Demografische tijdbom geeft Israël drie opties

Zet Israël een stap in de toekomst of wordt het bijvoorbeeld een apartheidsstaat zoals vroeger Zuid-Afrika, vraagt schrijfster Anja Meulenbelt zich af. Zij werkt voor de stichting Kifaia in de Gazastrook en is Eerste-Kamerlid voor de SP.

ISRAËL HEEFT de Westoever en de Gazastrook nooit geannexeerd, hoewel de bezetting ervan al sinds 1967 duurt. Waarom eigenlijk niet? Omdat, luidt het simpelste antwoord, de opeenvolgende Israëlische regeringen wel het land wilden hebben, maar niet de erop wonende Palestijnen. Dus werden de gebieden stukje bij beetje feitelijk bij Israël ingelijfd door de nederzettingen, werd met de uitbreiding van Jeruzalem een groot gat in de Westoever gevreten en komt met de bouw van de 'veiligheidsmuur' weer tien procent van het bezette gebied aan de kant van Israël te liggen. Mocht het met de roadmap nog enigszins gaan lukken, dan is het de vraag of de Palestijnse staat uit meer gaat bestaan dan een reeks omsingelde reservaten op ongeveer veertig procent van de 22 procent die de Palestijnen in principe nog van het oorspronkelijke Palestina over hadden.

Maar ook Israël heeft problemen. Ook als het ze lukt elke vorm van terugkeer van de vluchtelingen tegen te houden, komen de Israeli's omstreeks het jaar 2020 voor een dilemma te staan. De grondgedachte bij de stichting van de staat Israël was dat het een joodse staat moest worden. Maar aangezien Israël ook een democratie wilde zijn, met een parlement en stemrecht voor de staatsburgers, is het joodse karakter van Israël alleen te handhaven zolang een numerieke meerderheid joods is.

De vraag is nu hoe lang dat nog kan duren. In Israël wonen op dit moment ongeveer een miljoen Palestijnen, anders gezegd: Arabieren met Israëlisch staatsburgerschap. Daarnaast zijn met de Russische joden veel niet-joden meegekomen. En ook zijn er buitenlandse arbeiders binnengehaald als vervanging voor de goedkope Palestijnse arbeid.

Er vertrekken al enige tijd meer joden uit Israël dan erbij komen. Ondanks de steun aan Israël zijn de Amerikaanse joden niet van plan hun land te verlaten om zich in Israël te vestigen. De joodse bevolking van Israël vergrijst en het Arabische deel krijgt meer kinderen. Kortom: straks heeft Israël geen joodse meerderheid meer.

De kwestie die "de demografische tijdbom" wordt genoemd, wordt inmiddels openlijk besproken. Michael Warschawski, directeur van het Alternative Informatie Centrum in Jeruzalem, stelt dat Israël drie mogelijkheden heeft:

1. Israël gaat over tot deportatie, eufemistisch 'transfer' genoemd van de Palestijnen binnen Israël. Logistiek is dat zonder de dekmantel van oorlog niet eenvoudig; de omringende landen zien de bui al hangen en houden hun grenzen dicht.

2. Israël wordt ook formeel een apartheidsstaat en het ontneemt niet-joodse burgers hun stemrecht.

3. Israël besluit over te gaan tot een multi-etnische democratie, waarin alle burgers ongeacht religie of etniciteit dezelfde rechten krijgen en waarin een grondwet (die Israël nu niet heeft) garandeert dat geen van de etnisch-religieuze groeperingen de kans krijgt om de andere groepen te overheersen.

In ons post-koloniale tijdperk, waarin we nog steeds met pijn en moeite de rommel opruimen van vorige eeuwen, is feitelijk geen plaats meer voor een staat die is gebaseerd op een etnisch-religieus beginsel. Dat het zo moeilijk is om dat hardop te zeggen waar het Israël betreft, is omdat we als Europeanen uiteraard beseffen dat het de duisterste periode uit onze eigen geschiedenis is geweest, die heeft bijgedragen aan de ervaren noodzaak een joodse staat te stichten. Wie suggereert dat Israël beter af is wanneer het overgaat tot het worden van een werkelijke democratische staat, stuit op panische reacties, zoals onder andere werd geillustreerd in deze krant in een ingezonden brief van Remco Boas op 28 juni.

In zijn schrik heeft Boas niet kunnen horen wat ik werkelijk heb gezegd.

Ik pleit bijvoorbeeld in het geheel niet voor het afschaffen van de staat Israël, zoals de AEL, hoewel ik weet dat er mensen zijn die de gedachte dat Israël nog eens een gewoon land zou kunnen worden met een gemengde bevolking, al opvatten als een vorm van zelfmoord of een poging 'de joden de zee in te drijven'. In zijn paniek stelt meneer Boas voor om dan maar een heel hoge muur te bouwen, om Israël volledig af te schermen van de Palestijnen.

Welnu: die muur wordt al gebouwd en die muur zal geen oplossing bieden. Want een miljoen Palestijnen wonen binnen Israël aan deze kant van de muur en honderdduizenden Israëlische kolonisten wonen aan de andere kant van de muur en zijn niet van plan te vertrekken. Dus opnieuw: Israël staat voor een paar pijnlijke keuzes: ze kunnen een stap teruggaan in de geschiedenis en overgaan tot etnische zuivering of een apartheidsstaat naar het model van het vroegere Zuid-Afrika, of ze kunnen een stap maken in de toekomst, en net als alle andere westerse landen wennen aan de gedachte dat veiligheid op den duur nooit gebaseerd kan zijn op etnische overheersing.

Zonder een werkelijke, leefbare Palestijnse staat (en dus ontmanteling van de nederzettingen) geen vrede, en zonder werkelijke democratie in Israël zelf een duistere toekomst.