Senaat beslist in najaar over parlementair onderzoek oorlog Irak

Op voorstel van de Eerste Kamerfractie van de SP debatteert de Senaat dit najaar over de wenselijkheid van een parlementair onderzoek naar de Nederlandse betrokkenheid bij de oorlog in 2003 tegen Irak. Alleen de VVD is mordicus tegen zo’n debat.

SP-senator Arjan Vliegenthart die zijn debuut maakte in de Eerste Kamer, beklemtoonde dat het gaat om samen lessen te trekken uit wat er gebeurd is, met het oog op mogelijk toekomstige uitzending van Nederlandse militairen. “We willen niet de geschiedenis herschrijven, maar misstappen en catastrofes in de toekomst voorkómen,” zo onderbouwde hij zijn voorstel: “Resultaten uit het verleden bieden geen enkele garantie voor de toekomst. Maar wie zijn ogen sluit voor dat verleden vraagt om moeilijkheden. Dat moeten wij onszelf, onze militairen en onze bevolking niet aandoen.”

De Eerste Kamer debatteerde maandag en dinsdag uitgebreid over de voorwaarden waaronder in de toekomst Nederlandse soldaten aan militaire interventies zouden kunnen deelnemen. Daarvoor zal een “adequaat volkenrechtelijk mandaat” moeten zijn, aldus de ministers Verhagen en Van Middelkoop. Maar wat dat precies is, werd tijdens het debat niet erg duidelijk. En steeds kwam de discussie terug op wat er in Irak gebeurd is. Volgens minister Verhagen kan ook met terugwerkende kracht worden gesteld dat bij die oorlog sprake was van een adequaat mandaat. PvdA-senator Klaas de Vries stelde zich diametraal tegenover de minister op dit punt: “Er was helemaal geen mandaat, laat staan een adequaat mandaat,” hield hij de minister van buitenlandse zaken voor. Die wenste echter geen krimp te geven. Het Irak-scenario was ook in de toekomst denkbaar, zo antwoordde Verhagen op een vraag van Arjan Vliegenthart.

Vorige week kreeg de Eerste Kamer een door ruim 135.000 mensen ondertekende petitie die openheid over Irak eist. Arjan Vliegenthart: “Een cynicus beweerde dat dat amper één procent van de Nederlandse bevolking is. Maar naast het aloude recht van petitie hebben we tegenwoordig ook opinieonderzoek. En dat laat zien dat een meerderheid van de bevolking het eens is met het verzoek om een parlementair onderzoek te doen.”

De commissie buitenlandse zaken heeft inmiddels de voorbereiding van het debat over de parlementaire enquête op de agenda van de eerste vergadering na het reces geplaatst.