Zakkenvullen europarlementariërs moet aan banden: Niet stemmen? Dan ook niet beuren.

De meeste europarlementariërs nemen niet de moeite om de vrijdagvergaderingen in Straatsburg bij te wonen. Voordat ze naar huis gaan, pikken ze nog wel 500 gulden presentiegeld mee en nemen daarna auto, trein of vliegtuig naar huis. De rest van de dag doet slechts een handjevol europarlementariërs mee aan de stemmingen. Afgelopen week voerden Nederlandse europarlementariërs actie daartegen. De bedoeling was goed, de uitvoering minder. Om paal en perk te stellen aan dit zakkenvullen is er eigenlijk maar één oplossing: niet stemmen, dan ook niet beuren.

Het Europees Parlement in Straatsburg heeft de controle op de schoonmakers heel wat beter geregeld dan die op de 626 parlementsleden. Terwijl de presentielijsten voor de eerste groep voor ieder zichtbaar bij de ingang liggen, zijn die van de europarlementariërs voor pers en publiek onzichtbaar opgeprikt aan de binnenwanden van de vergaderzaal. Hun handtekening levert naast hun riante salaris ruim f 500 per dag aan verblijfskostenvergoeding op. Elke vrijdagse vergaderdag worden om 9 uur 150 tot 200 handtekeningen gezet, maar als er later op die ochtend gestemd moet worden zijn de meesten vertrokken. Een handjevol van het 626 leden tellende parlement bepaalt dan de uitslag van de stemmingen. Een ware euroloterij. Al vanaf de zomer van 1999, toen het nieuwgekozen parlement aantrad, is van verschillende kanten gevraagd om duidelijkheid over de vrijdagse vergaderingen. Of het is een serieuze vergaderdag, waarop iedereen aanwezig hoort te zijn, óf het is een onzindag die beter kan worden afgeschaft. Omdat er maar steeds niets verandert neemt het gemor toe, vooral bij Nederlandse leden. Vertegenwoordigers van GroenLinks, D66 en VVD haalden vorige week het nieuws met de aankondiging dat het nu maar eens uit moet zijn. Volgens het Reglement van Orde kunnen 32 leden om een telling van de aanwezigen vragen, en als er dan minder dan een derde van het totaal – 209 leden – aanwezig blijkt mag er niet meer worden gestemd. Tijd voor actie!

Vrijdag 14 april is het zover. Bij elke stemming in de bijna lege zaal wordt een telling gevraagd. De vice-voorzitter die deze dag de vergadering leidt is de VVD’er Wiebenga, die nog kort tevoren deze actie op de televisie hielp aankondigen. Vandaag doet hij echter verrast, terughoudend en formalistisch. De politieke gezindheid van de Nederlanders die opstaan om het verzoek te ondersteunen loopt uiteen van SP tot SGP-RPF-GPV; alleen het CDA ontbreekt. Vervolgens wijst de voorzitter een bliksemsnelle telling met een druk op de knop van de stemmachines af. Hij laat zijn ambtenaren de aanwezigen tellen, en weigert daarna mee te delen hoeveel het er zijn. Dat is het geheim van de voorzitter, zegt hij, maar hij erkent wel dat er inderdaad te weinig zijn. Daarna gaat hij over tot het volgende agendapunt, waarbij opnieuw een telling wordt aangevraagd. Dit ritueel herhaalt zich enkele keren. Geen enkel debat kan worden afgesloten met een stemming. De tegenstanders van de actie laten zich ook niet onberoerd. Ria Oomen van het CDA biedt de slachtoffers van de vertraagde besluiten haar excuses aan over het wangedrag van haar collega's. Een sociaal-democratische en een liberale Luxemburger onthullen dat het hier gaat om een schandelijke Nederlandse lobby tegen de stad Straatsburg. Al vanaf het begin heb ik de andere initiatiefnemers gewaarschuwd dat we een nederlaag tegemoet gaan als we niet consequent doorzetten. Maar die lange adem blijkt er niet te zijn. GroenLinks en D66, die ferm hebben aangekondigd dat deze actie alle vrijdagen doorgaat zolang het probleem niet is opgelost, willen net als de meeste andere Nederlanders na enkele uren ook zèlf graag naar huis. En dan zijn er niet langer 32 leden te vinden die tellingen eisen. Vanaf dat moment wordt er weer na elk agendapunt gestemd door het handjevol resterende parlementsleden. Zo wordt er om 12.03 uur een voorstel over bosbouw met 41 tegen 7 stemmen aangenomen. Daarna slaan de tegenstanders van de actie, vooral christen-democraten, hard terug. ‘Kijk eens, al die relschoppers die van ons parlement een circus willen maken zijn er vandoor. Het zijn luiaards die alleen zijn gekomen om ons te hinderen.’ Ik herinner ze eraan dat ik een van die relschoppers ben, en net als op andere vrijdagen nog steeds aanwezig. Als de meerderheid in het EP op vrijdag serieus zou werken in plaats van alleen op presentiegeld te jagen zou die hele actie niet nodig zijn geweest.

Ik hoop dat het uithoudingsvermogen van diegenen die met de aankondiging van de protestactie het nieuws haalden, op volgende vrijdagen groter zal zijn dan afgelopen week. Anders blijft de vrijdag in Straatsburg de dag van de schaamteloze geldjagers en van de onwaardige euroloterij waarbij een handjevol leden de uitslag van officiële parlementsstemmingen bepaalt. Overigens heb ik aan het presidium van het parlement voorgesteld om voortaan alle stemmingen op vrijdag net als op andere dagen om 12 uur 's middags of aan het eind van de vergadering te houden en de presentielijsten pas te laten tekenen bij het weggaan, met vermelding van het tijdstip. Wie niet stemt, beurt dan ook niet meer. En zo hoort het ook.