Kox: ‘SP blij met vastleggen democratische rechtsstaat en eerlijk proces in Grondwet’

SP-senator Tiny Kox is blij met voorstellen die in de Nederlandse Grondwet, als allereerste bepaling, vastleggen dat de Grondwet de grondrechten en de democratische staat moet waarborgen. Ook verwelkomt hij de expliciete opname van het recht op een eerlijk proces. Beide voorstellen vloeien voort uit eerder in de Eerste Kamer aangenomen moties, die tien jaar terug mede door de SP waren ingediend.

Kox: ‘Zeker na de vaststelling dat in het toeslagenschandaal onze rechtsorde ernstig geschaad is door toedoen van de overheid, is het geen luxe zo’n garantiebepaling meteen bovenaan in onze Grondwet te zetten. Daarmee draagt iedereen die gezag en macht krijgt toebedeeld in de Grondwet, de opdracht om de rechten in die Grondwet ook daadwerkelijk te garanderen aan al onze burgers. Ook als we om ons heen kijken in Europa, zien we dat de democratische rechtsstaat onder druk staat. In Polen en Hongarije, maar ook in Groot-Brittannië, waar Boris Johnson zijn burgers het recht wil ontnemen om volledig beschermd te worden door het Europees Mensenrechtenverdrag van de Raad van Europa.’

De SP verwelkomt ook het in de Grondwet opnemen van het recht op een eerlijk proces: ‘Daarmee brengen we onze Grondwet in lijn met het Europees Mensenrechtenverdrag. Van ons mogen bij een volgende grondwetswijziging ook het recht op leven, het recht op familieleven en het verbod op foltering uit dat verdrag in onze Grondwet opgenomen worden.’ Maar, aldus Kox, dat schept ook verplichtingen: ‘In 1969 werd de allereerste rechtswinkel in Tilburg opgericht onder het motto: Ook Jan met de Pet heeft recht op de wet. Daarna kwamen er overal rechtswinkels, sociale advocaten, juridische loketten en sinds kort zelfs een Huis van het Recht, in Heerlen. Maar nog steeds is gelijke toegang tot het recht niet gewaarborgd. Rechtswinkels hebben het zwaar en sociale advocaten bikkelen om rond te komen. En de macht is nog steeds ongelijk verdeeld. Tussen werkgever en werknemer, leverancier en consument, bedrijf en buurt, verhuurder en huurder, belastingdienst en belastingbetaler, overheid en burger. Recht op een eerlijk proces veronderstelt eigenlijk ook vooral eerlijk recht’, zo hield hij minister Bruins Slot voor. De SP-senator is overigens erg blij dat de Tweede Kamer juist nu groen licht geeft voor het initiatief van zijn SP-collega Michiel van Nispen om meer Huizen van het Recht in Nederland tot stand te brengen.

Kox deed aan het einde van het debat een klemmend oproep aan met name CDA en ChristenUnie, om hun aarzeling te overwinnen en in te stemmen met het opnemen van de waarborgbepaling over grondrechten en democratische rechtsstaat. ‘We hebben volgende week twee-derde meerderheid nodig maar eigenlijk zouden we hier toch allemaal vóór moeten stemmen. Dat zou een signaal naar de samenleving zijn.’ Ook riep hij de PVV zich uit te spreken voor de bepaling inzake de grondrechten en de democratische rechtsstaat en het recht op een eerlijk proces: ‘Beide grondwetswijzigingen zijn op verzoek van de Eerste Kamer gemaakt. Tien jaar terug stemde ook de PVV hier in de Senaat vóór. Nu alsnog tegenstemmen zou te betreuren zijn.’

De Senaat stemt volgende week dinsdag over de grondwetswijzigingen. Omdat het de ‘tweede lezing’ betreft, moet tenminste twee-derde van de Eerste Kamer vóór stemmen.