werden dan in Story geplaatst. Ik heb het altijd met veel plezier gedaan en ik zou zo weer opnieuw willen beginnen. Want die rol van Mona zat me als gegoten. Ik hou van mensen, ik sta voor ze open, heb belangstelling voor ze. Ik realiseer me heel goed dat ik bijna al hun problemen ook zelf heb gehad of had kunnen hebben. Ik herken mezelf in praktisch iedereen. Dat is denk ik wel het geheim van het succes van Mona: je helpt niemand door de gevolgen van het probleem op te lossen, maar door te kijken naar waar het probleem vandaan komt. Ja kijk, ik ga niet sleutelen aan mensen die op het punt staan om zelfmoord te plegen. Die stuur ik naar het RIAGG. Maar ja, dan komen ze terug met de mededeling dat ze geweest zijn en dat ze nu op de wachtlijst staan. Daar schieten ze niets mee op.

Door de jaren heen heb ik ontzettend veel geleerd. Zowel als Mona als privé, maar ook als romanschrijfster. Zo’n vijftien tot twintig jaar geleden was het bijvoorbeeld echt een "vrouwentijd". Met die vrouwenbeweging en zo. Kijk, ik zou geen vrouw zijn als ik het feministische standpunt niet zou onderschrijven. Het feminisme móest er zijn; het is nodig geweest dat vrouwen gingen optreden, omdat er anders niet naar hen werd geluisterd. Maar je moet het ook niet zo ver gaan drijven dat je je er antipathie mee op je hals gaat halen, vind ik. Er was in die tijd een groep vrouwen die riep, dat vrouwen alles beter konden dan mannen en dat ze gewoon hun koffer moesten pakken als het ze thuis niet beviel. "Laat je niet koeioneren door je kerel" was het motto. Daar kreeg ik heel veel brieven over. Maar door mijn eigen huwelijk, dat niet zo goed gelopen is, heb ik geleerd dat het allemaal aankomt op een partnership tussen man en vrouw. Als er maar gepráát wordt. De dialoog; dát is het belangrijkste. Natuurlijk zijn er verschillen, en die verschillen moeten er ook blijven, maar mannen en vrouwen kunnen elkaar op een fantastische manier aanvullen. En persoonlijk voelde ik me met de jaren steeds sterker worden als ik een aanvulling kon zijn voor de mensen om me heen. Op dat moment besefte ik dat mijn taak als Mona erop gericht moest zijn om mensen de dialoog aan te laten gaan. Kijk, de mensen praten tegenwoordig niet meer. Vroeger had je de buurvrouw bij wie je koffie kon gaan drinken. Je kon alles bij haar kwijt. Dat is nu niet meer. Tegenwoordig vereenzaamt men. Iedereen werkt; er is geen tijd meer voor dat kopje koffie en dat gesprekje. De dialoog in de samenleving dreigt te verdwijnen. Mensen die thuiskomen zijn moe en zetten de televisie aan. Om dan vervolgens overspoeld te worden met dingen die ze eigenlijk helemaal niet willen. Er is te veel om ons heen aan de gang. Internet is prachtig, maar het is geen persoon. Het wordt een verschrikkelijk eenzame wereld. Veel mensen komen met opgekropte gevoelens te zitten en waar moeten ze die dan kwijt? Bij zo’n Jerry Springer die daar op tv staat te gillen? Ik hoop het niet, want dan heb je denk ik het tienvoudige aan psychiaters nodig. Maar waar moet men dan naar toe? Als Story zegt, dat een probleemrubriek uit de tijd is, dan moet ik lachen. Als er ooit behoefte aan zoiets is geweest, dan is het nu wel. Want nergens wordt nog aandacht geschonken aan de individuele problemen van mensen. Soms hoor je dan: "Ja, maar er zijn toch genoeg instellingen waar ze terecht kunnen?" Dat bestrijd ik ten zeerste. Als jij geen raad weet met je relatie, ga jij dan naar het RIAGG waar je telefoonnummer, adres en geboortedatum moet achterlaten? Natuurlijk niet; je wilt eerst eens uitpraten bij iemand! En het liefst anoniem. En daar sta je dan: weer alleen.

De vereenzaming is de kanker in ieders ziel. En de media wakkeren dat nog eens extra aan. Want wat zien en lezen wij aan één stuk door? Successtory’s! Iedereen gaat het maken; iedereen is toch zo geweldig goed. En heel wat mensen durven hun mond dan niet meer open te doen, want ze beseffen dat ze helemaal niet zo goed zijn. Drie van de vier mensen gaat zich een mislukkeling voelen en gaan anderen meteen al met een minderwaardigheidsgevoel bekijken. Dát is het grote gevaar. We worden met ons eigen minderwaardigheidsgevoel op onze kop getimmerd met alles wat we zouden móeten zijn, omdat reclame en televisie ons datgene voorschotelen wat we niet kúnnen zijn. De communicatiemiddelen sluiten ons af van God en iedereen en je moet van goede huize komen, wil je je tegenwoordig niet eenzaam gaan voelen. Deze ontwikkelingen zouden een signaal voor de politiek moeten zijn en ik snap niet, dat er geen mensen in de regering zitten die begrijpen dat dit een enorme bedreiging voor de samenleving is. Want ik wou dat ze mensen eens lieten zien zoals ze zíjn. We zouden er veel mee opschieten, als we weer méns zouden mogen zijn. Maar er is geen leerschool meer op het ogenblik. Kinderen die nu geboren worden weten spoedig niet beter. Er is televisie, Internet, etcetera en het wordt in de toekomst alleen maar moeilijker om persoonlijke contacten aan te houden. Velen zullen eenzaam zijn. Als het zo doorgaat, zal de dialoog tussen de mensen langzaam maar zeker uitsterven. Ze moesten er een speciaal leerprogramma op de scholen van maken.