De staat van de sociale advocatuur
De toegang tot het recht is het fundament van onze rechtsstaat. Een ieder moet zijn of haar recht kunnen halen. Maar hierover zijn al heel veel jaren grote zorgen, de toegankelijkheid staat ernstig onder druk. Voor mensen die niet in staat zijn het commerciële tarief van advocaten te betalen (een grote groep mensen) is er de gesubsidieerde rechtsbijstand. Advocaten worden aan mensen ‘toegevoegd’ en betaald door de overheid. Op dit stelsel is al veel bezuinigd en nu dreigt dit stelsel drastisch te veranderen. Klassenjustitie is helaas het onvermijdelijke gevolg.
Na diverse bezuinigingsrondes werden grondige onderzoeken verricht door de commissies Wolfsen, Barkhuysen (beiden 2015) en Van der Meer (2017). De plannen van de minister voor Rechtsbescherming van november 2018, die een antwoord hadden moeten zijn op de door deze commissies vastgestelde problemen, hebben de grote zorgen over de toegang tot het recht niet weg kunnen nemen. Integendeel. De ‘togaprotesten’ laaiden juist op; na diverse landelijke en lokale demonstraties en talloze brandbrieven, noodkreten en debatten in de Tweede Kamer lijkt de onvrede niet kleiner maar groter geworden.
De deskundigen bij uitstek zijn de sociaal advocaten zelf. Dat zijn de rechtshulpverleners die dagelijks de mensen met problemen of andere juridische vraagstukken voor zich zien. Mensen die met echtscheiding te maken hebben, een arbeidsconflict of een geldvordering hebben. Maar ook mensen die ten onrechte geen uitkering of verblijfsvergunning krijgen of met strafvervolging te maken krijgen. Deze advocaten doen hun uiterste best, maar het werk wordt voor hen steeds moeilijker. Daarvan dreigen de rechtzoekenden de dupe te worden.
De minister heeft beloofd alle deskundigen te betrekken bij de uitwerking van zijn plannen. Maar al meteen bleek ook hierover scepsis te bestaan. Om de mening van de advocaten over de staat van de sociale advocatuur en de stelselherzieningsplannen van minister Dekker in kaart te brengen besloot de SP in april 2019 de sociaal advocaten hierover te bevragen.
De uitkomsten van deze enquête liggen nu voor u, in de vorm van een rapportage.
