Laat wetenschap niet aan de markt ten prooi vallen

SP-Kamerlid Jasper van Dijk wil met de regering in debat over de toenemende invloed van de commercie binnen de wetenschap. Uit een inventarisatie van het radioprogramma Argos blijkt dat er minstens 84 besloten vennootschappen (BV's) zijn gekoppeld aan medische faculteiten waarover weinig openheid bestaat. Van Dijk: "Het kabinet moet het onderzoek van Argos voortzetten en de BV's in kaart brengen. Ook moet er volledige openheid komen over alle bijverdiensten en de positie van hoogleraren die in dienst zijn van een BV. Hamvraag in dit debat is uiteraard of we de wetenschap op deze manier aan de markt ten prooi laten vallen. Wat de SP betreft niet."

Het vertrouwen van mensen in de wetenschap valt of staat met de onafhankelijkheid van de onderzoekers. Zeker als het gaat om de medische wetenschap en de beoordeling van gewenste en ongewenste effecten van een geneesmiddel of vaccin. Dat werd nog eens duidelijk in een recente uitzending van Zembla over het vaccin tegen het HPV-virus dat baarmoederhalskanker veroorzaakt. Een goede afweging werd verduisterd door financiële belangen en de agressieve lobby van de farmaceutische industrie.

Mede op verzoek van de SP komt er een register over de nevenfuncties van hoogleraren. Van Dijk wil dat de BV's hieraan worden toegevoegd. Van Dijk: "Daarnaast moet duidelijk onderscheid gemaakt worden tussen publiek en privaat geld, bijvoorbeeld door een onafhankelijk onderzoeksfonds en volstrekte openheid en toetsing van de contracten.

De SP heeft vorig jaar minister Plasterk ondervraagd over zijn plannen om, naar Amerikaans voorbeeld, te regelen dat onderzoekers delen in de winst op basis van octrooien waaraan zij hebben bijgedragen. Van Dijk: "Hoe sympathiek meedelen in winst op het eerste gezicht ook lijkt, op deze manier worden wetenschappers steeds meer zakenlui. Dan gaan ze zich vaker druk maken om winst en verlies, in plaats van onafhankelijk onderzoek."