Laat huisarts in basispakket

De heer Wiegel, aanvoerder van de nu commercieel werkende zorgverzekeraars en erelid van de VVD, daagt de politiek uit het lef te hebben impopulaire maatregelen in de zorg te nemen. Hij verwijst naar de president van de Nederlandse Bank, inmiddels bijgevallen door minister Hoogervorst, die in het programma Buitenhof de zorg een 'tikkende financiële tijdbom' noemde. De politiek moet durven kiezen: of wachtlijsten of eigen bijdragen en een kleiner pakket. De heer Wiegel vergist zich, er zijn meer keuzes mogelijk.

In de eerste plaats is het helemaal niet zo erg als er meer geld gaat naar de zorg. Een goede zorg is een belangrijke maatschappelijke investering Ik ben het dan ook met de heer Wiegel eens dat er geen budgettering moet zijn in de zorg, iedereen heeft recht op zorg, zonder lange wachttijden. Ook van de AOW zeggen we niet, het wordt te duur dus we betalen niet meer of u moet maar even wachten. Voor zover de kostenstijging het logische gevolg is van demografische ontwikkelingen en nieuwe mogelijkheden van de medische wetenschap, betalen we dat gewoon. Onderzoeken geven ook aan dat mensen bereid zijn meer te betalen als een goede zorg dat verlang. Voor zover de kostenstijging het gevolg is van verspilling, van onnodige bureaucratie, moeten we daar wat aan doen.

In de tweede plaats kunnen we de kosten veel eerlijker verdelen. De financiering van de ziektekosten is nu weinig progressief, hoe hoger je inkomen hoe minder je relatief bijdraagt aan de kosten van de zorg. Door de voorstellen van de heer Wiegel wordt dat nog erger. Eigen bijdragen en eigen betalingen drukken het meest op de mensen met de laagste inkomens. Uitgaande van de gelijkwaardigheid van ieder individu en het recht van een ieder op noodzakelijke zorg kunnen we het beste komen tot een brede basisverzekering met premies volledig naar draagkracht. Alleen met een breed gedragen solidariteit waar een ieder aan bijdraagt, kan zorg voor iedereen van gelijke kwaliteit ook in de toekomst gewaarborgd worden.

Het invoeren van eigen bijdragen en een kleiner pakket worden door de ambtenaren die de informateurs adviseren gezien als de meest effectieve maatregelen om de uitgavengroei in de zorg te beteugelen. Ik bestrijd dat. In de eerste plaats leidt een verschuiving van de lasten naar individuen weliswaar tot minder collectieve lasten, de kosten van de zorg worden er niet geringer door. Een schijnoplossing dus. In de tweede plaats is het de vraag of eigen bijdragen leiden tot het gewenste effect namelijk meer gepast gebruik van de zorg. Het gebruik van geneesmiddelen, het bezoek aan de specialist, de opname in het ziekenhuis en dergelijke zijn meer een beslissing van de arts dan van de patiënt. De rol van de huisarts als poortwachter is daarom erg belangrijk en moet juist versterkt worden. Hoewel, dat geef ik toe, een eigen bijdrage voor de huisartsenzorg wel tot effecten kunnen leiden, mag juist gezien de toegang tot de huisarts als poortwachter hier geen financiële drempel zijn. Mensen gaan naar de huisarts omdat ze een probleem hebben. Je mag en kan van mensen niet verwachten dat zij een goede zelfdiagnose kunnen stellen. In de derde plaats als er al een effect is van minder gebruik van zorg - en dat zou kunnen bij forse eigen bijdragen - kan het gaan om onnodige maar ook om noodzakelijke zorg. Mensen die om financiële redenen afzien van noodzakelijke zorg of deze te lang uitstellen.

De verzekeraars wijzen op hun eigen verantwoordelijkheid, zij zouden dan moeten zorgen voor goede aanvullende pakketten. Met de tandzorg zouden hier goede ervaringen zijn opgedaan. Niets is minder waar. De verwijdering van de tandzorg voor volwassenen uit het pakket door Paars 1 heeft ertoe geleid dat enerzijds veel mensen niet of onderverzekerd zijn en dat anderzijds mensen die dat kunnen betalen nu luxe pakketten hebben waar alles mogelijk is. Tweedeling dus. Niet voor niets nemen veel gemeenten in hun armoedebestrijding collectieve verzekeringen op voor bijstandsgerechtigden en ander mensen met een laag inkomen. Deze gemeenten constateren kennelijk een probleem.

Anderzijds zijn er mensen met sterrenpakketten die ook niet-noodzakelijke zorg zullen betreffen. Het totaal aan uitgaven aan tandzorg is toegenomen in plaats van afgenomen.

Ten vierde wijzen de zorgverzekeraars er terecht op dat de hoge administratieve kosten die eigen bijdragen met zich meebrengen. De opbrengst moet dan ook hoog genoeg zijn, vinden zij, anders wordt er slechts geld rondgepompt. In plaats van te pleiten voor extra hoge bijdragen is het beter helemaal niet hieraan te beginnen. Invoering belast zorgverzekeraars en zorgaanbieders alleen maar met veel onnodige bureaucratie en irritatie. Kijk bijvoorbeeld maar naar de eigen bijdrage thuiszorg. Kortom: de eigen bijdrage veroorzaakt een enorme bureaucratie en belast zorgaanbieders met werkzaamheden die niets met genezen van patiënten van doen heeft. Dat past niet bij een toekomstig kabinet dat besparing in en afschaffing van bureaucratie hoog in het vaandel heeft staan.

De invoering van eigen bijdragen en een kleiner pakket doet afbreuk aan de solidariteit in de zorg tussen arm en rijk, en tussen gezond en ziek. Voor mensen met lagere inkomens is de financiële klap als ze ziek zijn, relatief harder. En als we allemaal premies betalen voor als we ziek zijn, waarom moeten mensen die de hebben pech vaker ziek zijn, of bijvoorbeeld chronische ziek zijn, ook nog eens extra financiën gepakt moeten worden met hoge eigen bijdragen?