Kamervragen kunnen juist geld opleveren

,,Oppositieleden zien het stellen van Kamervragen en het aan het werk zetten van ambtenaren als een prestatie", stellen Stijn Bronzwaer en Freek Staps (nrc.next, 6 september). De werkelijkheid is anders: een goede Kamervraag werkt namelijk kostenbesparend en legt belangrijke maatschappelijke misstanden bloot.

In 2009 stelde de SP Kamervragen over een bestuurder van een zorginstelling in Borne. Hij ontving van zijn directie behalve een riant salaris ook een renteloze hypothecaire lening van 550.000 euro als beloning. Het netto-voordeel voor de uit publiek geld betaalde bestuurder? Ruim 100.000 euro.

Je kunt bij dergelijk wanbeleid als volkvertegenwoordiger je schouders ophalen. Een groot deel van de leden van de Tweede Kamer doet dat ook. Want moet er nu echt bij ieder akkefietje stampij in de politiek gemaakt worden? 'Incidentenpolitiek!', roepen commentatoren in koor.

Maar toch, een misstand blijft een misstand. Een zorginstelling die voor bank gaat spelen past, net als een bestuurder die 100.000 euro casht, niet bij een sector die constant op de kleintjes moet letten. Bovendien zijn dergelijke misstanden slechts het topje van de ijsberg van problemen die zich op veel meer plekken in de sector voordoen.

En er zijn andere voorbeelden. Onder druk van vragen in 2011 over fraude bij faillissementen, waaruit bleek hoeveel maatschappelijke kosten er voortkwamen uit dit fenomeen, zegde minister Opstelten toe meer werk te zullen maken van de bestrijding ervan. Gezien de geschatte jaarlijkse schade van 1,7 miljard is er ook voor het rijk een flinke besparing te verwachten van die inspanning; de Staat liep immers jarenlang veel belastinginkomsten mis door frauduleuze faillissementen.

Kamervragen leggen misstanden bloot, stellen Kamerleden in staat om hun grondwettelijke taak - het controleren van de regering - uit te voeren en ze leveren in veel gevallen zelfs geld op. Helaas is de kwaliteit van de antwoorden vaak abominabel; soms is het zo dat je tot wel drie keer opnieuw vragen moet stellen voordat je fatsoenlijk antwoord krijgt.

Minister Verburg poneerde ooit out of the blue dat het beantwoorden van een Kamervraag 2000 euro kost. Op de totale Rijksbegroting vormen de Kamervragen, zelfs met het op niets gebaseerde bedrag van 2000 euro per vraag, een kostenpost van 0,002 procent. Op de kosten die de Kamer maakt is het vier procent. Is dat te veel? En zo ja, moeten we dan ook maar stoppen met het maken van initiatiefwetten omdat ook dat weggegooid geld is als de wet het niet haalt? Het zijn berekeningen zonder enige betekenis die het controlerende werk dat Kamerleden doen in een kwaad daglicht stellen.

Want hoe liep het af met de zakkenvullende zorgbestuurder in Borne? Met een goede set Kamervragen werd de absurditeit van de extra beloning blootgelegd. Bovendien besloot de bestuurder onder de toenemende politieke en maatschappelijk druk af te zien van zijn beloning. De opbrengst van deze Kamervraag? Een misstand aangekaart plus 100.000 euro - publiek geld - dat niet in private zakken verdwenen is.