Tiny Kox: Turkse verkiezingen goeddeels in orde, campagne juist niet

Bij die verkiezingen verloor de regerende AK Partij van president Erdogan en premier Davutoglu haar meerderheid, met name door de grote winst van de links- Koerdische HDP. Die wist zondag de hoge kiesdrempel van tien procent ruimschoots te nemen en daarmee de verhoudingen in het nieuwe parlement ingrijpend te veranderen. SP-senator Tiny Kox leidde de waarnemingsmissie namens de Raad van Europa. Hij is te spreken over de gang van zaken op de verkiezingsdag zelf. De daaraan voorafgaande verkiezingscampagne kwam echter in verschillende aspecten niet overeen met Internationale standaarden en de nationale regels. Kox noemde onder meer het onaanvaardbare geweld tegen vooral een partij, de actieve rol van de president, die in strijd met de grondwet was, de toenemende druk op media en journalisten die kritisch waren over de tot nu toe regerende partij, een kennelijk partijdige toezichthouder op radio en TV en een weinig transparant optreden van de nationale Kiesraad.

Kox pleitte maandag voor het substantieel verlagen van de kiesdrempel en het geven van een officiele status aan binnenlandse verkiezingswaarnemers. Hij sprak de hoop uit dat de nu gekozen parlementsleden zorgvuldig naar de wil van de Turkse kiezers zullen luisteren en daarnaar zullen handelen. 

Hieronder zijn volledige verklaring van vanmiddag in Ankara:

Graag begin ik met het prijzen van de actieve deelname van de burgers in dit land, de hoge verkiezingsopkomst en de brede observaties van politieke partijen en burgerorganisaties. Deze zouden wat mij betreft in de toekomst een officiële status moeten krijgen. 

Ik spreek ook mijn lof uit voor iedereen die betrokken was bij het tellen van de stemmen. Zij hebben over het algemeen zorg gedragen voor een goed georganiseerde verkiezingsdag. 

Daarnaast prijs ik de politieke partijen, die de burgers een ruime keuze gaven in deze cruciale verkiezingen. Hierbij wil ik graag opnieuw benadrukken dat de kiesprempel van tien procent substantieel verlaagd moet worden, omdat dit onnodig de politieke pluriformiteit belemmert. 

Als laatste prijs ik de deelnemende kandidaten voor hun algemene aanvaarding van de uitslagen van gisteren, die de keuze van de inwoners van dit mooie land weerspiegelen. 

In tegenstelling tot de verkiezingsdag waren er te veel elementen in de verkiezingscampagne die niet overeenkomen met de internationale standaarden en nationale verplichtingen. Om enkele te noemen: 

-het onaanvaardbare geweld, vooral tegen één partij, dat de verkiezingen in gevaar heeft gebracht en vele gewonden en zelfs enkele doden tot gevolg had;

-de actieve verkiezingscampagne van de President, terwijl de grondwet hem verplicht onpartijdig te zijn en zonder vooroordelen te handelen; 

-de toenemende druk op en intimidatie van media en journalisten die kritisch zijn op de tot nu regerende partij, door publieke figuren en politici. 

We zijn bezorgd over het ogenschijnlijk toenemende partijdige functioneren van de Hoge Raad voor Radio en Televisie en het gebrek aan transparantie in het functioneren van de Nationale Kiesraad. Als hun functioneren verbetert zou ook het vertrouwen van de bevolking in het verkiezingsproces verbeteren. Ik dring er bij hen op aan om dit serieus te overwegen. Het zelfde geldt voor duidelijker regels over campagnefinanciering. 

De Raad van Europa, diens Assemblee en de Raad van Europa's juridische experts van de Venetie Commissie zijn, net als in het verleden, zeer bereid om alle hulp te verlenen om het electorale proces te verbeteren, in het voordeel van de burgers en de democratische instituten van dit land. 

Nu de burgers hebben gesproken door zo massaal gestemd te hebben, is het aan de verkozen parlementariërs om zorgvuldig te luisteren en verantwoordelijk te handelen om de wil van de kiezers te beschermen, zoals gisteren zo duidelijk werd uitgesproken door al die miljoenen mensen. 

Het was een eer en genoegen om deze verkiezingen waar te nemen op verzoek van het Turkse parlement. Ik dank hen voor hun assistentie zodat wij ons werk zo goed en objectief mogelijk konden doen. Tot slot zeg ik van harte dank aan alle collega's in deze internationale verkiezingswaarnemingsmissie.