Europese Unie bemoeit zich met de verkeerde regels
'Brussel' is een dankbaar object van spot. De EU-regels over hoe krom een banaan moet zijn of hoe recht een komkommer vormen een populair bewijs van overbodige Brusselse bemoeizucht. Europa bemoeit zich te vaak met de verkeerde dingen en Brussel treedt geregeld op als dwarsligger die nationale projecten frustreert.
Zoals deze maand met het 'nee' tegen kleine en goedkope verbeteringen die intercitytreinen sneller maken. Nederland moet nu een veiligheidssysteem kopen dat bijna tien keer zo duur is, nog niet perfect werkt en pas in 2020 zijn vruchten afwerpt. Ook voorzitter Barroso van de Europese Commissie kreeg door dat je kritiek beter met daden dan met woorden kunt bestrijden. Om de 'komkommerkritiek' te kunnen smoren, probeerde hij de regels voor komkommers te laten schrappen. Maar de zuidelijke lidstaten koesteren die regels juist, klaagde hij deze zomer.
Het regelprobleem komt natuurlijk niet uit Brussel. Leden van de Nederlandse regering waren er steeds bij toen ze werden vastgesteld. Ook in het Europees Parlement beschikken de Nederlandse regeringspartijen CDA en PvdA al sinds mensenheugenis samen met hun geestverwanten over de absolute meerderheid. Ze dragen dus hele boterbergen op hun hoofd als ze over EU-regels klagen.
Wat de in Nederland en Europa regerende partijen voortdurend doen is liberalisering afdwingen via regels. Dat klinkt niet alleen tegenstrijdig, dat is het ook. De vrijheid van een gemeente om haar eigen sociale werkplaats werk te gunnen, noemt Brussel 'ongeoorloofde staatssteun'. Een EU-onderzoek instellen naar valse concurrentie door Artis en Blijdorp is lachwekkend, zeker als de dierentuin die er last van zou hebben helemaal in Londen zit.
De petfles voor limonade is op last van Brussel vervangen door een ander type omdat het Nederlandse milieuvriendelijke systeem de Europese markt zou 'verstoren'. Het zijn stuk voor stuk voorbeelden van doorgeslagen regelzucht. Eurofielen wijzen graag op het aanpakken van de praktijken van telecombedrijven en op het wegvallen van grenscontroles. Applaus. Maar het wegvallen van grensoverschrijdende spoor- en buslijnen hoort daar natuurlijk niet bij. Wie de dienstregelingen van het streekvervoer van nu vergelijkt met die in het Europa van dertig jaar terug, ziet dat het nu stukken moeilijker is om België of Duitsland binnen te komen.
De Brusselse regelzucht is zo omvangrijk dat er vaak particuliere specialisten worden ingehuurd om met 'Brussel' om te kunnen gaan. Zelfs overheden maken gebruik van lobby- en subsidiebureaus – of ze richten ze op – om geld van Brussel terug te kunnen krijgen voor de financiering van Nederlandse projecten. Een deel van het heroverde budget verdwijnt als 'vanzelfsprekend' in de knip van de bemiddelaars. Om nog maar te zwijgen over alle boekhouders die dit geschuif met geld moeten controleren en over de fraude die Europese subsidieregels in de hand werkt.
De EU bemoeit zich vaak met de verkeerde dingen en bekommert zich te weinig of te traag om zaken waarmee ze juist haar nut kan bewijzen. Zoals met het beschermen van burgers tegen ongelijkwaardige behandeling, met het koesteren van woningcorporaties en nutsbedrijven, met het weren van gevaarlijke producten en ongezond voedsel, met alternatieven voor kernenergie en bio-industrie en met echte openbaarheid van bestuur. Ideële en collectieve instellingen op het gebied van wonen, gezondheid, zorg, vervoer, afval, energie en onderwijs horen niet gedwongen te worden tot het najagen van winst. Via regels liberalisering afdwingen is net zo krom als proberen komkommers recht te praten.