publicatie

Tribune 09/2001 Verenigd door het socialistenkruid

Tribune 14 september 2001

SP-jongeren en AJC-ouderen vinden elkaar op de Paasheuvel

Verenigd door het socialistenkruid

Eind augustus 2001: een hittegolf heeft Nederland massaal naar het strand gejaagd. Een groepje leden van ROOD, jongeren in de SP, trotseert de (Veluwse) zon echter en gaat gewapend met broodmessen de oprukkende pijpestrootjes te lijf. Plaats van handeling: heemtuin de Heimanshof op de Paasheuvel in Vierhouten, de historische thuishaven van de roemruchte Arbeiders Jeugd Centrale (AJC).

Tekst: Michiel van 't Hof Foto: ROOD

'Tijdens een ROOD-weekend bezochten we in mei dit jaar de Paasheuvel,' vertelt ROOD-voorzitter Gerrie Elfrink. 'Zo kwamen we ook in de Heimanshof terecht, waar oud-AJC'ers bezig waren met het onderhoud. Al snel raakten we in gesprek over de rijke historie van de tuin en kwam ook het probleem op tafel dat de vrijwillige tuinlieden op leeftijd raken en steeds meer moeite krijgen met de zwaardere klussen, zoals het grondverzet. We boden spontaan aan regelmatig een weekendje te komen helpen, en dat werd dankbaar aanvaard.'

In augustus vormden oude en jonge socialisten voor de vierde keer een team. Oud-AJC'er Cor Kemeling vindt het 'fantastisch' dat de jongeren van de SP blijven komen en hard hun best doen. 'Al is het maar omdat ik mezelf dan wat kan ontzien. We hebben al eerder geprobeerd om jongeren bij ons werk te betrekken, maar dat is nooit een succes geworden.'

'Erg fijn dat die jongens en meiden hier steeds weer komen helpen,' zegt ook Els Kaper, voorzitter van de Werkgroep Heimanshof. 'En dat ze in dezelfde geestverwante hoek zitten als de AJC, dat is natuurlijk ook heel leuk.' Na enige twijfel voegt ze er glimlachend aan toe: 'Het is bovendien wel handig dat we ze vooral de rotklussen kunnen laten doen.' Dat levert meteen protesten op van ROOD-zijde. Elfrink: 'Een rotklus hebben we hier nooit als taak gekregen. Het is wel zwaar, uitbaggeren van sloten en verplaatsen van stoeptegels, maar zo doe ik nog wat aan mijn conditie. En het mooie is dat je meteen resultaat ziet van je inspanningen.'

Ook studente milieutoezicht Alies Hoek deinst allerminst terug voor werkzaamheden waar spierkracht bij komt kijken. 'Ik vind het wel lekker om met dit warme weer hard door te werken. En spelenderwijs leer ik ook nog een heleboel over wat hier allemaal te zien is. Opzet van de Heimanshof is een overzicht te bieden van alle planten die op de Veluwe voorkomen. Dat zijn er onvoorstelbaar veel: bloemen, mossen, bomen en zelfs bijna honderd soorten paddestoelen zijn in de heemtuin geïnventariseerd. Aan enkele zit een verhaal vast. De roze winterpostelein komt veel voor rond de Paasheuvel en werd van hieruit nogal eens door AJC'ers mee naar huis genomen. In delen van Nederland wordt het daarom nog steeds socialistenkruid genoemd.'

'Voordat jullie kwamen, hebben we in geen jaren meer een politieke discussie gehad,' weerklinkt een grijze verzuchting

Naast spierballen en plantenkennis leveren de Paasheuvelweekenden de ROOD-jongeren nog meer op. De pauzes en de avonden zijn het decor voor verhalen over vroeger en voor intensieve gesprekken. Oud-AJC'er Ans Valk: 'In 1934 was ik voor het eerst op de Paasheuvel. De AJC had toen een kinderkamp georganiseerd. Honderden kinderen van werkloze arbeiders kwamen hier destijds soms een week naartoe. We deden spelletjes, dansten en zongen veel. Iedere morgen ochtendgymnastiek en een uurtje zingen in het openluchttheater, heerlijk! Dan werden ons ook nieuwe liedjes geleerd. We maakten lange wandeltochten, naar een zandverstuiving op de Veluwe bijvoorbeeld en toen besloot ik al dat ik lid wilde worden van de AJC.'

Pasgetrouwde stellen dansten rond de Meiboom, waarbij ze met linten een ingewikkeld patroon om een paal vlochten. 'Je moet het gezien hebben. Alles stond onder leiding van andere, wat oudere AJC'ers en we deden alles samen. Voedsel en snoep dat we meenamen gooiden we op een kleed, waarna het eerlijk verdeeld werd. Het saamhorigheidsgevoel dat toen ontstond, die solidariteit en vriendschap; ik ben het mijn hele leven blijven voelen. Tegenwoordig leeft iedereen zo individueel.'

Later op de avond gaat het aan de grote tafel temidden van de hoge beuken onder andere over de paarse opstelling van de PvdA. 'Voordat jullie kwamen, hebben we in geen jaren meer een politieke discussie gehad,' weerklinkt een grijze verzuchting.

AJC'er, dat blijf je je hele leven

De AJC bestond van 1918 tot 1958 en was als organisatie van arbeidersjeugdverenigingen gericht op de verwezenlijking van het socialistisch cultuurideaal, zowel in het eigen leven, als in de samenleving. AJC-leden van 16 jaar en ouder noemden zich de Rode Wachten. Behalve culturele bijeenkomsten met bijvoorbeeld boekbesprekingen, waren er voor hen ook politieke avonden met discussies over actuele thema's, of voorlichtingsavonden waarbij iemand van de SDAP zijn socialistische kijk op de maatschappij over kwam brengen.

Ans Valk: 'Uit de AJC zijn veel bekende politici, schrijvers en programmamakers voortgekomen. Je deed behoorlijk wat bestuurservaring op en we werden cultureel gevormd. Gemeenschapszin, mondigheid en weerbaarheid werd ons bij-gebracht. Niet als cursus, maar gewoon door samen bezig te zijn. Voor veel van ons is het een heel belangrijke tijd in het leven geweest. Eens in de twee jaar komen tegenwoordig enkele honderden oud AJC'ers in Vierhouten bijeen op de Paas-heuveldag: uit het hele land en van over de hele wereld. Dat massale weerzien is indrukwekkend. Mensen die geëmigreerd zijn, voelen zich allang geen Nederlander meer, maar AJC'er, dat blijf je heel je leven.'

De SDAP beschouwde de AJC als haar kweekvijver en had de organisatie graag ingelijfd, maar die wilde per se zelfstandig blijven. Wel werd van AJC'ers verwacht dat ze ook jeugdlid van de SDAP werden, al was dat niet verplicht. Aad Valk zat in het hoofdbestuur van de AJC. 'Drie van de bestuursleden werden door de SDAP aan-gewezen. We hadden als onafhankelijke leden een krappe meerderheid van één stem, maar we hebben zelden hoeven stemmen.' De AJC was dus nauw gelieerd aan de SDAP, die in 1946 opging in de PvdA. Honderden oud-AJC'ers hebben functies in of voor de PvdA bekleed. Voor velen van hen is de relatie met de PvdA nog altijd van belang, maar die verwantschap blijkt nauwelijks wederzijds te zijn. In het verleden werd het partijbestuur van de PvdA altijd uitgenodigd voor de Paasheuveldag, maar bleef een antwoord aan de Stichting Oud-AJC Kontakten steevast uit. Voor de Paasheuveldag 2000 was wel een vertegenwoordiger beloofd, maar niet gekomen. Wel aanwezig was toen SP-Kamerlid Agnes Kant, die sprak over de erosie waaraan de solidariteit in Nederland onderhevig is. Haar verhaal werd goed ontvangen, maar versterkte de onvrede over de afwezigheid van een PvdA-spreker. Aad Valk: 'Veel oud-AJC'ers zijn net als ik nog altijd lid van de PvdA. Niet om wat de partij is, zegt en doet, maar om wat ze ooit was.'

Inhoud

  • Nieuws / Bulletin Board
  • Column Jan Marijnissen: De Nederlandse Slaapwagon
  • Opnieuw zitten 'onze jongens' in voormalig Joegoslavië. Met alleen de stem van de SP-fractie tegen. 'Operatie Essential Harvest in Macedonië is een garantie op doormodderen op de Balkan.'
  • 'De bijbel bevat teksten over de rijken en de uitbuiters die onder de voeten der armen zullen worden vertrapt.' Dichter, priester en SP'er Huub Oosterhuis over de relatie tussen religie en socialisme.
  • In de C2-deponie op de Maasvlakte, de grootste gifbak van Nederland, zou nooit iemand een voet zetten. Dat gebeurde toch, met desastreuze gevolgen voor Rob van Rijn, die sindsdien in een bitter gevecht gewikkeld is met aannemer, eigenaar en politiek.
  • 'Fijn dat die jongens en meiden steeds weer komen helpen.' De inmiddels grijze leden van de Arbeiders Jeugd Centrale hebben steeds meer moeite met het onderhoud van de monumentale heemtuin op de Paasheuvel. Dus steken de jongeren van ROOD een handje toe.
  • Bouwen in het groen was jarenlang gebonden aan strenge voorwaarden, tot treurnis van ontwikkelaars en gemeenten. Een toverformule lost hun probleem op: rood voor groen. Uitverkoop van het landschap op rekening van de hypotheekrenteaftrek.
Close

Blijf op de hoogte!

De SP zet zich in voor genoeg betaalbare huizen, voor eerlijke zorg, voor veilige buurten en voor nog veel meer. We doen onderzoek, voeren actie, organiseren bijeenkomsten en doen voorstellen. Zorg dat je op de hoogte blijft, mis het niet!