Geheime gevangenissen in Europa schenden mensenrechten

'Ik weet niet wat schokkender is: het meewerken van Europese landen aan schending van het Europees mensenrechtenverdrag of het geheim houden ervan voor hun parlementen'. Zo reageert CDA-senator René van der Linden, voorzitter van de parlementaire assemblee van de Raad van Europa, op het namens de assemblee gemaakte rapport dat vaststelt dat de CIA in samenwerking met de NAVO en Europese staten geheime gevangenissen heeft opgezet, waar mensen illegaal opgesloten, verhoord en gemarteld zijn. SP-senator Kox, voorzitter van de linkse fractie in de assemblee, vindt dat alle Europese regeringen nu volstrekte openheid moeten geven: 'Het verstoppertje spelen heeft lang genoeg geduurd'.

Het rapport, opgesteld voor de Raad van Europa door de Zwitserse senator Dick Marty, stelt vast dat grote aantallen mensen in de afgelopen jaren door de Amerikaanse geheime dienst CIA zijn ontvoerd en van allerlei plekken op de wereld getransporteerd zijn naar landen waarvan bekend is dat zij het niet zo nauw nemen met de mensenrechten in het algemeen en de rechten van gevangenen in het bijzonder. Zij zijn illegaal gevangen gehouden, verhoord en gemarteld, ook in geheime gevangenissen in Europa, in ieder geval in Polen en Roemenië. Er was geen enkel juridisch toezicht en de gevangenen hadden geen recht om zichzelf te verdedigen. Dat is gebeurd met medeweten van de toenmalige Poolse en Roemeense presidenten en op basis van afspraken tussen de CIA, de NAVO en Europese landen. Na eerdere ontkenningen heeft president Bush inmiddels toegegeven dat er van terrorisme verdachte personen op geheime plekken verhoord zijn. De regeringen van Polen en Roemenië blijven echter ook nu nog ontkennen, ook al baseert senator Marty zijn rapport op een groot aantal getuigenverklaringen van tegenwoordige en vroegere medewerkers van geheime diensten.

De medewerking die regeringen tot nu toe geven aan het onderzoek van de Raad van Europa is uiterst beperkt. SP-senator Kox vindt het beschamend dat landen die allemaal het Europese mensenrechtenverdrag geratificeerd hebben, als het erop aan komt, onderzoek eerder belemmeren dan bevorderen. Hij wil dat het verstoppertje spelen, het laks of helemaal niet meewerken aan onderzoek en het op voorhand ontkennen van belastende feiten ten einde komt. Hij hoopt dat de Nederlandse regering er bij de andere Europese regeringen op zal aandringen om volstrekte openheid te betrachten om deze schandalige praktijken volledig bloot te leggen en zodoende herhaling te voorkomen.

De parlementaire assemblee van de Raad van Europa bespreekt het onthutsende rapport in haar plenaire zitting op woensdag 27 juni in Straatsburg. Het volledige rapport is te vinden op de site van de Council of Europe.