Kox op eerste Wereldforum over Democratie: Leg financiële markten nu aan banden
'Democratie opbouwen kost veel tijd maar toch moeten we haar overal ter wereld wortel doen schieten. Dat vereist vrijheid én gelijkheid. Een moeder in Zuid-Soedan moet dezelfde kans krijgen haar kinderen te laten opgroeien dan een moeder in Zweden. Overal moeten we van instabiliteit naar stabiliteit en van autoritaire regimes naar democratische structuren.' Met die woorden opende vandaag in Straatsburg secretaris-generaal van de Verenigde Naties Ban-Ki-Moon het eerste Wereldforum over democratie.
In de gebouwen van de Raad van Europa komen deze week politici, wetenschappers en activisten uit de hele wereld samen om met elkaar te overleggen over de stand van zaken van de democratie in 2012. Het Forum is bedoeld als tegenhanger van het Wereldforum over Economie dat jaarlijks in Davos plaatsvindt. Ban-Ki-Moon noemde de Raad van Europa een uitstekende plek voor dit eerste Forum over democratie. De Raad van Europa is immers de enige organisatie ter wereld die de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens in bindende regelgeving heeft omgezet. De Europese Mensenrechtenconventie geldt voor alle 800 miljoen Europeanen wier landen aangesloten zijn bij de Raad van Europa.
Ban-Ki-Moon riep alle landen die enige invloed in het Midden-Oosten hebben op om ook voor de burgers van Syrië een democratische ontwikkeling mogelijk te maken. Daarvoor moet allereerst een einde aan het enorme geweld komen en dus ook aan alle wapenleveranties. Ban-Ki-Moon kondigde aan deze week weer zijn speciale gezant Brahimi naar de regio te sturen om aan een politieke oplossing van het bloedige conflict te werken.
Arabische Lente Veel aandacht werd gegeven aan de 'Arabische Lente' in Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Tawakkol Karman uit Jemen, winnares van de Nobelprijs voor de vrede in 2011 vanwege haar strijd voor democratie in haar land en de Arabische regio, maakte duidelijk dat het niet alleen om een tijdelijke lente gaat maar om een permanente beweging. Ze werd daarin ondersteund door de drie Arabische winnaars van de Sacharov-prijs van het Europees Parlement, allemaal betrokken bij de strijd autoritaire regimes in hun regio te vervangen door democratische regeringen.
In een debat over de relatie tussen markten en democratie bleken wereldwijd grote verschillen te bestaan. Waar de Duitse minister van financiën Schäuble betoogde dat markten en democratie niet zonder elkaar kunnen en allebei aan regels gebonden moeten worden, beweerden politieke prominenten uit Latijns-Amerika dat ondemocratische markten vaak tegen de democratisch gekozen instituties ingaan en menige regering ten val hebben gebracht. Uit Afrika werd erop gewezen dat het Westen veel nadruk legt op vrije verkiezingen maar vaak vergeet dat er ook meer sociale gelijkheid nodig is om burgers in hun ontwikkeling te helpen. En Westerse landen hebben – volgens vertegenwoordigers uit andere werelddelen – vaak de neiging om anderen voor te schrijven hoe democratie er moet uitzien. 'Maar dat maken wij zelf liever uit', in de woorden van een oud-premier van Marokko. Een oud-vice-president van Honduras sprak over de Westerse kritiek op president Chavez van Venezuela: 'Hoeveel kritiek u ook levert, de mensen van Venezuela hebben hem opnieuw gekozen. Daar kunt u niet aan voorbij gaan.'
Wereldforum SP-senator Kox neemt deel aan het forum namens de parlementaire assemblee van de Raad van Europa. Hij vroeg vandaag aandacht voor de tegenwoordige dominantie van financiële markten over democratische instituties. Kox: 'Een wereldforum over democratie is belangrijk, om zowel democratische ideeën te bespreken als de democratische praktijk, die verschilt in de verschillende delen van de wereld. Maar het is vooral ook belangrijk dat we onder ogen zien dat de financiële markten steeds meer aan regeringen en parlementen voorschrijven hoe te handelen. De financiële markten hebben geen telefoonnummer, geen emailadres, geen gezicht – maar toch spelen zij de baas over regeringen en parlementen. Dat komt omdat we in de afgelopen jaren de financiële sector wereldwijd hebben geliberaliseerd en de zaak totaal uit de hand hebben laten lopen. Dit forum zou komende dagen daarom vooral ook moeten spreken hoe we de macht kunnen terugnemen van de ondemocratische financiële markten en teruggeven aan democratische instituties.'
