Van Dijk: 'Het Onderwijsakkoord is een lege huls'

Vorige week werd het Nationaal Onderwijsakkoord gepresenteerd. Minister Bussemaker en andere ondertekenaars zijn enthousiast, maar SP-Kamerlid Jasper van Dijk noemt het een lege huls. Ook onderwijsbond AOB is kritisch en de Landelijke Studentenvakbond spreekt van gegoochel met cijfers. Tijd voor een gesprek met Jasper van Dijk.

Waarom noem je het Onderwijsakkoord van bijna 700 miljoen euro een lege huls? Omdat het akkoord geen nieuwe investeringen bevat. Het geld komt elders uit de onderwijsbegroting, bijvoorbeeld bij studenten die hun basisbeurs kwijtraken. Tegelijk wordt er niets gedaan aan bezuinigingen die al jarenlang lopen: de nullijn, korting op achterstandsgelden, minder geld voor beheer en onderhoud, enzovoort. Dat zijn de zogenaamde ‘stille bezuinigingen’ die als een sluipmoordenaar het onderwijs aantasten. Klassen worden groter, de werkdruk neemt toe.

De werkdruk neemt toch juist af met dit akkoord? Er komt “een onderzoek” naar de werkdruk. Dat is een domper van jewelste. We weten al lang dat de werkdruk hoog is, zie ons eigen onderzoek “De leraar aan het woord”. Zo staat het hele akkoord vol met vrijblijvende afspraken die nog moeten worden ingevuld en die dus evengoed heel anders kunnen uitpakken. Ook de financiering is gebaseerd op drijfzand, want het leenstelsel voor studenten heeft geen meerderheid in de eerste kamer. Zonder leenstelsel is er ook geen dekking voor het akkoord.

En is die nullijn nu van tafel? De nullijn gaat in 2014 wéér niet van tafel. Er komt wel extra geld voor lerarensalarissen, maar dat krijgen docenten pas wanneer hun secundaire arbeidsvoorwaarden, zoals de ouderenregeling BAPO, worden uitgekleed of afgeschaft. Zo krijg je aan de ene kant wat extra’s, maar lever je aan de andere kant net zoveel in. Dat noem ik geen verbetering, dat is een hele doorrookte sigaar uit eigen doos.

Maar die 150 miljoen voor 3000 jonge leraren zijn toch mooi? Zeker, maar wat Bussemaker er niet bij vertelt is dat dit geld alleen voor de komende twee jaar beschikbaar is. In de jaren daarop wordt hetzelfde bedrag doodleuk bezuinigd. Het is dus een tijdelijk extraatje, wederom betaald door leraren zelf.

Maar het hele onderwijs staat toch achter dit akkoord? Was het maar waar. De grootste onderwijsbond AOB heeft niet getekend vanwege het gebrek aan investeringen. De AOB noemt het akkoord terecht een ‘dictaat’. Bussemaker zei namelijk het volgende: ‘Dit akkoord is bedoeld om werkgevers en werknemers zover te krijgen dat ze doen wat in het regeerakkoord staat. Anders kan ik stoer roepen: oudere leraren moeten gewoon doorwerken. Maar dan gaat het gewoon niet gebeuren, want het is iets waar schoolbesturen en vakbonden samen over gaan.’

Het is dus helemaal geen akkoord dat door het onderwijs is gemaakt. Onderwijspartijen mochten tekenen bij het kruisje, meer niet. Bussemaker wilde slechts goedkeuring om arbeidsvoorwaarden te kunnen afbreken, het leenstelsel in te voeren en geen cent te investeren in onderwijs.

Wat moet er dan wel gebeuren? Er moet serieus in onderwijs geïnvesteerd worden: in goede leraren, kleine klassen en minder werkdruk. Ook het wantrouwen moet minder, leraren worden gek van alle controle, toetsen en bureaucratie. Dit akkoord gaat dat niet regelen; het is louter een goednieuwsshow voor opperbestuurder Bussemaker en haar knechtje Sander Dekker. Er is ook geen sprake van een “nationaal onderwijsakkoord”, aangezien de grootste onderwijsbond niet heeft getekend.

Ik roep leraren op om in actie te komen: neem geen genoegen met deze lege huls. Het onderwijs staat onder zware druk: bureaucratie, hoge werkdruk, volle klassen. De invoering van het zogenaamde ‘passend onderwijs’ komt daar nog bij. Zorgleerlingen moeten naar reguliere scholen, terwijl veel van hen juist gebaat zijn bij kleine klassen. Het is van belang dat leraren massaal laten weten dat zij recht hebben op goede arbeidsomstandigheden om hun werk goed te kunnen doen.

Wie werkelijk gelooft in goed onderwijs neemt leraren serieus, zorgt dat ze fatsoenlijk betaald krijgen en voorkomt overvolle klassen. Zo’n akkoord zou ik meteen tekenen.