‘Rekening crisis mag niet bij grootste slachtoffers worden gelegd’

Vanmiddag wordt in de Tweede Kamer gesproken over de crisis, naar aanleiding van de sombere economische voorspellingen die gisteren bekend zijn gemaakt. SP-fractieleider Agnes Kant vraagt waar de noodzakelijke investeringen blijven waar de economie zo’n enorme behoefte aan heeft. En ze waarschuwde dat de prijs voor de crisis niet mag worden neergelegd bij de slachtoffers, zoals gewone mensen die hun baan verliezen door het wangedrag aan de top.

De bijdrage van Agnes Kant aan het debat:

“Deze crisis is veroorzaakt door het grote geld. Door banken zonder enig moreel kompas en graaiers die roekeloos uit waren op zo snel mogelijk en zo veel mogelijk winst. De SP accepteert niet dat de rekening van hun wangedrag, en de prijs voor de falende politiek die heilig geloofde in deze ongebreidelde vrije markt, wordt neergelegd bij gewone mensen, die als eerste slachtoffer worden van de crisis. Mensen met een klein inkomen, mensen die hun baan verliezen, ouderen en zieken.

Sociale zekerheid is voor tijden van tegenspoed. PvdA, CDA, VVD en D66 hebben sinds de jaren tachtig jaar in jaar uit de bijl gezet in deze sociale zekerheid. Dan zouden we klaar zijn voor moeilijke tijden. Nu zijn die moeilijke tijden aangebroken. En eigenlijk is het niet te geloven, maar nu al horen we weer het pleidooi voor nog verdere afbraak van sociale voorzieningen: de WW-uitkering, de Bijstand, de WAO, het ontslagrecht. En toe maar: bezuinigingen op de zorg. En ja hoor, verhoging van de AOW leeftijd.

Nóg meer neoliberalisme is niet het antwoord. Het is de oude politiek, geboren in de jaren ‘80 die ons hier gebracht heeft. Die oude politiek is de kern van het probleem, en dus niet de oplossing.

Het is tijd voor een nieuwe koers. En voor de SP staat in de nieuwe koers de solidariteit voorop.

Dan de vraag wat er op korte termijn moet gebeuren. Bij de banken was het kabinet er als de kippen bij, maar nu het om banen en mensen gaat is kabinet veel te traag. Andere landen zijn veel voortvarender met hun maatregelen. Maar waar blijft ons kabinet?

Er moet een fors stimuleringspakket komen. Haal al geplande investeringen naar voren en bedenk nieuwe. Zoals onderhoud aan woningen en scholen, spoorwegen en waterwegen.

Leg versneld spoor aan, bv de spoorlijn Breda-Utrecht. Er liggen plannen klaar ter waarde van 2,7 miljard om ouderen in verpleeghuizen eindelijk een eigen kamer te geven. Maak hier haast mee. Het versterkt de economie en de menselijke waardigheid.

Verder: zet - net zoals we voor 1999 hadden - een investeringbank op, die bedrijven op een verantwoorde manier van krediet kan voorzien.

En breid de exportkredietverzekering uit, met een kredietherverzekering door de overheid. Bied kredietverzekering ook aan voor bedrijven die niet gericht zijn op de export, zodat banken makkelijker kunnen uitlenen aan deze bedrijven.

Natuurlijk kunnen we veel banen niet redden. Maar wel kan de werktijdverkorting worden omgezet in een tijdelijke crisisregeling, van maximaal 1,5 jaar. Met strikte voorwaarden, zoals geen bonussen en dividenduitkering aan aandeelhouders. In heel veel landen is dat een normaal onderdeel van het sociaal economische stelsel in crisistijd.

Uiteraard heeft de SP een hele lijst zaken waar we zeker wel willen en kunnen bezuinigen. De verspilling van de commerciële reïntegratie, de miljarden voor JSF, de kilometerheffing, de geldverslindende bureaucratie in zorg, de megasalarissen aan de top. Maar wat erg onverstandig zou zijn, is nu geforceerd bezuinigen. De meeste bezuinigen die momenteel gesuggereerd worden brengen nieuwe schade toe aan de economie. Dat is dus erg dom, ze zullen de recessie verergeren met nog minder banen, nog meer uitkeringen, nog meer ellende. Niet doen dus.

Het begrotingstekort zal tijdelijk fors oplopen. Dat moet uiteraard op de lange termijn hersteld worden. Maar ook de lange termijn is solidariteit het antwoord. Vraag dan een extra bijdrage aan hen die het wél wat kunnen missen. Zet niet de verworvenheid van de AOW-leeftijd overboord, maar doe iets aan de subsidie op villabezit via de hypotheekrenteaftrek.

De huidige crisis, is geen weeffout, ook geen uitvoeringsfout, maar een systeemfout. Het ongeremde kapitalisme richt zich op de korte termijn vol hebzucht en graaizucht. We moeten dan ook naar een nieuwe economische orde. Ik ben dan ook erg benieuwd naar de visie van het kabinet op die nieuwe koers voor Nederland.”