Kijk uit dat Crisiswet geen paard van Troje wordt

Niet de Eerste Kamer maar het kabinet klunst met de Crisis- en Herstelwet, die kop noch staart heeft, regels in de vuilnisbak doet en burgers schoffeert.

Volgens Elco Brinkman, voorzitter van Bouwend Nederland, hindert de Eerste Kamer door het besluit om de Crisis- en Herstelwet nog niet te behandelen het herstel van de economie. Zoals vaker spreekt Brinkman voor zijn beurt. Met zijn beklag is hij aan het verkeerde adres. Het was niet de Eerste Kamer maar de premier die dit ondoordachte voorstel in elkaar liet knutselen en daarna door de Tweede Kamer joeg. De Eerste Kamer doet gewoon zijn werk – om ongelukken te voorkomen.

Ook de CNV Bouwbond is verontrust. Voor wat betreft de noodzaak van een snelle en adequate reactie op de economische crisis, waarbij de overheid haar nek uitsteekt om de Nederlandse economie te helpen uit het slop te komen, zitten we op één lijn. In veel landen hebben de nationale regeringen dergelijke investeringen ook snel gedaan. En altijd werden deze voorstellen door een brede meerderheid in het parlement gesteund en trad er geen vertraging op.

Alleen de Nederlandse regering heeft het onzalige plan om deze investeringen gepaard te laten gaan met het nodeloos inperken van inspraakprocedures en het ondoordacht oprekken van milieuwetgeving. Hierdoor ligt nu een wetsvoorstel bij de Eerste Kamer dat kop noch staart heeft, dat regels in de vuilnisbak doet en burgers schoffeert - en waarvan de positieve gevolgen voor het economisch herstel nog bijzonder onduidelijk zijn. Het is dan ook niet verwonderlijk dat vanaf het moment dat premier Balkenende de wet bij de Tweede Kamer indiende, er stevige kritiek geweest op het voorstel is.

Zo betwijfelde de Raad van State of het voorstel wel tot de - door de regering voorspelde - versnelling zou leiden in de uitvoering van grote infrastructurele projecten. Diverse deskundigen lieten zich kritisch uit over de manier waarop de wet de mogelijkheden voor de burger om inspraak uit te oefenen, inperkt. Het is nog maar de vraag of deze inperkingen voor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg stand zullen houden. Hierdoor dreigt volgens menig expert de crisiswet eerder tot vertraging dan tot versnelling te leiden bij het bouwen van nieuwe wegen en huizen.

In de Tweede Kamer werden deze bezwaren onder zware politieke druk van tafel geveegd. Het kabinet dwong onze collega’s aan de overkant tot nachtwerk en haaststemmingen. Als Eerste Kamerlid heb ik nog nooit een wetsvoorstel gezien waarbij de coalitiepartijen in de Tweede Kamer zo snel en kritiekloos voorbij gingen aan de bezwaren uit de maatschappij en de wetenschap. De coalitiepartijen vonden het tijdens de nachtelijke behandeling niet eens meer nodig om in tweede termijn kritische vragen aan de regering te stellen. Het wetsvoorstel moest en zou "met stoom en kokend water" worden aangenomen, om de woorden van CDA Tweede Kamerlid Ger Koopmans te gebruiken.

Het is daarom aan de Senaat om het wetsvoorstel de behandeling te geven die het eigenlijk in de Tweede Kamer verdiende. Dat valt niet mee, met een regering die weliswaar steeds snel reageert op onze vragen, maar antwoorden van bedroevende kwaliteit aflevert. De regering spreekt zich tegen (bijvoorbeeld over de stikstofuitstoot), omzeilt vragen en blijkt niet in staat gevraagde cijfers te leveren. Daarnaast zet de Crisis- en Herstelwet een aantal regels over ruimtelijke ordening van ons land buitenspel, terwijl deze wetten nog maar net door de Eerste Kamer zijn aangenomen.

Door dit gestuntel neemt de onduidelijkheid alleen maar toe, en daarmee de twijfel. Halen we, ondanks de mooie praatjes van het kabinet, met de Crisis- en Herstelwet ook niet het Paard van Troje binnen als het gaat om de waarborging van rechten van burgers en het milieu? Door zijn haast en gebrek aan transparantie laadt de regering deze verdenking in ieder geval wel op zich. Dan kan de Eerste Kamer, als Kamer van heroverweging en controleur van de regering niet anders dan ze nu doet: haar werk serieus nemen en voorkomen dat onze burgers met slechte wetten opgezadeld worden. Democratie is niet alleen een groot goed in goede tijden. Juist in slechte tijden moet het parlement over de democratie en de rechten van de burgers waken, om ook op langere termijn een solide basis onder de samenleving te houden.