Gasgiganten stellen geld steeds boven Groningers
Vandaag debatteert de Kamer over de wet die gaswinning in Groningen moet beeïndigen. Dat de gaskraan dichtgaat staat vast, al is er nog geen reden tot juichen, stellen Julian Bushoff en Sandra Beckerman.
Als kijker van het journaal of lezer van de krant zou je maar zo kunnen denken dat de problemen in Groningen netjes worden opgelost: de gaskraan gaat dicht en de hersteloperatie is onderweg. Maar helaas, een jaar nadat de parlementaire enquêtecommissie snoeihard oordeelde over hoe werd omgegaan met Groningers en Noord-Drenthen zitten zij nog altijd met grote problemen.
En om het nog eens erger te maken blijven Shell en ExxonMobil geld boven Groningers stellen. Vandaag debatteert de Tweede Kamer over de wet die de gaswinning, de bron van alle ellende, definitief moet stoppen. Althans per 1 oktober. GroenLinks-PvdA en SP stellen voor om dat per direct te doen. Niet langer dralen, nu dichtdraaien die gaskraan.
Ondanks het aanstaande dichtdraaien van de gaskraan gaat in Groningen de vlag allerminst uit. Nog altijd zijn er veel Groningers die niet weten of hun huis versterkt moet worden, sloop-nieuwbouw nodig is of dat het alsnog veilig wordt verklaard. Wekelijks komen we onuitlegbare situaties tegen: de ene kant van de straat krijgt sloop-nieuwbouw, de andere kant een compleet verduurzaamd huis en de straat ernaast is al twee jaar lang een bouwput. Die ongelijkheid leidt tot spanning in gemeenschappen.
Wij roepen op: help de mensen met de ergste schade eerst en ga verschil in behandeling zoveel mogelijk tegen. Tel daar nog eens bij op dat Shell en ExxonMobil een arbitragezaak hebben gestart omdat ze het niet eens zijn met de kosten van het sluiten van de gaskraan. En waar bewoners naar de rechter moesten om hun grondrecht op een veilig huis te bevechten, vindt de strijd over de miljarden om recht te doen aan Groningen plaats achter gesloten deuren. Welnu, het staat iedereen in Nederland natuurlijk vrij een zaak aan te spannen. Maar de brutale poging om elke verantwoordelijkheid voor de schade die Groningers is aangedaan te ontlopen, getuigt van gebrek aan een moreel kompas. Na een decennialang huwelijk met klotsende winsten en eindeloos voordeel, kiezen de oliegiganten nu voor een vechtscheiding over de ruggen van Groningers. Vandaag krijgt de Tweede Kamer de kans deze oneerlijke verdeling te veranderen. Bij het behandelen van de wet die de gaswinning in Groningen beëindigt zullen GroenLinks-PvdA en SP voorstellen een additionele belastingheffing op olie in te voeren zodat een extra bijdrage kan worden afgedwongen.
Over financiële compensatie kunnen Shell en ExxonMobil namelijk eindeloze juridische strijd voeren met hun legers juristen. Maar over belastingen niet. Shell en ExxonMobil hebben nu de kans te laten zien dat ze zich toch betrokken voelen bij het lot van de Groningers. Als zij ervoor kiezen die financiële verantwoordelijkheid niet te nemen, kan de politiek hen die verantwoordelijkheid opleggen en rechtvaardigheid afdwingen. De gaskraan per direct sluiten, de nog altijd groeiende ongelijkheid in behandeling terugdringen en Shell en Exxon- Mobil dwingen tot een eerlijke bijdrage voor Groningen.
Dat is wat nu nodig is om recht te doen aan onze provinciegenoten. Het duurt al veel te lang.
Julian Bushoff (Tweede Kamerlid GroenLinks-PvdA), Sandra Beckerman (Tweede Kamerlid SP)
Dit opiniestuk verscheen op 06-03-2024 in het Algemeen Dagblad
