Platform 'Iran in de media'
De berichtgeving in de Nederlandse media over het Iraanse nucleaire programma is bijzonder slordig. 'Nucleair programma' is zo langzamerhand in de publieke perceptie gelijkgesteld aan 'kernwapenprogramma'. Dat komt door het onvolledig, onzorgvuldig en selectief aanhalen van de rapporten van het Internationaal Atoomagentschap IAEA en de begeleidende uitspraken van de directeur el-Baradei.
Zo stond bijvoorbeeld in de Trouw van 23 september jl. naar aanleiding van het verschijnen van het laatste IAEA rapport, het volgende: 'Iran ontwikkelt mogelijk in het geheim atoomwapens, zei het hoofd van het Internationaal Atoom Agentschap'.
Maar dat zei el-Baradei niet. Kennelijk is deze interpretatie gebaseerd op de volgende uitspraak: '... het IAEA [kan](...) geen geloofwaardige garanties afgeven dat er geen onvermelde nucleaire materialen zijn en dat er geen onvermelde nucleaire activiteiten plaatsvinden in Iran.' el-Baradei deed nog een uitspraak, die niet werd aangehaald:
'Ik merk op dat het Agentschap het daadwerkelijk gebruik van nucleair materiaal in verband met de beweerde studie niet heeft waargenomen, en dat het geen informatie heeft - los van het uranium metal document - over het daadwerkelijk ontwerpen of bouwen door Iran van de nucleaire materiële componenten van een kernwapen'. ( Origineel ) .
Vaak wordt gesproken over het vermoeden van Westerse landen dat Iran kernwapens wil bouwen. Bijvoorbeeld: ' De VS en andere landen die Iran verdenken van pogingen om een atoombom te bouwen'. ( Metro, 18 december 2007) of : 'Het westen is bang dat het regime een atoombom wil bouwen' ( Trouw, 3 april 2008).
Zulke uitspraken zijn meest afkomstig van anonieme Westerse diplomaten die steeds naar de media stappen vlak voordat de IAEA nieuwe rapporten presenteert. Daarmee wordt de routineus aangehaalde ontkenning van Iraanse diplomaten 'Teheran houdt vol dat het niet zo is', betekenisloos. De argumenten van de Iraanse regering worden immers zelden aangehaald. Zie bijvoorbeeld Spits (15 september 2008): 'Iran werkt niet mee aan het onderzoek van het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA) naar de nucleaire ambities van Iran. Iran dwarsboomt de controle acties die de IAEA namens de Verenigde Naties wil uitvoeren, dat heeft een bron rond het Agentschap gemeld aan persbureaus AFP en Reuters. (..)
De bron, die alleen wilde praten als anonimiteit gegarandeerd werd, gaf een toelichting op een geheim rapport dat volgende week wordt besproken door het bestuur van het IEAE.' Zie ook berichten van Reuters ( 8 januari en 12 februari 2008 ) die 'een Westerse diplomaat' dan wel 'Westerse diplomaten' als bron citeerden. Een bericht van Novum / AP (16 september 2008): 'Iran heeft geprobeerd om langeafstandsraketten zo aan te passen dat er nucleaire springlading mee kon worden afgevuurd (..) . Iet IAEA hield dinsdag een presentatie voor diplomaten uit de lidstaten van het agentschap. Volgens een Amerikaanse diplomaat waren stukken die getoond werden overtuigend bewijs dat Iran inderdaad aan zijn raketten werkte'.
Niet onbelangrijk is het feit dat Iran noch de IAEA inzage heeft gekregen in oorspronkelijke documenten die de basis vormen voor de beschuldiging, als zou Iran met een kernwapenprogramma bezig zijn. De bronnen voor die beweringen, afkomstig van Amerikaanse diplomaten zijn oncontroleerbaar. Gareth Porter op antiwar.com: ' De regering George W. Bush heeft de 'laptop documents' - 1000 bladzijden met technische documenten die afkomstig zouden zijn van een gestolen Iraanse laptop - lang vooruitgeschoven als hard bewijs van Iraanse plannen om kernwapens te maken. Nu zijn alleen nog de beschuldigingen voortkomend uit deze documenten in strijd met de bewering van het (...) IAEA) dat Iran alle tot dusver onbeantwoorde vragen (...) heeft beantwoord. Maar Amerikaanse en buitenlandse analisten staan allang achterdochtig tegenover die documenten.
Gezien de rol die de media speelden in het versteken van de leugens over een Iraaks kernwapenprogramma voorafgaan aan de oorlog tegen Irak in 2003, lijkt me een wat kritischer berichtgeving zeer wenselijk.