Kredietcrisis: helemaal niemand verantwoordelijk?

“Als de winsten zijn toegestaan, maar de verliezen door de staat worden afgedekt, stuit het kapitalistisch systeem op zijn meest perverse grenzen.” Dat zei SP-senator Geert Reuten in de Eerste Kamer tijdens de Algemene Financiële Beschouwingen. Volgens hem is één ding duidelijk: er moet een parlementaire enquête komen naar de toedracht van de kredietcrisis.

Reuten hield minister Bos zijn argumenten voor: “In ons bestel is de minister van Financiën eindverantwoordelijk voor het toezicht en het parlement dient hem te controleren. Hoe onzalig was het idee om een belangrijk deel van de verantwoordelijkheid te delegeren aan toezichthouders? Het resultaat lijkt nu te zijn dat iedereen als een Pilatus zijn handen in onschuld kan wassen. Wie neemt nog de verantwoordelijkheid? Nog geen minister en nog geen toezichthouder heeft zijn ontslag ingediend. Iedereen denkt: blijf zitten waar je zit en verroer je niet. Hoe eerzaam! En hoe pijnlijk voor allerlei mensen die voor minder zijn weggestuurd.”

“De bankier begreep het niet, de toezichthouder begreep het niet en de minister wist niet dat zij het niet begrepen. En wij wisten niet dat de minister niet wist dat de twee niet-begrijpende toezichthouders van elkaar niet wisten dat zij niet begrepen wat de bankiers niet begrepen. Er is dus helemaal niemand verantwoordelijk! We hebben niet één Pilatus, maar een heel bataljon. Precies daarom moet er een parlementaire enquête komen naar de toedracht. Omdat wij willen weten wat zij niet wisten. Daarom.”

Volgens de SP-senator moet het onderzoek er snel komen: “We moeten ons opmaken voor een hernieuwd toezicht en dan moeten we weten welke wetten en regels goed of fout waren, wat er goed of verkeerd ging bij de uitvoering. En we moeten niet afstevenen op een toezicht door een internationaal orgaan, want als het dan weer fout gaat, dan zal – je kunt het voorspellen - iedereen zich weer achter internationale regels verschuilen. Terwijl de rekening hier moet worden betaald door gewone mensen die part noch deel hebben gehad aan het veroorzaken van de crisis.”

Maar minister Bos vond een parlementair onderzoek niet nodig. Hoewel hij het verhaal van Reuten over het ‘niet-weten’ van iedereen moest onderschrijven, zei hij: “We hébben al erg veel onderzocht en er is al veel over gepubliceerd.” Hij erkende wel dat “we in Europa en Amerika met elkaar hebben geconcurreerd op ‘minder toezicht’ want dan kwamen de banken naar ons toe.” Maar illusies over een schone toekomst hoeven we ons niet te maken, want – aldus Bos – “een perfect toezicht op de banken bestaat niet.”