VERSLAG PARTIJRAAD 28 JUNI 2014

1. Inleiding door Robert Went

Robert Went is econoom bij de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR).

Ongelijkheid is voor velen het probleem van deze tijd. Voor de WRR was dit aanleiding om de economische ongelijkheid verder uit te diepen. Men heeft vier zaken onderzocht: inkomensongelijkheid, vermogensongelijkheid, de gevolgen van ongelijkheid en de manieren waarop ongelijkheid kan worden tegengegaan.

Het meten van inkomensongelijkheid kan op verschillende manieren. De meest gebruikte methode is om te meten hoe groot het verschil is tussen de hoogste en de laagste inkomens en dit uit te drukken in een getal: dit is de Gini-index. Bij 0 is iedereen volkomen gelijk, bij 1 heeft één persoon alles. Geen enkel land komt onder de 0,2 en boven de 0,75. Op basis van deze index behoort Nederland tot de landen waar veel gelijkheid is. Het is de vraag of dit klopt en welke maat je neemt. Als je het verschil tussen de hoogste 10 procent ten opzichte van de onderste 10 procent van de inkomens meet, dan krijg je een andere uitkomst. Hieruit blijkt dat de ongelijkheid in Nederland sinds 1985 erg sterk is toegenomen.

Als je naar vermogensongelijkheid kijkt, dan zie je dat de rijkste 1 procent van Nederland een kwart van het vermogen heeft. De 10 procent met het meeste vermogen, heeft 60 procent van het vermogen in Nederland in handen. Als je iedereen op een rij zet, van het minste vermogen tot het meeste vermogen, dan heeft de middelste persoon 25.000 euro vermogen. Dus de helft van Nederland heeft minder dan 25.000 vermogen. Hieruit kan worden geconcludeerd dat het in Nederland behoorlijk ongelijk verdeeld is. De indruk is dat de vermogensongelijkheid in Nederland sterker is dan in andere landen.

De gevolgen zijn politiek, sociaal en economisch. Dit wordt onderkend door organisaties zoals de Wererldbank en de Oeso. Dit omdat ze vrezen dat de toenemende ongelijkheid slecht is voor de groei. Een van de verrassende uitkomsten van onderzoek in opdracht van de WRR is dat ongelijkheid slecht is voor vertrouwen, juist bij de hogere inkomens. Een andere uitkomst is dat ongelijkheid slecht is voor de gezondheid, omdat het veel stress oplevert. Ongelijkheid is slecht voor de economische groei, omdat mensen die al veel geld hebben niet snel iets doen met een extraatje, terwijl mensen die weinig geld hebben, dit geld veel sneller uit zullen geven aan bijvoorbeeld boodschappen. Meer geld aan de bovenkant remt dus de vraag. Een ander aspect is dat een kleine meerderheid steeds meer middelen krijgt om de besluitvorming te beïnvloeden.

Een manier om ongelijkheid te bestrijden, is het verkleinen van de inkomensverschillen. In Canada maakt men gebruik van het ‘wagemark-label’ voor bedrijven waar de directie niet meer dan verdient dan 8 keer het laagste inkomen van het bedrijf. Het is belangrijk dat de blik wordt verbreed: kijk niet alleen naar de overheid, maar ook naar de manier waarop bedrijven worden georganiseerd. Denk bijvoorbeeld aan inspraak van werknemers en verdeling van de winst. Maak ten slotte gebruik van de opinies van de mensen in het land. De meerderheid vindt dat een directeur niet meer dan 4 keer zoveel mag verdienen als de werknemers van zijn bedrijf. In werkelijkheid is dit gemiddeld 17 keer zoveel.

Het WRR-onderzoek naar economische ongelijkheid in Nederland is hier te vinden: www.wrr.nl/fileadmin/nl/publicaties/PDF-verkenningen/V28_Hoe_ongelijk_is_NL_volledig.pdf

Discussie zaal

Tijdens de discussie met de zaal wordt gesproken over een aantal thema’s uit de voordracht van Robert Went. Ten eerste wordt er gesproken over vertrouwen: wanneer mensen in hun omgeving toenemende verschillen zien, dan neemt het vertrouwen af. Het leidt ook tot wantrouwen tegenover de overheid. Mensen met veel geld vragen zich af waar ze de overheid nog voor nodig hebben en mensen met weinig geld vragen zich af wat de overheid voor hen doet. Vervolgens gaat de discussie over op de verzorgingsstaat: de ongelijkheid is toegenomen toen de verzorgingsstaat werd afgebroken. Zijn dit soort onderzoeken een argument om de verzorgingsstaat te zien als oplossing voor het probleem? Het is inderdaad waar dat een sterke verzorgingsstaat nivellerend werkt, maar dit moet nog verder worden, bij voorkeur ook door het CBS en het SCP.

2. Mededelingen Hans van Heijningen

• Er komt een nieuwe Spanning met verhalen over Piketty en inkomensongelijkheid. Ga als afdelingsvoorzitter na of alle kaderleden de Spanning nog ontvangen.
• We hebben twee mooie verkiezingen achter de rug, met een goede inzet van de afdelingen. Het partijbestuur bedankt de afdelingen hiervoor.
• De samenwerking tussen partijbureau en de afdelingen is vooruit gegaan. Dit is te danken aan inspanningen van het s-team, goede afdelingen en de partijraden. Tientallen afdelingen maken maandelijks een afdelingsverslag. Er zijn een stuk of 100 afdelingen die af en toe een maand overslaan, ongeveer 10 afdelingen hebben afgelopen half jaar geen afdelingsverslag gemaakt. De afspraak, dat we maandelijks en verslag maken, geldt voor iedere afdeling.
• In het kader van de succesvolle raadsverkiezingen is er een aantal personele wisselingen. Jos van der Horst en Lian Veenstra zijn wethouder geworden. Manja Smits en Lieke van Rossum zijn tot het s-team toegetreden. Arjan Vliegenthart is wethouder in Amsterdam geworden. Zijn plaats in de Eerste Kamer wordt ingenomen door Erik Meijer.
• In het partijbestuur is een commissie samengesteld voor kandidaten voor de Eerste Kamer. Tiny Kox, Eric Smaling en Rosita van Gijlswijk zitten in deze commissie.
• Het partijraadsverslag van 22 maart wordt zonder opmerkingen vastgesteld.

3. Website

Afgelopen maanden is er gewerkt aan een nieuwe website. De oude site was achterhaald en bevatte te veel informatie, waardoor mensen eerder wegliepen. De nieuwe site is goed bruikbaar op tablets en smartphones en richt zich op mensen die op zoek zijn naar politieke informatie. De website bestaat uit twee onderdelen: het profiel van de SP met de speerpunten, de geschiedenis en de mensen van de SP en de politieke actualiteit.

Discussie zaal

De nieuwe website krijgt overwegend complimenten vanuit de zaal. Uiteindelijk zullen alle websites van de SP (afdelingssites, ROOD) naar het nieuwe format worden overgezet, maar eerst moet er ervaring met de nieuwe website worden opgedaan.

4. Actie tegen gedwongen vertrek uit verzorgingshuizen

Tjitske Siderius licht deze actie toe. In april begon de SP met de actie tegen de gedwongen verhuizingen van mensen in verzorgingshuizen. Tot nu toe zijn er 25.000 handtekeningen opgehaald. Mensen maken zich in toenemende mate zorgen over de gezondheidszorg. De actie tegen de sluiting van de verzorgingshuizen loopt tot na de zomer. Daarna worden de handtekeningen aangeboden.

5. Jaarstukken 2013

Penningmeester Rosita van Gijlswijk licht de jaarrekening 2013 toe. Er is een positief resultaat van 68.000 euro; dit is lager dan begroot. Aanleiding hiervoor is een aantal bijzondere eenmalige posten en een lagere opbrengst van de afdrachtregeling dan begroot. Contributies zijn gedaald en zijn 80.000 euro minder dan begroot. Dit door dalend ledenaantal en afboeking van niet inbare kosten.

De vermogenspositie van de partij is toegenomen door bestemming van het eindresultaat van 2013. Het verkiezingsfonds is met bijna 500.000 toegenomen en bedraagt nu 1.562.130 euro. Doordat de SP meer volksvertegenwoordigers heeft, kan bij de begroting worden besloten om de dotatie voor het verkiezingsfonds te verhogen.

Reactie voorzitter controlecommissie Ane Duijff

De financiële controlecommissie heeft een aantal keer met de penningmeester en het hoofd financiën gesproken en heeft toegang tot alle stukken gekregen. De commissie concludeert dat de gelden doelmatig besteed zijn en dat de jaarrekening 2013 in orde is. De financiële controlecommissie adviseert de partijraad om de penningmeester decharge te verlenen.

Daarnaast heeft de commissie naar de aanbevelingen van de vorige controlecommissie gekeken. Geconcludeerd wordt dat de aanbevelingen van deze commissie voldoende in acht zijn genomen. De controlecommissie doet een aantal aanbevelingen voor de nieuwe controlecommissie; deze aanbevelingen worden tijdens de partijraad van september 2014 besproken.

De jaarrekening 2013 wordt door de partijraad unaniem vastgesteld.

6. Toespraak Emile Roemer

We hebben een bijzondere periode achter de rug. De SP won bij de verkiezingen voor het Europees Parlement en is hierdoor voor de eerste keer de grootste partij op links. Een ander bijzonder punt was het resultaat van de raadsverkiezingen. We zijn veel groter geworden, hebben in meer gemeenten meegedaan en zitten in meer gemeentebesturen dan ooit. We hebben ons gerealiseerd dat wanneer we onze idealen willen waarmaken, we moeten meebesturen.

Het feit dat de SP in Amsterdam wethouders levert, heeft een grote impact gemaakt. Dat is goed. Het is goed dat heel Nederland ziet dat de SP er staat. Daar waar we de kans krijgen, knokken we vanuit het college voor beter beleid. Want het is nodig dat de SP mee gaat besturen. We hebben vanmorgen gezien wat de gevolgen van inkomensongelijkheid zijn. Mensen worden ontslagen en kunnen de rekeningen niet meer betalen.

Verzorgingshuizen sluiten, mensen in de zorg worden ontslagen. Maar de kosten worden niet gehaald daar waar ze gehaald moeten worden: bij de topsalarissen en de farmacuitische industrie.

Werk, werk, werk... De een na de ander roept het. Maar intussen worden de sociale werkplaatsen afgebroken, worden in de zorg 10.000 mensen ontslagen, en gaan kleine ondernemers failliet. En intussen komen er geen extra banen bij.

Het plan dat het voor ziekenhuizen mogelijk maakt om winst uit te keren, is door de Kamer gejast. Staat straks in de jaarverslagen welke ziekte het meeste geld oplevert? Het gaat om de zorg voor mensen, deze wordt voor steeds meer mensen onbetaalbaar. Dat mogen we niet pikken en we blijven ons tot de laatste snik verzetten tegen de groeiende tweedeling in de zorg.

Onze politieke tegenstanders zullen het ons niet gemakkelijk gaan maken. En de mensen in het land gaan meer van de SP verwachten. We moeten het waar gaan maken en dat lukt alleen wanneer we de mensen op blijven zoeken. We zijn een partij van, voor en tussen de mensen. Wij zijn op straat te vinden, daar horen wij thuis.

7. Ervaringen collegedeelname

Pim Siegers, fractievoorzitter in Pekela: De sociale werkvoorziening is in Oost-Groningen erg groot. SP-wethouder Hennie Hemmes is namens de gemeenten in Oost-Groningen verantwoordelijk voor de sociale werkvoorziening. De metaalafdeling van een regionaal werkbedrijf moest sluiten, de wethouder van de SP werd hiervoor verantwoordelijk gehouden. De SP kwam tegenover deze mensen te staan. We kwamen er niet mee weg dat het aan de Haagse afbraak lag. De SP heeft aangegeven dat ze tegen de afbraak van de SW zou gaan strijden en mensen dachten dat we dit zouden doen en zouden winnen. We gaan overal moeilijke dingen doen. Het kabinet heeft geen burgemeesters in oorlogstijd nodig, maar verzetstrijders. Je komt er niet altijd mee weg. Belangrijk is om een ondergrens met de afdeling af te spreken.

Paul Kusters, afdelingsvoorzitter Arnhem: Afgelopen verkiezingen ging de SP in Arnhem van 7 naar 8 raadszetels. De SP zat de vorige periode ook al in het college en had toen 2 wethouders. Het ontslag van vuilnismannen en thuiszorgmedewerkers leidde in die periode tot een crisis in de afdeling. De afdeling is nu stabieler dan in 2010. Nu is er een ervaren fractie die goed overleg heeft met de afdeling en er zijn twee goede wethouders. Wel is de afdeling volgens Paul nog niet actief genoeg. Er moet meer gebeuren.

Laurens Ivens, wethouder in Amsterdam: De SP won de verkiezingen en ging van 3 naar 6 zetels. Inzet was om de macht van de PvdA als grootste partij te breken. Vooraf heeft de SP aangegeven met alle partijen zaken te willen doen, maar wel op een sociale manier. De strategie was om geduldig te zijn, wel enthousiasme tonen, maar niet te gretig zijn. Hierdoor kon de SP uiteindelijk zaken doen. De SP zit 20 jaar in de gemeenteraad van Amsterdam. De afgelopen 16 jaar was er een linkse meerderheid. GL en PvdA zagen de SP die tijd niet staan. De SP is gaan besturen met VVD en D66, twee liberale partijen. Toch is er veel binnengehaald: armoedebestrijding, behoud sociale werkplaats, geen marktwerking in de zorg, meer geld voor kunst en cultuur en geen werken zonder loon voor mensen met een uitkering.

8. Europa

Er heerst tevredenheid over de uitslag van de verkiezingen voor het Europees Parlement. Lijsttrekker Dennis de Jong noemt de uitslag mooi, maar vindt het jammer dat de SP net geen derde zetel binnenhaalde. Dit is een gedeeld gevoel.

9. ROOD

Lieke Smits heeft na 5 jaar afscheid genomen als voorzitter van ROOD. De afgelopen jaren is ROOD gegroeid en sterker geworden. ROOD is goed in het aanspreken van jongeren en het met hen optrekken, maar Lieke mist soms wel de branie van de mensen in 2003. ROOD heeft een waardevolle functie in de partij. ROOD zorgt voor opvolging. Afdelingen vinden het soms niet belangrijk om voor opvolging te zorgen. Daarom roept Lieke de afdelingen op om aan de slag te gaan met de jongeren: 'Zorg voor je opvolging!'

Merel Stoop heeft Lieke opgevolgd als voorzitter. Merel wil dat er meer ROOD-groepen bijkomen: van 15 nu naar 20 aan het eind van het jaar. De kabinetsplannen zijn een belangrijke kans om meer studenten te betrekken bij ROOD en om mensen te mobiliseren. Daarnaast moet ROOD jongeren ertoe bewegen om na te blijven denken over het grotere verhaal. Jongeren moeten meer gaan inzien dat ze zelf in actie kunnen komen en de wereld kunnen verbeteren. 'Aan de slag voor een beter Nederland en een betere wereld!'

Overzicht verslagen partijraad