Tribune 10/97 Interview: Piet de Visser

Interview

Piet de Visser

De eigenzinnige houding van "Paspoorten-Piet" de Visser ontlokte zijn collega's ooit de opmerking "die man is geen politicus, dat is een cabaretier". Bij zijn afscheid van de politiek voorspelde hij een ruk naar rechts. Zijn gelijk heeft hem echter niet minder strijdbaar gemaakt. "Natuurlijk is de wereld maakbaar. Het ontbreekt alleen aan politieke wil".

"Kok is een enorme opportunist"

"Eigenlijk heet ik helemaal geen Piet, maar Marius. Ik moest en zou vernoemd worden naar mijn oom Piet, maar mijn moeder mocht die man niet. Zij wilde me vernoemen naar háár moeder, Maria. Dus toen ik geboren werd heette ik Marius. Iedereen bleef mij echter consequent Pietje noemen, en op een gegeven moment heb ik me daar maar bij neergelegd.

Na mijn studie economie kwam ik als assistent-accountant terecht bij de gemeente Rotterdam. Ik dacht dat ik die richting op wilde, maar na een paar jaar rapporten controleren had ik het toch echt wel gezien. Toen ben ik bij de PTT gaan werken. Zeventien jaar heb ik daar gezeten, op het laatst als hoofd organisatie en automatisering. Een heel mooie baan was dat, net in de tijd van de automatisering van het hele giro-verkeer. Ik ben ook nog directeur personeelszaken geweest, bij de Vredestein bandenfabriek, die waren net overgenomen door de Amerikaanse multinational Goodrich. Die lui gingen hier als idioten te keer. Binnen de kortste keren hadden ze ruzie met de ondernemingsraad en de vakbonden. En dan kon ik die kar weer uit de blubber trekken.

Bij de PvdA belandde ik via mijn vader. Op m'n zestiende ging ik al met hem mee naar partijvergaderingen, en haalde de contributiezegeltjes op bij de leden. Toen had je nog een enorme band met al die mensen. Je zou kunnen zeggen dat ik dat later, met de automatisering van de giro, zelf heb verziekt!

In de Tweede Kamer ben ik altijd een buitenstaander gebleven. Ik heb me nooit zo vereenzelvigd met die toestand. Dat betekende natuurlijk ook dat de fractie me nauwelijks aan de bak liet. Die zaak met de nieuwe paspoorten kreeg ik toegeschoven, omdat niemand erin geïnteresseerd was. Maar aan het einde van dat verhaal moesten minister Van Eekelen en Staatssecretaris Van de Linden wél het veld ruimen. Nou, dat is natuurlijk het mooiste wat een kamerlid in de oppositie voor elkaar kan krijgen. Van het ene op het andere moment was ik beroemd. In de kamer had ik nog gezegd, "Meneer de voorzitter, van mij hoeft de minister niet weg. U kent mijn pacifistische inslag, en als Van Eekelen minister van defensie blijft, ben ik er van overtuigd dat er nóóit oorlog komt". Toen zeiden ze, "die De Visser is geen politicus, dat is een cabaretier!". De naam "Paspoorten-Piet" heb ik daaraan overgehouden. Eigenlijk lullig hoor, want ik vind het nog geeneens het hoogtepunt van mijn loopbaan als kamerlid.

Ondertussen had ik al een paar keer problemen gehad in de fractie. Op een aantal punten had ik zo mijn eigen opvattingen, en dan val je dus buiten de boot. Maar dat met de WAO, dat was de bekende druppel die de emmer deed overlopen. We hadden heel duidelijk afgesproken om niet te tornen aan de hoogte of de duur van die uitkering. En dan hoor ik "s ochtends op de radio dat ze op de WAO gaan korten! Nou, de fractie had natuurlijk geen goed woord over voor Kok. We vonden het een schande. Daar moesten we dus ook de consequenties uit trekken, vond ik. Maar de fractie heeft toen op grond van electorale overwegingen Kok toch maar laten zitten. Daar kon ik niet akkoord mee gaan en ik besloot uit de fractie te stappen. Mieke Sterk heeft onlangs in een woedend interview in Vrij Nederland verteld hoe het er aan toe gaan in de PvdA-fractie. Dat verhaal kan ik helaas alleen maar bevestigen. Inmiddels heb ik geen partij-politieke bindingen meer, maar ik hoor wel thuis in het linkse politieke veld. Ik help de SP graag een handje.

De laatste jaren heeft er een enorme ruk naar rechts plaatsgevonden. Dat zie je niet alleen in het beleid van Paars, maar ook in de populariteit van dit kabinet. Dat betekent, dat de Nederlandse bevolking óók naar rechts is opgeschoven. De verrechtsing van Kok is voor mij een grote teleurstelling. Kok is een enorme opportunist. Daley, een democratische burgemeester van Chicago, zei altijd "maak geen deining en steun geen verliezers". Dat brengt Kok volledig in de praktijk.

Het gevolg van een en ander is dat de tweedeling in Nederland zich de laatste jaren enorm heeft verbreed. Er is door het arme deel van Nederland gigantisch geïnvesteerd in dat roemruchte poldermodel. De factor arbeid - al mag je dat niet meer zo noemen, want dat klinkt Marxistisch - heeft op alle terreinen moeten inleveren. Twee decennia lang hebben we loonmatiging gekend en ook de uitkeringen zijn er in die tijd steeds op achteruitgegaan. Uitkeringsgerechtigden zijn bijna geen echte staatsburgers meer, maar onder curatele gestelde tweederangsburgers. En nu dan die flexibilisering van arbeid, free-lancers, oproepcontracten, nul-uren contracten en noem maar op! Allemaal aantasting van de arbeidsomstandigheden.

Alles moet ook zonodig geprivatiseerd worden. De publieke sector wordt gewoon verpatst aan een stelletje zakenlui. Maar het zijn wel de burgers van dit land, die deze voorzieningen in al die jaren hebben opgebouwd. Nederland is voor rijke mensen inmiddels een echt belastingparadijs geworden. De lastenverschuiving van de afgelopen jaren is niet in het voordeel van de loontrekkers geweest. De rijken worden steeds rijker. Ze hoeven alleen maar een beroep to doen op deskundigen die de wegen kennen om zo weinig mogelijk belasting te betalen. Ja, als je dat allemaal voor lief neemt, is het nogal wiedes dat het macro-economisch goed gaat. Zo kun je van een paardendrol nog wel iets moois maken!

Ooit zei een directeur van General Motors "Wat goed is voor GM, is goed voor de Verenigde Staten". Daar werd hier hard om gelachen, die belachelijke Amerikanen. Zo'n situatie moesten we hier niet hebben, was de politieke overtuiging, jaren geleden. Maar inmiddels komen steeds dichter bij die Amerikaanse toestanden. Bedelaars op straat worden steeds normaler, en we accepteren het gewoon, dat sommige wijken alsmaar gevaarlijker worden.

Er is geen einde gekomen aan de geschiedenis of aan ideologie, zoals beweerd wordt. De ideologie die nu heerst is het neo-liberalisme, de ideologie van "geld verdienen, zo snél mogelijk, zo véél mogelijk en zo láng mogelijk". Maar de problemen zijn te groot om zonder gemeenschap, zonder overheid op te lossen.

Wat er in de wereld gebeurt is geen noodlot, geen natuurramp. Maar de politiek laat het erbij zitten. Ik ben bang dat die instelling ook niet snel zal veranderen. Misschien krijgen we eerst weer zo'n crisis als in de jaren dertig, voordat men tot inkeer komt. Als de invoering van de Euro misgaat, zit dat er dik in. En in wat voor wereld moeten we dan zo'n crisis opvangen? In eentje, waar heel wat kaalslag heeft plaatsgevonden, waar de cohesie, het cement uit is verdwenen. Dan is zo'n crisis levensgevaarlijk. In zo'n periode is ook Hitler ooit aan de macht gekomen.

De wereld wel degelijk maakbaar, het ontbreekt alleen aan de politieke wil ertoe. Vlak na de oorlog was dat mogelijk en dat hebben we ook gedaan. Hoezo zou dat nu dan niet meer kunnen, juist nu we er economische beter voorstaan? Het blijft nodig om de vlam brandend te houden. Ik denk dus dat ik in mei op de SP ga stemmen."