Tribune 7/97 De Kwestie: Boze specialisten

De Kwestie

Boze specialisten

Dr. J.H. Kingma

is voorzitter van de Orde van Medisch Specialisten. "De regering kan uw gezondheid ernstig schade toebrengen", zo waarschuwde hij ons in een paginagrote advertentie in de landelijke dagbladen. "Het wetsvoorstel van Minister Borst levert patiënten uit aan de boekhouders van verzekeringsmaatschappijen en de wachtlijsten zullen verder oplopen."

Dr. G.M.H. Tanke

is voorzitter van de Landelijke vereniging van Artsen in Dienstverband, en een stuk positiever over het wetsvoorstel om ook het budget voor de specialistische zorg in handen van ziekenhuizen terug te brengen. "Als de afstemming in ziekenhuizen verbeterd wordt, kan er efficiënter gewerkt worden en zullen de wachtlijsten juist kleiner worden."

Wat zijn de beweegredenen voor dit wetsvoorstel?

"De integratie van medisch-specialistische zorg in de ziekenhuizen. Als het echter om kostenbesparing te doen is, zou je heel andere dingen moeten doen. Bijvoorbeeld een norminkomen voor specialisten instellen. Maar niet het budget uit handen van de specialist nemen." "Het doel van de integratie van het ziekenhuisbudget en het specialistenbudget is dat er één duidelijk aanspreekpunt voor de verzekeraars komt. Kostenverlaging speelt natuurlijk wel mee. Als je de kosten kunt verlagen door meer efficiëntie, dan kun je ook meer geld besteden aan zorg."

Wat zijn de voordelen van dit wetsvoorstel?

"De integratie van medisch-specialistische zorg in de ziekenhuizen, dat vinden wij prima, daar zijn wij helemaal niet tegen." "Er zijn belangrijke organisatorische voordelen. Vooral een goede afstemming van alle partijen in het ziekenhuis, zodat een optimale zorg mogelijk wordt. In het voorgestelde model wordt van de specialist verwacht dat hij actief meedenkt in het management van het ziekenhuis. Als de doelmatigheid en efficiëntie worden versterkt, zullen de wachtlijsten korter worden."

Wat zijn de nadelen?

"Vooral de verandering van verantwoordelijkheden in het ziekenhuis. Niet de directie, maar de specialist moet hoofdverantwoordelijke blijven voor de patiënt. Ook zien wij er het nut niet van in dat specialisten zich moeten bemoeien met het management van ziekenhuizen. Maar dat wordt ons in dit voorstel wel opgedrongen. De directie kan straks met de wet in de hand tegen de dokter zeggen: Ik moet wel even naar u luisteren, maar u bepaalt helemaal niets. De mensen die níet bij het zorgproces betrokken zijn, zoals een directeur en een verzekeraar, die gaan de budgetten bepalen. Ik denk dat daardoor ook de wachtlijsten langer worden." "Dat het mogelijk bij een vormdiscussie blijft en niet over de inhoud gaat. Er is ook nog geen professioneel statuut aan gekoppeld, en dat is wel heel belangrijk. Met dit wetsvoorstel is tevens nog niet te garanderen dat de besparingen ten goede komen aan meer zorg. De verzekeraars worden nog machtiger. Zij sturen het geld. In die zin is het jammer dat er zo weinig "ziekenfondsdenken" is overgebleven, want het ziekenfonds is een zorgverzekeraar. Nu zie je veel meer "schadedenken"."

Zullen er door deze wet meer of minder verrichtingen worden uitgevoerd?

"Minder. Het is nu al zo dat we met een knellend budget te maken hebben, waardoor de wachtlijsten oplopen. De laatste jaren is het budget voor specialisten niet meer gegroeid. Er is in dezelfde periode zoveel verbeterd aan de efficiency van ziekenhuizen, als je daar nog iets wilt bereiken, moet je de hele boel op z'n kop zetten en alle ziekenhuizen ombouwen tot privé-klinieken. Maar dat past niet in deze sector. De markt is hier maar zeer ten dele toepasbaar." "Dat is een lastige vraag. Er is nu een zeker evenwicht, omdat voor de ziekenhuizen vooral de kosten van zorg van belang zijn en voor artsen vooral de opbrengsten. Met dit voorstel hoeft het aantal verrichtingen niet veel anders komen te liggen, maar er zal wel sprake zijn van een minder rechtsstreeks verband tussen het aantal verrichtingen dat een arts doet en zijn inkomen."

Is de kwaliteit van de zorg gediend bij dit wetsontwerp?

"De kwaliteit van het werk blijft goed. Maar het "nieuwe ziekenhuis" in zijn slechte vorm, dat is een rustig ziekenhuis waar kwaliteit wordt geleverd, waar mensen plezierig werken, waar het niet druk is. Er staan echter wel enorme rijen mensen met hun neus tegen de voordeur, en die kunnen niet meer binnen." "Ja, vermits er wel een goed professioneel statuut komt, waarin ieders verantwoordelijkheden duidelijk omschreven zijn. Wij staan gematigd positief tegenover dit wetsontwerp. We streven met elkaar naar verbetering van de zorg, maar daarbij moet de professionele onafhankelijkheid van de artsen gewaarborgd blijven."

Is dit wetsvoorstel een stap op weg naar loondienst voor alle artsen?

"Ja, dat hebben wij steeds gezegd. Het effect hiervan is niet direct dat wij morgen in loondienst komen, maar dat men de specialist verzekeringstechnisch en fiscaal niet meer als vrije beroepsuitoefenaar zal erkennen. En op dat moment kom je dus gewoon in een dienstverband en verandert de arbeidsrelatie. Je directe relatie met je patiënt als opdrachtgever verdwijnt daarmee." "Ik denk het niet. Ik vind ook dat artsen de keuzemogelijkheid moeten behouden om vrijgevestigd of in loondienst te werken. De professionele onafhankelijkheid van artsen is zonder meer van belang. De belangrijkste zorg voor een dokter is de patiënt die op dat moment voor hem zit. Zijn professionele autonomie, dat hij kan doen wat het beste is voor de patiënt, dat is hartstikke belangrijk."

Tot hoever zijn acties van specialisten ethisch verantwoord?

"Wat wij nu doen is niet onethisch. Als die wet er komt, gaan wij ons alleen nog maar met de patiënt bezighouden en niet meedoen aan allerlei managementparticipatie. Die wet betekent namelijk dat wij het bezuinigingsbeleid in de spreekkamer moeten gaan uitvoeren. En daar doen wij dus niet aan mee, dat is niet onze taak. Persoonlijk geloof ik niet dat een staking zinvol is. Dat zou ook niet begrepen worden. Maar niet meedoen aan het management en de bespaarde tijd besteden aan je patiënten, dat lijkt me heel redelijk." "De Orde heeft zich onhandig gepresenteerd. Iedereen mag opkomen voor zijn positie en inkomen, ook artsen. Maar als ze de suggestie wekken dat alleen vrijgevestigde artsen de belangen van patiënten goed kunnen behartigen, met andere woorden dat je in loondienst een patiënt níet goed kunt behandelen, dan verzet ik me daar heftig tegen, want dat is onzin. Verder staat bij elke vakbond, ook bij ons, het stakingsrecht hoog in het vaandel. Het lastige is dat je het belang van de patiënt niet mag schaden, dat is essentieel."

Inhoud

  • Nieuws: Het Binnenhof / Aktie / Bulletin Board
  • Column Jan Marijnissen: Nog één jaar
  • Interview: Antoinette Hertsenberg. Met "Radar" komt Antoinette Hertsenberg op voor consumenten, in haar vrije
    tijd voor de dieren. "Ik heb een heel diepe afkeer van gerommel met het leven. Het verbaast me dat er nog geen organisatie is tegen genetische manipulatie."
  • Van 14 tot en met 17 juli was Amsterdam het strijdperk van voor- en tegenstanders van de Europese Unie. In een drieluik doet de Tribune uitvoerig verslag van de massale internationale protestmars, van de mislukte Euro-Top én van de geslaagde Tegentop, georganiseerd door de SP.
  • De sloop van de sociale voorzieningen in ons land heeft een oud fenomeen doen herrijzen: charitas. Voor hulp zijn de armen steeds meer afhankelijk van de rijken. De Tribune maakt een rondje langs de fondsen.
  • De kwestie: Boze specialisten.
  • Theo de Buurtconciërge; strip van Wim Stevenhagen