Links: leuker en lekkerder!

Eerst even een misverstand de wereld uit helpen: links Nederland verkeert niet in een crisis, en in tegenstelling tot wat algemeen wordt aangenomen heeft links op 15 mei 2002 geen verschrikkelijke klap gekregen, maar juist een aardige duw in de rug.

Vergelijk de huidige situatie maar eens met die van acht jaar geleden. Toen trad de Partij van de Arbeid, voorheen een gematigd linkse partij, toe tot een kabinet met een onversneden neoliberaal (lees: rechts) programma. En wat erger was: de Tweede-Kamerfractie van die partij had zich tijdens de onderhandelingen over het regeerakkoord volledig aan de uitvoering van dat programma gecommitteerd. Tegenover het massieve neoliberale blok van VVD, D66 en PvdA stond een linkse parlementaire oppositie van welgeteld zeven zetels: twee voor de SP en vijf voor GroenLinks. Gedurende de acht jaar die de paarse coalitie zou regeren, stemde de PvdA precies nul keer voor een door de SP ingediende motie. GroenLinks kon gaandeweg op wat meer waardering rekenen van de voormalige sociaaldemocraten, maar dat was vooral te danken aan het feit dat ook die partij zich, zij het aarzelend, bekende tot het neoliberale gedachtegoed. (Halverwege de rit noemde Wim Kok de partij van Paul Rosenmöller desondanks nog altijd extreem-links!) Geen wonder dat Nederland er na acht jaar paars een stuk rechtser uitziet dan voorheen: aanzienlijk gegroeide inkomensverschillen, aanzienlijk gegroeide private rijkdom, en aanzienlijk gegroeide publieke armoede.

En toen waren daar dus de verkiezingen van 15 mei en het aantreden van het kabinet-Balkenende. En kijk nu eens: de linkse oppositie telt maar liefst 19 zetels (10 voor GroenLinks, 9 voor de SP), en bij de PvdA is men zo geschrokken van wat de partij in het laatste jaar allemaal is overkomen dat er zelfs weer Kamerleden zijn die – schoorvoetend, maar toch – opperen om de oude linkse idealen weer onder het stof vandaan te halen! Geen wonder dat ik dezer dagen in de linkse beweging (ik verkeer nog wel eens in die kringen) zo veel vrolijke en vooral strijdbare mensen tegenkom. Voor het land mag de toekomst er dan somber uitzien, links heeft het ergste inmiddels achter de rug. Maar omdat het altijd beter kan, en ook nog wel een heel stuk beter zal moeten wil links het rechtse tij daadwerkelijk gaan keren, geef ik hier, voor wat het waard is, graag tien tips voor twijfelaars, sombermannen en PvdA'ers op zoek naar een nieuw links elan.

Tip 1. Leer u weer te gedragen als de ideale gast op uw eigen verjaardagsfeestje. Dat wil zeggen: praat niet alleen, maar luister ook. Debiteer niet slechts dichtgetimmerde waarheden, maar zeg ook eens iets waarvan u nog niet zeker weet of het wel zo is. En zorg vooral dat er zo nu en dan ook wat te lachen valt.

Tip 2. Laat u niet langer een minderwaardigheidscomplex aanpraten vanwege fouten uit een ver verleden. Dat u gedurende een korte periode in de jaren zeventig van de vorige eeuw geloofde dat u het enige juiste, pasklare antwoord had op alle maatschappelijke, economische en politieke problemen van de mensheid, was natuurlijk dom, maar mag u zichzelf zo langzamerhand wel eens vergeven. Bij het IMF geloven ze namelijk al meer dan twintig jaar in hun eigen oplossing voor alles.

Tip 3. Vergeet het klassendenken, verjaag de hokjesgeest! Mensen bij wie het hart nog altijd links klopt vind je overal: onder miljonairs en bijstandmoeders, Turken en Tukkers, proletariërs en professoren. Zoals je ook overal zakkenvullers, belastingontduikers, xenofoben en LPF-stemmers vindt.

Tip 4. Stop dus onmiddellijk met al dat opiniepeilen, dat praten met focusgroepen en kiezerspanels om inzicht te krijgen in wat de kiezers beweegt. Zorg dat u zélf weer bewogen wordt. Kijk! Luister! Voel! Denk! Analyseer! En bepaal uw eigen standpunt! Draag dat standpunt vervolgens met verve en elan uit onder al die kiezers in het grote, grauwe midden. Dan zult u zien dat dat midden helemaal zo grauw niet hoeft te zijn. Bovendien wordt u er zelf een gelukkiger mens van. En dat is ook wat waard.

Tip 5. Sluit u aan bij de beweging voor een andere globalisering. Over de hele wereld denken jonge, oude, frisse, energieke mensen na over alternatieven voor de neoliberale wereldorde. Waarom? Omdat ze zien hoe de kloof tussen arm en rijk steeds groter wordt. Omdat ze niet geloven dat je vrede en veiligheid kunt afdwingen met kruisraketten en precisiebommen. En omdat ze jong en oud en fris en energiek zijn, in plaats van zo jong oud geworden dat ze op hun vijfentwintigste al geen hoger doel in het leven kennen dan een carrière bij een multinational met bijpassende verdiensten, lease-auto en tweede huis.

Tip 6. Herontdek het anti-militarisme, voordat het te laat is. (Zie ook tip 5.)

Tip 7. Ga eens kijken in de multiculturele samenleving. Hij is er en hij gaat nooit meer weg – of Balkenende en zijn nieuwe vrienden van het LPF dat nou leuk vinden of niet. En er valt veel meer te beleven dan u denkt. (Zie tip 3.)

Tip 8. Herinner u de wijze woorden van Bill Clinton: 'It's the economy, stupid!' Ooit deed links niets anders dan discussiëren over de vraag wat er mis was met het kapitalisme. Alles werd gereduceerd tot een economisch probleem. Dat was verkeerd. Maar om het dan maar helemaal niet meer te hebben over wat er mis is met het kapitalisme, ja zelfs dat woord niet meer in de mond te durven nemen… Daar gaan we dus verandering in brengen. In het kapitalisme is eeuwigdurende groei een noodzakelijkheid. Als ik dan zeg: 'Eeuwigdurende groei is een leuke fantasie voor jongentjes van zeven.' Wat zegt u dan?

Tip 9. Blijf pal staan voor het milieu. Het schijnt dat het milieu ernstig uit de mode is, maar dat hebben ze van André Hazes ook heel lang gezegd. En bovendien: wie laat zich nog voorschrijven wat in is en wat uit?

Tip 10. Heb geduld. Tegen de stroom in roeien gaat langzamer dan met de stroom mee. Wie lekker meelult met de tijdgeest heeft het snelle gelijk aan zijn zijde. Maar hoe lang heeft de dotcom-euforie geduurd? En wie gelooft er nog dat in de nieuwe economie de groeicurvers alleen maar omhoog kunnen lopen? Mag ik dan vandaag alvast mijn twijfels uiten over wat de herenclub van Jan Peter Balkenende voor dit land zoal in petto heeft…? Verstandige mensen zijn links.