Gewone man is de dupe van bezuinigingsplan Europese Raad

De plannen van de Europese Raad om de economie weer in beweging te krijgen hebben hun positieve kanten, maar economische groei lost niet automatisch ieders probleem op. De gewone man wordt de dupe van de voorgestelde bezuinigingen.

Deze week komen de Europese regeringsleiders weer bijeen. Naar verwachting zullen ze dan instemmen met de voorstellen van de werkgroep van de vaste voorzitter van de Raad, Herman van Rompuy. In de voorstellen zitten best goede dingen, maar één woord ontbreekt consequent, het woord ‘sociaal’. Sociaal zijn de voorstellen dan ook allerminst en gewone mensen worden er niet veel beter van. Integendeel, afbraak van sociale rechten lijkt ook nu weer gezien te worden als dé remedie die voor economische groei moet zorgen. En met meer economische groei wordt alles beter, zo lijkt de groep Van Rompuy te denken. Het verleden heeft laten zien dat dit niet waar is: ook bij hoge economische groei, zoals in de jaren ’90 en het begin van deze eeuw, worden de armen niet rijker en worden sociale rechten niet gerepareerd. Vervolgens zijn het juist deze groepen die bij de volgende crisis de rekening gepresenteerd krijgen.

Van Rompuy stelt een vorm van ‘economisch bestuur’ voor dat eenzijdig de nadruk legt op het terugdringen van overheidstekorten. Niet alleen het begrotingstekort zelf, maar ook de omvang van de staatsschuld wordt aan banden gelegd en er volgen sancties als lidstaten zich niet aan de normen houden (d.w.z. een begrotingstekort van maximaal 3% van het BNP en een totale overheidsschuld die niet meer mag bedragen dan 60% van het BNP).

Niemand is natuurlijk voor een begrotingstekort dat uit de hand loopt, ook de SP niet. Maar laten we niet vergeten dat vóór de kredietcrisis het huishoudboekje van de overheid op orde was. Alleen de hulpacties voor de banken, gevolgd door de effecten van de kredietcrisis en de daaropvolgende economische crisis hebben gaten geslagen in de begroting. Maar volgens de nieuwe criteria van Van Rompuy zouden ook landen die in tijden van crisis tijdelijk extra investeren in hun economie, gestraft moeten worden. De normen gelden immers absoluut.

Waar dit toe kan leiden, zien we nu in Griekenland en Ierland: sterke negatieve economische groei als gevolg van door de EU opgelegde draconische bezuinigingen stort deze landen in een negatieve spiraal. Negatieve groei leidt tot minder belastingopbrengsten, en dat maakt nog weer hardere bezuinigingen noodzakelijk, als je je tenminste aan de EU-normen wilt houden.

Mochten de regeringsleiders nog open zijn voor ideeën, dan zou ik willen pleiten voor een aanvullende paragraaf in het rapport: in die paragraaf zouden de uitzonderingen op de hoofdregel moeten staan. Zo moeten lidstaten in tijden van hoge werkloosheid, of een acute crisis de mogelijkheid moeten hebben de Europese normen te negeren. Het kan dan immers juist contraproductief werken om in dat soort situaties extra te bezuinigen.

En als we dan toch bezig zijn, laat er dan ook een paragraaf komen waarin de regeringsleiders zich ertoe verplichten om al het mogelijke te doen om te zorgen voor terugdringen van de werkloosheid, het bevorderen van werk dat werkt (d.w.z. dat je een eerlijk loon krijgt en zekerheid over je baan en arbeidsvoorwaarden), en voor het terugdringen van de armoede. Lidstaten die consequent een asociaal beleid voeren, mogen wat mij betreft net zo hard, of misschien nog wel harder gestraft worden dan lidstaten die te weinig bezuinigen.

De actie die net is gestart met de titel ‘armoede werkt niet’ verdient het in heel Europa uitgerold te worden: onder druk van het bezuinigingsbeleid van Van Rompuy zie je in verschillende lidstaten en helaas ook in Nederland dat de meest kwetsbaren, zoals mensen met een handicap, het hardst worden getroffen. Regeringen die zich daaraan schuldig maken, verdienen pas echt straf!