Reuten: 'Verbod shortselling bestrijdt slechts symptoom crisis'

De spoedwet om op bepaalde vormen van aandelenspeculatie te verbieden is gepast in deze tijd van financiële crisis. Maar lukrake invoering ervan met terugwerkende kracht zonder bijbehorende argumentatie schept ongewenste precedenten. Hoofdregel in ons recht is immers dat we handelingen niet met terugwerkende kracht verbieden en bestraffen. Als de regering die regel breekt onder het motto 'nood breekt wet' moet ze daarvoor stevige argumenten op tafel leggen. Met die kritische kanttekening stemde de SP-fractie in de Eerste Kamer in met de noodmaatregelen van het kabinet om de aandelenmarkt tot rust te brengen.

De regering wil zo snel mogelijk de Wet op het financieel toezicht wijzigen. Daardoor wordt het mogelijk voor de Autoriteit Financiële Markten (AFM) om het ongedekt verkopen van effecten (het zogeheten 'naked short selling') te verbieden. SP-senator Reuten heeft daar begrip voor, maar vindt de gewraakte activiteit niet de echte oorzaak van de crisis. Daarom is er onvoldoende zwaarwegende reden om de wet ook nog eens met terugwerkende kracht in werking te stellen. Dat druist in tegen ons rechtsstelsel, aldus Reuten die de ware oorzaak ergens anders legt: "De banken hebben zich onverantwoordelijk gedragen door grote risico's te nemen waarvan zij lange tijd de winst plukten, maar waarvoor de gemeenschap nu moet opdraaien. Aan de andere kant hebben de toezichthouders zich onvoldoende van hun taken gekweten en die zijn dus ook verantwoordelijk. Het is onontkoombaar dat de regels voor banken en voor de verantwoordelijkheden van de toezichthouders herzien worden.'

Reuten gaf zijn visie op de ware oorzaak van de ellende: "Die ligt vooral bij het belenen van waardepapieren. Simpel gezegd is de handel in financiële activa en de handelswijze van de hedgefunds en andere agressieve beleggingsfondsen terug te voeren op de klassieke beleningsprolongatie: je leent geld op basis van aandelen die je bezit en dan leen je weer geld op basis van de aandelen die je dus met geleend geld hebt gekocht, enzovoorts. Deze beleggingsfondsen worden van geld voorzien door banken, waarvan er sommige door dezelfde beleggingsfondsen onderuit werden gehaald. Zie ABN-AMRO, waar je de paradox zag dat de moordenaar het zwaard werd verschaft waarmee hij zelf doorstoken werd. Daarom ligt het voor de hand om in de toekomst te verbieden dat banken aan niet-banken geld lenen op basis van financiële vermogenstitels."

Hoewel de staatssecretaris toegaf dat in de afgelopen periode het 'naked short selling' "bijna niet voorkwam in ons land" verdedigde hij toch het met terugwerkende kracht invoeren van het verbod. Daarmee ovetuigde hij Reuten geenszins. Desalniettemin steunde de SP-fractie met de rest van de Kamer de noodwet, om speculatie in de toekomst in ieder geval aan banden te kunnen leggen. De SP wil wel op korte termijn een evaluatie van de nu getroffen noodmaatregelen.