Heeft het CDA nog oog voor werknemers?

De koppen liegen er niet om. ‘CDA: makkelijker van cao afwijken’ (NOS, 10 oktober). ‘CDA morrelt toch aan ontslagrecht’‎ (Trouw 4 oktober). ‘CDA wil vrijheid bij reorganiseren bekijken’ (Telegraaf 28 september). Binnen 14 dagen drie voorstellen van het CDA-Kamerlid Eddy van Hijum die de positie van werkenden verslechteren. Wij vragen ons af wat van Hijum er toe brengt zo voor de agenda van de werkgevers te gaan.

In Nederland wordt het principe dat bedrijven niet concurreren op arbeidsvoorwaarden breed omarmd. Afspraken tussen werkgevers en werknemers in een bedrijfstak over loon en andere arbeidsvoorwaarden worden door de minister algemeen verbindend verklaard. Dat wil zeggen dat de afspraken voor alle werknemers en werkgevers in die bedrijfstak gelden. CDA-Kamerlid Van Hijum bepleit nu dat bedrijven de ruimte krijgen om in crisistijd vastgestelde lonen te verlagen. Volgens hem kunnen zij zo makkelijker een crisis overleven.

Wat Van Hijum vergeet is dat het in een crisis altijd de slechtst geleide, minst innovatieve bedrijven zijn die in de problemen komen. Loonsverlaging voor die bedrijven is geen oplossing. Integendeel. De druk op concurrenten om hetzelfde te doen neemt toe en het gevolg is een spiraal naar beneden. De crisis wordt afgewenteld op de werknemers. Het algemeen verbindend verklaren van CAO’s is juist bedoeld om concurrentie op arbeidsvoorwaarden te voorkomen. De geschiedenis leert dat het nooit een paar bedrijven zijn die geraakt worden door een crisis. De hele bedrijfstak lijdt dan. Het verleden heeft bewezen dat werkgevers, bonden en overheid prima afspraken kunnen maken om de crisis het hoofd te bieden. De deeltijd-WW is daar een mooi voorbeeld van. Anders dan in het voorstel van Van Hijum delen dan alle partijen het leed.

Scholing is belangrijk. Zowel voor het bedrijf als voor de werknemer om bij de tijd te blijven. Goede bedrijven hebben daarom ook scholingsprogramma’s en geven scholingsverlof. Het pleidooi van Van Hijum voor meer scholing steunen wij. Je kan niet achteraf aangeven dat je meer had moeten scholen en dan alsnog afrekenen met de werknemer.

Direct ontstaat de vraag of er opgeleid is voor de oude functie of ook voor een nieuwe functie buiten het bedrijf. En dan is er nog de vraag of er na ontslag direct een baan is, ook al ben je goed opgeleid. Investeren aan de voorkant in opleiding zorgt ervoor dat de kans op werk groter is. Dan zijn haast vanzelfsprekend de kosten van een sociaal plan lager. Dat is nu juist de kracht van maatwerk dat werkgevers en bonden leveren in een sociaal plan. Dat regel je niet door wetgeving. Ontslag voor een laagopgeleide vuilnisman is net zo pijnlijk als voor een goed geschoolde lasser of directieassistent. Zij hebben recht op een gelijkwaardige sociaal plan en schadevergoeding.

Sommige werkgevers vinden het ene personeelslid belangrijker dan het andere. Uit werkgeverskring kwam tijdens de vorige crisis het verzoek om meer te kunnen selecteren wie ze konden ontslaan. Onmisbare werknemers zouden minder makkelijk ontslagen moeten worden dan mensen die kennelijk makkelijker gemist kunnen worden. Op initiatief van Van Hijum kwam een meerderheid in de Tweede Kamer deze werkgevers tegemoet. De regeling loopt binnen kort af. Wij stellen nu vast dat van deze regeling nauwelijks gebruik is gemaakt. Zegge en schrijve in 2010 21 keer op 26.000 ontslagaanvragen. Toch wil van Hijum vast houden aan de regeling en zelfs uitbreiden als er weer een crisis ons mocht treffen.

Drie CDA voorstellen binnen 14 dagen die de positie van werknemers verslechteren. Het is goed dat knelpunten voor ondernemers worden opgelost. Maar niet ten koste van mensen die zich dag in, dag uit keihard inzetten! Leg de gevolgen van de crisis niet neer bij de werknemers, maar doe wat aan degene die de crisis hebben veroorzaakt.