Samsoms steun aan de banken lost de problemen niet op

PvdA-leider Diederik Samsom stelde gisteren op deze pagina’s dat de SP onze pensioenen in gevaar brengt. Onzin, betoogt Emile Roemer. Juist de PvdA wil geld storten in een bodemloze put.

De Europese Unie heeft ons veel goeds gebracht. Zestig jaar vrede, iets wat zonder de Europese Unie misschien wel niet was gelukt. We drijven volop handel met onze buurlanden en kunnen elkaar opzoeken zonder slagboom of paspoort. Grensoverschrijdende problemen pakken we samen aan. In een Europa waarin we één zijn in verscheidenheid is bijna alles mogelijk.

Juist dit zorgvuldig opgebouwde Europa, waarbinnen landen samenwerken op basis van goede afspraken, wordt bedreigd: door politici die in rap tempo een Europese regering, een Europese president en een Europese superstaat willen doordrukken. Dat is gevaarlijk. Want als mensen niet betrokken zijn bij de Europese politiek, zal het draagvlak voor Europese samenwerking verdwijnen. De échte anti-Europapartijen zijn die partijen, die los van de bevolking een federatief Europa willen doordrukken.

De SP en PvdA hebben een gezamenlijke wens om te bouwen aan een sociaal Europa. Minder concurrentie op arbeidvoorwaarden en meer investeren om sociaal uit de crisis te komen.

Een cheque van 100 miljard euro voor het Spaanse bankwezen helpt daar uiteraard niet bij en het is – zoals Samsom onterecht op de Opiniepagina’s van gisteren stelt – al helemaal geen reddingsboei voor Nederlandse pensioenfondsen. Niemand weet immers hoeveel lijken er nog opduiken in de kasten van de Spaanse cajas en de vraag is of het direct steunen van deze banken opweegt tegen de minieme 1 procent van hun kapitaal die pensioenfondsen in dat land hebben geïnvesteerd.

Dat geldt ook voor een Europees depositogarantiestelsel. Wil de PvdA werkelijk dat de spaarders van Rabobank en ABN Amro garant staan voor spaartegoeden in andere lidstaten, zonder dat we weten hoe deze banken ervoor staan? Dat is een gevaarlijke gok. Vooral als je je bedenkt dat de Nederlandse pensioenfondsen veel verstandiger zijn dan de Nederlandse regering en juist niet speculeren met publiek geld.

Het probleem is dat we op korte termijn banken moeten redden, zonder dat we die banken op termijn gezond maken. Waar blijven de afspraken om banken te splitsen in een zaken- en een nutsdeel? De afspraken om het bonusgedrag en onverantwoorde risicobeleggingen aan te pakken? Voorstellen om de kern van het probleem, de speculatie op het faillissement van landen, aan te pakken? Scherpere kapitaaleisen en een transactietaks op flitskapitaal kunnen de speculatie inperken. De Europese Centrale Bank kan staatsobligaties opkopen om deze speculatiedrift in te dammen, zoals ook gebeurt door centrale banken in de Verenigde Staten of Japan. Dat moet ook in de Europese Unie gebeuren, zodat Spanje zijn banken kan helpen.

Natuurlijk, landen moeten hun begroting op orde brengen. Het evenwicht tussen de verschillende economieën binnen de eurozone moet worden verkleind.

Dat kan door niet alleen de concurrentiekracht van Zuid-Europa te versterken, maar ook de economieën in Noord-Europa te stimuleren. Economische groei is immers de snelste route uit de crisis.

Europa was ooit bedoeld om vrije mensen een vrije keuze te geven. En juist dat is voordurend gefrustreerd, soms zelfs geblokkeerd. Door politici die vonden dat mensen zo’n keuze niet aankonden. En dus kwam er geen referendum over de euro en geen referendum over Europese verdragen.

Waren de mensen te dom om over hun eigen toekomst te beslissen? Nee. Als bestuurders beter hadden geluisterd, dan hadden we nu niet zo diep in de crisis gezeten. Ik verheug me nu al op de tijd dat we een regering hebben die in Brussel zal durven zeggen: samenwerken ja, ons de wet voorschrijven nee!

Wie Europese samenwerking koestert, gaat daar zorgvuldig mee om en dendert niet als een olifant door de Europese porseleinkast. Wie Europese samenwerking liefheeft, gaat niet voor de vuist weg soevereiniteit overdragen. Wie Europese samenwerking koestert, loopt niet langer aan de leiband van de financiële markten, waarop geen enkele vorm van democratische controle mogelijk is. Ook in Europa moeten we de leiding terugnemen, de democratie boven de economie stellen, de democratische rechtsstaat boven de financiële jungle.

Maar alle huidige plannen om de economie te stimuleren zullen onvoldoende blijken als niet tegelijkertijd verstandiger wordt omgegaan met de begrotingsregels. Dergelijke geluiden horen we ook uit de PvdA. We zouden dan ook samen moeten optrekken om in Europa de samenwerking tussen landen te bevorderen. Om betere afspraken te maken om concurrentie op lonen en belastingen te voorkomen, financiële markten te reguleren en de economische groei te bevorderen.