Fatsoenlijke rechtsbijstand is een taak van de overheid
SP-Kamerlid Jan de Wit zal zich met hand en tand verzetten tegen de bezuinigingen die staatssecretaris Albayrak voorstelt met betrekking tot de gesubsidieerde rechtsbijstand. Jan de Wit: ”Het uitgangspunt, dat iedereen voor de wet gelijk is, is één van de pijlers waarop een fatsoenlijke samenleving rust. Met de nieuwe bezuinigingsronde komt de rechtsstaat in handen van particuliere verzekeraars. Voor marktdenken is binnen het stelsel van de gefinancierde rechtsbijstand geen plaats en de SP zal zich fel tegen deze plannen verzetten en zal advocaten en burgers oproepen om samen in actie te komen tegen deze kabinetsplannen.”
De instandhouding van een ook voor de minder draagkrachtigen toegankelijk stelsel van rechtsbijstand is volgens De Wit een publieke taak. Volgens hem heeft de overheid de grondwettelijke en verdragsrechtelijke taak de gelijke toegankelijkheid tot de rechtsbijstand te waarborgen. De Wit: “Nadat eerst de middeninkomens al van rechtsbijstand waren uitgesloten, worden nu alleen nog de allerarmsten tot de gefinancierde rechtsbijstand toegelaten. Alle anderen moeten hun recht kopen via een rechtsbijstandsverzekering bij een particuliere verzekeraar. Er blijft op deze manier een ministelsel over, voor de allerarmsten en voor de rechtsgebieden waar verzekeraars geen brood in zien.”
Sociale advocaten stellen het belang van hun cliënten voorop. Verzekeraars willen winst maken en laten dus hun eigen belang meewegen. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat een cliënt wordt aangeraden akkoord te gaan met een te lage schikking omdat de verzekeraar geen kosten meer wil maken. Ook kan een cliënt om die reden worden afgeraden te procederen. De Wit:”Het is onaanvaardbaar dat het recht van de burgers ondergeschikt kan worden aan het winstbejag van een verzekeraar.”
Tientallen jaren zorgde de overheid er voor dat iedereen op basis van gelijkheid recht kon halen en krijgen. Zelfs degenen met een kleine portemonnee. Die kwamen in aanmerking voor een gratis - of goedkope - advocaat. Opeenvolgende bezuinigingen hebben er sinds de jaren tachtig tot geleid dat het percentage burgers dat gebruik kon maken van gefinancierde rechtsbijstand daalde van 80 tot 43 procent. Met hogere drempels, hogere kosten en hogere risico’s werd de toegang tot het recht beperkt. De klok wordt nu nog verder teruggedraaid. Als gevolg van steeds verder gaande bezuinigingen had in 2007 nog maar 40 % van de Nederlandse burgers recht op gefinancierde rechtsbijstand. Met de nieuwe plannen van het kabinet wordt dat percentage nog eens aanzienlijk verlaagd. Het kabinet wil dat de markt het overneemt. De toegang tot gefinancierde rechtshulp wordt verder afgebroken en iedereen die niet tot de allerarmsten behoort kan een toegevoegde advocaat wel vergeten. Zo wordt de maximale inkomensgrens voor alleenstaanden verlaagd van 22.900 euro naar 16.200 euro. Voor gezinnen wordt de grens verlaagd van 32.400 euro naar 22.500 euro. De Wit: “Hoe dat uit gaat pakken laat zich raden. Deze forse bezuinigingen op de gefinancierde rechtsbijstand leiden tot aantasting van de toegang tot de rechter. De maatregelen die het kabinet voor ogen heeft, gaan er onherroepelijk toe leiden dat minder mensen toegang krijgen tot het stelsel, en dus tot hun recht.”