Essent gebruikt burger als melkkoe

Volgens minister Brinkhorst is de energiesector klaar voor het openen van de markt voor kleingebruikers per 1 juli. Inmiddels zijn echter steeds minder mensen daar voorstander van en laat de puinhoop bij Essent zien dat ons een ramp te wachten staat. SP’er Rene Roovers pleit voor uitstel van de liberalisering en uiteindelijk voor een energiesector onder democratische overheidscontrole.

Halverwege de jaren negentig werd in Brussel besloten dat de energiemarkt vrijgegeven moest worden. Daarmee zou gas en stroom voor u en mij goedkoper moeten worden. Door concurrentie zou er ook meer duidelijkheid gegeven worden over de kosten. Wie nu zijn energierekening bekijkt kan zien dat hier helemaal niets van terecht gekomen is. De prijzen per kilowattuur electriciteit en per kubieke meter gas zijn niet gedaald maar ze zijn sinds 1999 gestegen met maar liefst 80 procent voor gas en 40 procent voor elektriciteit. In plaats van duidelijke rekeningen is er juist geen touw meer aan vast te knopen. En het meest ergerlijke: het leverde een arrogant een uiterst commerciëel Essent op dat zich aan de Brabantse burgers helemaal niets meer gelegen laat liggen. Geen wonder dat mensen woedend reageren als zij als oud vuil behandeld worden als zij klagen over torenhoge rekeningen en foutieve bedragen die hele gezinnen in de problemen brengen.

Als voormalig lid van de Brabantse Provinciale Staten vraag ik me af wat er in hemelsnaam sinds eind jaren negentig gebeurd is met het energiebedrijf Essent dat nog niet al te lang geleden bekend stond als onze eigen Brabantse PNEM. Natuurlijk was er ook toen kritiek, maar de PNEM had wel de laagste prijzen in Nederland en ging prat op zijn milieuvriendelijke centrales en warmtekrachtkoppeling. Voor klachten kon de klant om de hoek terecht in plaats van bij een call centre in Groningen. Het bedrijf stond onder democratische controle van de provincie en de gemeenten. Sindsdien is er veel veranderd. We kennen Essent tegenwoordig vooral van de billboards, TV en de sportvelden. De reclame- en sponsoractiviteiten komen voort uit de liberalisering van de stroommarkt. In plaats van meer concurrentie heeft er alleen maar schaalvergroting plaatsgevonden: Essent, Nuon en Eneco beheersen de markt.

Essent roept om het hardst dat het niet anders kan. Het zou mee moeten in de concurrentiestrijd op straffe van de ondergang. Maar dat het ook anders kan bewijst Intergas. Ook dit bedrijf wilde een paar jaar geleden mee in de liberaliseringstrent en zou voor bijna een half miljard gulden verkocht worden aan het Duitse RWE. In een brief aan alle gemeenten heb ik toen nog gewezen op de nadelen, die omstreeks die tijd pijnlijk aan de oppervlakte kwamen bij de electriciteitscrisis in California. Toen minister van Economische Zaken Heinsbroek de verkoop blokkeerde zag uiteindelijk RWE af van de overname van het bedrijf. Intergas presenteert zich nu als een fris en Brabants energiebedrijf dicht bij huis. En ook voor de prijs hoef je het bij dit ‘kleine’ bedrijf niet te laten.

Het wordt hoog tijd dat we met zijn allen eens op de rem gaan staan en de waanzin van het marktfundamentalisme niet langer tolereren. Iedereen is beter af met een energiebedrijf dat de klant niet als melkkoe ziet om te beurswaarde op te krikken, om op het overnamepad te gaan in het buitenland of voor leuke douceurtjes voor de Raad van Commissarissen de het hogere management. Op 1 juli moeten we allemaal gaan kiezen voor onze eigen energieleverancier. Maar met de ene leverancier die we nu hebben is er al geen touw aan vast te knopen. Laat staan als we ´tientallen´ van dit soort aanbiedingen op de deurmat krijgen. Gezien deze ervaringen ligt uitstel van het opengooien van de markt voor de hand. Die tijd zou dan gebruikt kunnen worden om de Nederlandse regering en Brussel duidelijk te maken dat we helemaal niet zitten te wachten op dit soort marktwerking waar de kleingebruiker vooral de dupe van is. Die heeft juist baat bij een nutsbedrijf dat op een veilige, goedkope, milieuvriendelijke en aan de eisen van deze tijd aangepaste manier zijn stroom en gas aangeleverd krijgt. Jazeker, gewoon een basisvoorziening in handen en onder democratische controle van de overheid.