Tribune 2/99: Op naar de volgende klapper

SP geeft vol gas voor weer een succesvolle campagne

Op naar de volgende klapper

Na het zowel spannende als succevolle verkiezingsjaar 1998 staat de SP opnieuw in de startblokken voor een omvangrijke campagne. Op 3 maart rolt uit de stembussen en stemcomputers wie de komende jaren de Provinciale Staten bevolken. De vorige keer, in 1995, werden twaalf SP-Statenleden gekozen. Gezien de ontwikkelingen sindsdien moet nu een groei mogelijk zijn naar 20 à 30 zetels, is de verwachting van het SP-bestuur. Waarom is dat belangrijk en hoe gaan we het aanpakken?

"Een goede uitslag bij de Statenverkiezingen is héél belangrijk," zegt SP-voorzitter Jan Marijnissen met nadruk. "En wel om drie redenen. In de eerste plaats de Staten zelf. Onze mensen zitten daar op vooruitgeschoven posten en hebben het niet altijd even gemakkelijk. Voor alle fracties geldt, denk ik, dat versterking meer dan welkom is. De tweede reden is de Eerste Kamer. Daar willen we straks graag drie mensen hebben, om een veel grotere rol in het debat te kunnen spelen. Tot nu toe moeten we het doen met een eenling. De derde reden is de belangrijkste. Het is voor ons wezenlijk, dat we de groeiende trend weten voort te zetten. We staan op winst in de landelijke peilingen, de Kamerfractie en de fractiemedewerkers zijn inmiddels op sterkte en aardig ingewerkt. Dit betekent dat we de komende tijd een cruciale rol kunnen vertolken in het openbaar debat. Voor onze geloofwaardigheid is het dus essentieel dat we een goede verkiezingsuitslag neerzetten. In het verleden hebben we gezien dat een partij die bij Statenverkiezingen fors verliest, een duidelijk geloofwaardigheidsprobleem krijgt. Het tegenovergestelde gaat ook op: sterke verkiezingen vergroten je geloofwaardigheid. Daarnaast is een goed resultaat ook belangrijk voor het zelfvertrouwen van onze mensen en vergroot deze tevens onze aantrekkingskracht op nieuwe leden."

Campagneleider is - net als vorig jaar - SP-secretaris Tiny Kox. Aan hem de vraag, wat er allemaal in de strijd wordt geworpen om de gewenste klapper te maken. "Heel veel. We verspreiden ruim twee miljoen verkiezingskranten en hebben op afstand de mooiste posters van alle partijen. Die zijn ontworpen door Len Munnik, één van Neêrlands bekendste politieke tekenaars. Er komen speciale kaarten voor de laatste dag vóór de verkiezingen. Jan Marijnissen en Driek van Vugt - toekomstig jongste Kamerlid van de eeuw - gaan op tournee door de provincies. Verder zullen we veelvuldig te horen en te zien zijn op de kabelkranten en de regionale en landelijke omroepen. Daarnaast zorgen de afdelingen natuurlijk voor een veelheid aan plaatselijke en provinciale activiteiten en reken ik op de inbreng van onze 25.000 leden. Als zij in hun kennissen- en familiekring duidelijk maken dat het belangrijk is via de stembus tegengas te geven, zetten we opnieuw een grote stap vooruit."

In alle provincies voert de SP campagne onder de leuze Geef Tegengas. Daarbij zal vooral de groeiende tweedeling worden genoemd als ontwikkeling die tegengas verdient. Kox: "De samenleving bij elkaar houden is momenteel de eerste taak voor alle overheden, dus ook voor de provinciebesturen. Bij zorg en welzijn bijvoorbeeld en bij openbaar vervoer en ruimtelijke ordening, maken provincies keuzes die de kloof tussen arm en rijk verkleinen of juist vergroten. Op die verantwoordelijkheid spreken wij de besturen aan."

Een rondje langs de lijsttrekkers levert daarnaast tal van andere SP-speerpunten op. Sommige daarvan spelen een rol in veel provincies - zoals extra geld voor de zorg, geen herindeling tegen de zin van de bevolking in en instandhouding van het openbaar vervoer. Andere punten zijn puur provincie-gebonden.

De Groningse lijsttrekker Hennie Hemmes heeft het sociaal beleid en het behoud van het karakteristieke landschap tot inzet van de verkiezingen gemaakt. "In Groningen heb je nog veel haast ongerepte landschappen. Die moeten we redden uit de klauwen van de opdringende projectontwikkelaars. En verder moet de provincie, wat ons betreft, het voortouw nemen om de armoedebestrijding en het gehandicaptenbeleid van de gemeenten op elkaar af te stemmen en fors te verbeteren."

In Overijssel speelt de discussie rond de samenvoeging van Enschede, Hengelo en Borne tot Twentestad. SP-lijsttrekker Gijs Stavinga ziet daar echter niets in. "Het bestuur komt op grotere afstand van de mensen te staan en onherroepelijk verdwijnen er voorzieningen.' Verder zijn de instandhouding van streekziekenhuizen en ruime aandacht voor gezonde en milieuvriendelijke landbouw belangrijke SP-punten.

Utrecht wijst op de nadrukkelijke rol die de SP-Statenfractie de afgelopen jaren heeft gespeeld. "Wij hebben het debat teruggebracht," stelt lijsttrekker Paulus Jansen, "en ook resultaten geboekt. Bijvoorbeeld rond de recreatieschappen, de zendmasten bij IJsselstein en de aanpak van de vervuiling van de Nedereindse Plas." In de komende periode zullen verbetering van het openbaar vervoer en het behoud van openbare, gratis toegankelijke recreatiegebieden veel aandacht van de SP krijgen. Ook pleit het Utrechtse partijprogramma voor een regionale TV zender voor Midden- Nederland.

In Gelderland speelt de strijd tegen de verwoestende Betuwelijn, inclusief de Noord- en Zuidtak, een belangrijke rol. Lijsttrekker Jan Burger: "Veel partijen zijn er tegen. Maar hun partijgenoten in Den Haag drukken die lijn erdoor. Wij zijn op álle niveaus tegen én laten het niet bij woorden. Wij nemen het voortouw in het verzet tegen de rampzalige goederenlijn." Andere zaken waarnaar speciale SP-aandacht uitgaat, zijn bijvoorbeeld de afbraak van het openbaar vervoer, de gigantische zandwinningsprojecten en de stiekeme steun aan bedrijven.

Ook in Noord-Holland is het openbaar vervoer een zwaarwegend SP-punt. Lijsttrekker (en buschauffeur) Mienk Graatsma: "Grote delen van de provincie komen zonder bus te zitten, maar er is wel geld voor prestigeprojecten als de Noordtak van de Amsterdamse metro." Een actueel probleem in deze provincie is de bedreiging van de geestelijke gezondheidszorg. Graatsma: "Bij Willibrord in Heiloo, de RIAGG's in Alkmaar, Den Helder en Schagen en Beschermd Wonen in Alkmaar en Heerhugowaard staan tientallen banen en de kwaliteit van de zorg op het spel. Dat is onaanvaardbaar."

Fenna Vergeer, de lijsttrekker in Zuid-Holland, neemt stelling tegen de verkoop van duingebieden ten behoeve van de bouw van landhuizen, de aanleg van een tweede Maasvlakte en het doortrekken van de A4. Zij pleit onder andere vóór verplaatsing van de glastuinbouw naar minder drukke gebieden. Ook Zuid-Holland maakt het optreden van de huidige SP-fractie tot inzet van de verkiezingen. Vergeer: "De discussie rond de tekorten in de zorg, de kwijtschelding van de waterschapslasten en vooral de annexatiepolitiek van Den Haag, hebben laten zien dat een SP-fractie echt wat uitmaakt.

Noord-Brabant kent momenteel de grootste SP-Statenfractie - en dat is te merken. Lijsttrekker René Roovers: "Met name rond de problemen in de zorg hebben we duidelijke successen kunnen boeken. Op ons verzoek gaat er nu provinciaal geld naar de jeugdhulpverlening en komt er een onderzoek naar de wachtlijsten in de thuiszorg." Een andere zaak die zwaar weegt voor de Brabantse SP, is het behoud van de leefbaarheid op het platteland. Roovers: "De voorzieningen en het openbaar vervoer moeten blijven. En de noodzakelijke sanering van de varkenssector mag niet - zoals nu gebeurt - eenzijdig afgewenteld worden op de gezinsbedrijven."

In Limburg heeft de SP een ijzersterke troef: lijsttrekker en huidig fractievoorzitter Peter van Zutphen. Voor- en tegenstanders zijn de afgelopen jaren onder de indruk geraakt van zijn hardnekkige strijd in de Staten tegen vriendjespolitiek, geheime bedrijfssteun en maatschappelijk onrecht. Zelf blijft Van Zutphen er nuchter onder. "De SP kon opvallen, doordat de andere partijen niet gewend waren een kritisch geluid te laten horen." Het Limburgse SP-programma pleit onder andere tegen subsidies voor vliegverkeer en vóór betere handhaving van milieuregels, maatregelen om de verdroging tegen te gaan en investeringen in de zorgsector in plaats van steun aan bedrijven.