Interview

Agnes Kant

Wat goed is komt snel. In 1994 lukte het nog net niet, nu met vlag en wimpel: sinds 6 mei is Agnes Kant het eerste vrouwelijke Tweede-Kamerlid voor de SP. Een van haar voornaamste doelen: “mensen bewust maken dat als ze verandering willen, ze die ook kunnen afdwingen”. Den Haag zal haar leren kennen, want waar Kant haar tanden in zet, laat ze niet licht los. Simpel voorbeeldje: tijdens haar drukke fractiewerkzaamheden gebruikte ze vakanties en zondagavonden om haar promotie-onderzoek te voltooien.

“Als de SP vrouw-onvriendelijk was, zou ik er heel snel weg zijn”

Op het lyceum in Zutphen kwam ik voor het eerst in aanraking met de ideeën van de SP. Die spraken me zeer aan, maar pas toen ik in Nijmegen ging studeren ben ik actief lid geworden. Ik was vooral gegrepen door de directe manier van werken van de partij: niet alleen filosoferen in de studeerkamer, maar gewoon samen dingen ondernemen, veranderen wat er niet deugt. Die praktische aanpak vind ik heel belangrijk. Vaak verdwijnen wetenschappelijke onderzoeken in een bureaula. Interessante resultaten, zegt men dan, maar er gebeurt niks mee. Epidemiologen ontdekten bijvoorbeeld dat er gezondheidsverschillen bestaan tussen arme en rijke mensen. Maar vervolgens wordt gewoon overgegaan tot de orde van de dag. Dat kun je toch niet accepteren! Zelf heb ik, samen met Ineke Palm, zes jaar research gedaan naar de organisatie van het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker. We hebben dat heel praktisch aangepakt, met als gevolg dat onze bevindingen nu in het hele land gebruikt worden. Dat vind ik mooi! Dat is ook het leuke van het werk in de SP-fractie. Je kunt zaken werkelijk beïnvloeden en veranderen.

In 1994 stond ik al als vierde op de SP-lijst. Zoals bekend haalde de SP toen twee zetels. Jan Marijnissen vroeg me daarop of ik voor de fractie wilde komen werken. Daar heb ik meteen ja op gezegd. In de fractie heb ik me vooral beziggehouden met gezondheidszorg en binnenlandse zaken. Twee jaar heb ik ook de coördinatie van het P-team gedaan. Binnenlandse Zaken was in het begin wel even wennen, want daar had ik geen ervaring mee. Maar na verloop van tijd raak je er toch wel in thuis. Er zaten ook leuke onderwerpen bij, zoals de salarissen van topambtenaren en de vergoedingen die parlementariërs aan zichzelf uitdelen.

Ook het minderhedenbeleid behoorde tot mijn portefeuille. Daar had ik wél veel ervaring mee. Als gemeenteraadslid in Doesburg heb ik zoþn honderd Turkse gezinnen bezocht. Nou, daar leer je een hoop van, kan ik je verzekeren! Bijvoorbeeld over de concentratie, het feit dat Turkse gezinnen vaak dicht bij elkaar wonen. Daar bleken ze lang niet altijd zelf voor te kiezen. Ze krijgen ergens anders gewoon geen woning. Omdat in bepaalde wijken juist de goedkope huurwoningen staan, of omdat woningbouwverenigingen het vooroordeel hebben dat buitenlanders allemaal bij elkaar willen wonen. Die Turkse gezinnen vroegen mij expliciet om een verplicht spreidingsbeleid, waarmee die spiraal doorbroken kan worden. Nu zijn we daar als SP niet voor, maar wel voor enige sturing. Ook over de taalachterstand hebben we uitgebreid gesproken. Steeds blijkt weer dat die niet zozeer ontstaat door onwil, maar door organisatorische problemen. Mensen willen graag naar een cursus, maar knappen af op de enorme wachtlijsten die daarvoor bestaan. Vaak ontbreken ook noodzakelijke voorzieningen, zoals kinderopvang of adequaat openbaar vervoer. Mensen uit Doesburg moesten in Doetinchem op cursus, maar dan reed er net weer geen bus. Dat soort stomme dingen. De motivatie is er wel, maar ze kunnen daar niets mee.

Ik ben wel eens aangesproken op de zogenaamde vrouw-onvriendelijkheid van de SP. Dan word ik echt boos. Als de SP vrouw-onvriendelijk was, zou ik er heel snel weg zijn. Ik ben als geen ander voor gelijke behandeling. Maar een voorkeursbeleid voor vrouwen helpt niet en kan zelfs negatief uitpakken. Bij de SP doen we daar ook niet aan, dus niemand kan zeggen dat ik in de Tweede Kamer zit omdat ik een vrouw ben. Bij andere partijen zal dat wel eens anders zijn. Je moet niet iets bereiken omdat je vrouw bent, maar vanwege je kwaliteit. Wel moet er nog veel veranderen om vrouwen gelijke kansen te geven. Bijvoorbeeld in het stimuleren van scholing, of in de verdeling van arbeid en zorg. Kinderopvang is daarbij heel belangrijk. Maar het mag niet leiden tot een verplichting, zoals een sollicitatieplicht voor bijstandsmoeders. Dat heeft niets met emancipatie te maken. Juist de keuzevrijheid wordt je dan afgenomen. Er moet kinderopvang zijn, zodat deze vrouwen kunnen gaan werken. Maar ze moeten er ook voor kunnen kiezen voor hun kinderen te zorgen. Die keuzevrijheid, dát is juist emancipatie. Mijn man heeft een klein eigen bedrijfje en kan zijn tijd redelijk vrij indelen. Hij zorgt dus vaak voor onze kinderen. Zonder veel hulp van mensen uit mijn omgeving zou ik het niet rondkrijgen. Zij maken het mij mogelijk dit werk te doen, dat realiseer ik me dagelijks. Ik heb het wat dat betreft redelijk goed voor elkaar. Mijn oudste dochtertje neem ik wel eens mee naar de wat leukere activiteiten. Circus de Lachende Tomaat bijvoorbeeld, dat vond ze geweldig. Maar ik pomp er niks in, ik ben niet met mijn kinderen bezig over politiek.

Het comité “Zorg voor Iedereen” vind ik een van de hoogtepunten van de afgelopen vier jaar. Wij hoorden steeds vaker dat het echt verkeerd ging met de eigen bijdragen en het afschaffen van de Ziektewet. Aan alle kanten werd er gewaarschuwd voor een steeds verdergaande tweedeling. Jan Marijnissen heeft toen een aantal mensen uit de zorg bij elkaar geroepen. Uiteindelijk hebben we met meer dan honderd mensen het comité “Zorg voor iedereen” opgericht. Die tweedeling was al aan de gang, maar Paars heeft maatregelen genomen die dat enorm hebben verergerd. Het afschaffen van de ziektewet bijvoorbeeld en structureel te weinig geld beschikbaar stellen. Daarmee creëer je tekorten in een steeds vrijere markt en dan vraag je dus gewoon om problemen. Paars heeft de tweedeling echt in een enorme versnelling gebracht. We moeten de portefeuilles nog verdelen, maar ik blijf in de fractie hoogstwaarschijnlijk gezondheidszorg doen. Daarbij zullen we nog meer aandacht schenken aan langdurige zorg voor chronisch zieken, gehandicapten en ouderen.

Daar zijn we in de afgelopen vier jaren te weinig aan toe gekomen. Met twee zetels konden we ook niet alles doen, maar nu wil ik me daarin vastbijten en meer initiatieven ontplooien. Er komen nu als Kamerlid een aantal aspecten bij, maar als fractiemedewerker ben ik de afgelopen jaren natuurlijk al behoorlijk ingewerkt. Zelf het debat ingaan is voor mij nieuw. In de gemeenteraad heb ik dat wel kunnen oefenen, maar Doesburg is toch heel iets anders dan Den Haag. Ik heb wel geleerd mijn woede en verontwaardiging in argumenten om te zetten.

Natuurlijk zit je in de Kamer om dingen te bereiken voor mensen. En daarbij moet je ook bereid zijn compromissen te sluiten om het maximale eruit te halen. Maar het andere proces is zeker zo belangrijk: de mensen bewust maken, hoop geven dat ze niet hoeven te berusten in onrecht, dat als ze verandering willen, ze die ook kunnen afdwingen. Mensen organiseren. Dat is een veel langduriger proces, veel moeizamer dan eventjes meeregeren. Die rol moet de SP vervullen in de maatschappij, onder de mensen. De Kamer is daar maar een onderdeel van, een uithangbord, één van de instrumenten voor verandering.

Voor Agnes Kant (31) is het gebouw van de Tweede Kamer geen onbekend doolhof. Tot aan haar verkiezing werkte ze er namelijk al vier jaar in de SP-fractie, waar ze zich vooral bezighield met gezondheidszorg en binnenlandse zaken. Onlangs promoveerde Agnes Kant, na enkele jaren wetenschappelijk onderzoek, tot doctor in de epidemiologie, de wetenschap die zich bezighoudt met de verspreiding van ziektes.

Inhoud

• Nieuws: Het Binnenhof / Aktie / Bulletin Board
• Het geweldige resultaat van de SP bij de Kamerverkiezingen van 6 mei komt bepaald niet uit de lucht vallen. Aan de fundamenten ervan is vier jaar lang keihard gewerkt op vele fronten. Talloze acties, grootschalige ledenwerving en een doordachte en goed uitgevoerde campagne vormen de basis van het succes. De Tribune volgt het spoor terug.
• Interview: Vier jaar lang kon Agnes Kant warmlopen in de gemeenteraad van Doesburg en vooral in het P-team dat de kamerfractie ondersteund. Nu gaat de 31-jarige epidemiologe aan de slag als eerste vrouwelijke kamerlid voor de SP. “Ik heb geleerd mijn woede en verontwaardiging in argumenten om te zetten,” vertelt ze.
• Een beetje WAO van de ING-bank, een stukje WW van Interpolis en een restje aanvullende bijstand van VB-Accountants. Zo ziet het schrikbeeld eruit van de geprivatiseerde uitvoering van de sociale zekerheid anno 2001. Op de valreep onthulde Paars zijn plannen. Die luiden vooral: “Volg de markt maar!”
• “Wij worden geïntimideerd, getreiterd en misbruikt,” zeggen werknemers van de Sociale Werkvoorziening in Hengelo. Maar volgens de directie en de OR hebben we te maken met “een aantal gefrustreerden dat met modder smijt”. Verslag van een moeizame speurtocht naar de waarheid.
• De kwestie: Xenotransplantatie.
• Theo de Buurtconciërge; strip van Wim Stevenhagen