SP-senator lanceert idee om ‘recht op voedsel’ kans te geven in Afrika

SP-senator Eric Smaling greep vandaag het beleidsdebat ‘Mensenrechten en ontwikkelingssamenwerking’ in de senaat aan om niet alleen aandacht te vragen voor het actuele ‘recht op voedsel’, maar ook een voorstel tot verbetering in Afrika te doen.

Het recht op voedsel staat ietwat verstopt in artikel 25 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens’, maar het is – aldus Smaling - ‘onontbeerlijk voor een effectief gebruik van burgerrechten en politieke rechten.’ Hij wees erop dat minister Koenders kortgeleden de nota ‘Landbouw, rurale ontwikkeling en voedselzekerheid‘ heeft uitgebracht en hij was niet gelukkig met het feit dat die nota uitgaat van een aanpak per land.

Het bracht hem tot de volgende stelling:”Mijn fractie plaatst daar zo z’n vraagtekens bij en voelt zich daarin gesteund door onderzoek van het International Food Policy Research Institute. Laten we eens hardop denken over bijvoorbeeld West-Afrika, de economische regio van 15 arme landen die ECOWAS heet. Waarom wordt er niet, in plaats van vijf thematische stromen, een Gemeenschappelijk Landbouwbeleid voor deze regio ontwikkeld? Dat kan Nederland niet alleen, maar wel met gelijkgestemde donoren en de EU. Denk de grenzen in die regio even weg en je houdt grofweg drie klimaatszones over: de Sahel, de Savanne en de humide kustzone met alle grote steden. Daar zitten de meeste consumenten. De volgende vragen zijn nu relevant. Wat is nu en straks de vraag naar voedsel in de regio? Hoe veranderen de eetpatronen? Hoe en waar krijgen we de rijst- en de vleesproduktie omhoog? Waar zijn de beste gronden? Moet er een laagje fosfaat overheen, zoals de beroemde Wageningse hoogleraar Cees de Wit al beweerde in de jaren 70? Zo moeilijk moet dat niet zijn, gezien de fosfaatreserves in de regio. Wat moet natuurgebied blijven? Hoe kunnen we producenten helpen met investeren? Hoe kunnen we tariefmuren tussen landen afbouwen zonder dat ze de inkomsten aan de grens mislopen? Hoe kunnen bijvoorbeeld de landen meer belasting innen uit inkomsten en winsten? Hoe kunnen we de onderzoeksagenda’s van Sahel-landen als Senegal, Mali, Burkina Faso en Niger aan elkaar koppelen? Hoe kunnen we het Nederlandse beleid in partnerlanden Burkina Faso, Mali, Ghana en Benin beter op elkaar afstemmen? Laten we Togo ook meenemen, zodat we samenhang kunnen aanbrengen in de hulpinspanning in vijf aan elkaar grenzende landen.”

Minister Koenders nam de uitdagende oplossing van de SP-senator serieus: ‘Ik sta hier heel sympathiek tegenover, maar ons probleem in Afrika is dat we zoiets alleen op touw kunnen zetten als de landen daar het zelf willen. Bovendien is Nederland alleen te klein om zo’n project op te zetten.’

Smaling was het daar mee eens: ‘Maar je kunt zo’n ontwikkeling wel aanjagen. Het Afrikaanse continent heeft behoefte aan integratie. Het is op dit moment heel erg urgent dat er iets aan de voedselsituatie in die streek gebeurt. Als reactie op de gestegen voedselprijzen zetten rijstproducerende landen in Azië de export stop. Er is daar een reflex van ‘eigen volk eerst’. En zodoende hebben veel Afrikaanse landen die rijst moeten importeren, het nakijken. De situatie laat trouwens zien hoe risicovol een vrije wereldmarkt voor basisvoedsel is. Daarom moeten we er naar streven dat het voedsel zoveel mogelijk regionaal wordt geproduceerd.’

Minister Koenders was het met hem eens, maar zag veel praktische problemen. Toch bedacht hij dat er wellicht iets opgang is te brengen via de Afrikaanse Ontwikkelingsbank.