Politiek moet met zorgmedewerkers zelf gaan praten

In de week dat de Inspectie voor de Gezondheidszorg aankondigde dat de grote ouderenzorginstelling Osiragroep niet meer onder verscherpt toezicht stond, publiceerde Parool een ingezonden brief van één van de medewerkers bij Osiragroep. Zij schreef: “De laatste maanden hebben wij zoveel personeel moeten inleveren, dat wij onze cliënten niet langer een veilige omgeving kunnen bieden. Wij schamen ons voor de schamele zorg die wij nog kunnen bieden.” Deze zinnen én het gegeven dat de inspectie verklaart dat het bij Osiragroep weer allemaal koek en ei is, zeggen veel over de zorg in Nederland.

Het grote probleem is dat de stem van mensen die werken in de zorg onvoldoende gehoord wordt, omdat de mensen die het directe werk doen onvoldoende vertegenwoordigd worden. De ondernemingsraden (OR) van zorginstellingen zijn vaak tandeloos, kunnen bijvoorbeeld niet de begroting verwerpen en worden – als zij al kritisch zijn – vaak terzijde geschoven. Had de failliete zorginstelling Meavita bijvoorbeeld naar de OR geluisterd, dan had zij geen verliesgevende investering gedaan in onwerkbare apparatuur.

Binnen een zorginstelling gaat het dus vaak al fout, maar ook in de politiek klinkt de stem van de medewerkers onvoldoende door. Lobbyisten lopen de deur van Kamerleden en het ministerie plat: aanbieders, producenten, zorgverzekeraars, woordvoerders van ‘clienten’, etcetera. Maar de medewerkers horen we niet, zeker niet de medewerkers van de ouderen en gehandicaptenzorg. De vakbonden zijn stil bij majeure wetswijzigingen die de positie van zorgpersoneel aantasten. Bij de invoering van de aanbesteding van de thuiszorg, waren de vakbonden helaas erg stil, terwijl we weten dat de lage prijzen één op één op het bordje komen van het uitvoerende personeel, in de vorm van loonsverlaging. Gelukkig is dit via een initiatiefwet wel gerepareerd.

Valt de brief van de medewerker van Osiragroep dan in dorre aarde? Ik denk het niet. Met de nieuwe onderhandelingen over de CAO voor verpleeghuiszorg en thuiszorg wordt iets nieuws geprobeerd. De AbvaKabo FNV betrekt medewerkers vanuit verpleeghuizen bij de onderhandelingseisen. Het interessante is dat niet de arbeidsvoorwaarden dan op nummer één staan, maar het kunnen bieden van kwaliteit van zorg.

De politiek moet leren van deze aanpak. We moeten niet meer praten met de vertegenwoordigers van de vertegenwoordigers, maar met medewerkers zelf. Zij weten dondersgoed wat er goed gaat en wat er beter moet. Zij kunnen aanwijzen wat de oplossing is, waar verspilling in de zorg zit. Wanneer we dat niet doen, zullen we ‘verbaasd’ blijven over zogenaamde ‘incidenten’ in de zorg. Maar zeg nu zelf, als een hele zorginstelling – zoals Osiragroep – onder verscherpt toezicht gesteld moet worden, dan hebben we toch veel te lang weggekeken van (meldingen van) slechte zorg?