Open brief aan minister Van Middelkoop: ban de clusterbom
In een open brief roepen politici en vertegenwoordigers van grote NGO’s Defensie-minister Van Middelkoop op om clustermunitie in de ban te doen, te beginnen in Nederland. Deze week vindt in de Peruaanse hoofdstad Lima een internationale conferentie plaats waar wordt gewerkt aan een wereldwijd verbod op de clusterbom. Tweede Kamerlid Krista van Velzen van de SP nam het initiatief tot de oproep en maakt deel uit van de officiële Nederlandse delegatie, die verder bestaat uit vertegenwoordigers van de ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie.
Clusterbommen vallen boven de grond uiteen in vele kleinere bommen die over een groot oppervlakte verspreid worden. Een gedeelte van deze submunitie explodeert niet meteen en blijft als een soort landmijnen liggen. Naar schatting is 98% van alle slachtoffers van clusterbommen burger, concludeerde Handicap International in een recent rapport. Wereldwijd zouden inmiddels meer dan 100.000 burgerslachtoffers zijn gevallen.
De Noorse minister Store van Buitenlandse Zaken nam het initiatief om tot een internationaal verbod te komen op deze wapens. Inmiddels hebben 46 landen zich aangesloten. De Nederlandse regering en een Kamermeerderheid hebben tot nu toe elk voorstel verworpen om de eigen voorraad clustermunitie te vernietigen en een moratorium op gebruik in te stellen.
Open brief aan minister Van Middelkoop
Geachte minister Van Middelkoop,
Bijzonder goed dat u het leed veroorzaakt door clusterbommen aan wilt pakken, zoals u onlangs heeft aangegeven. Bij aanvallen worden deze bommen over een dermate groot terrein verspreid (ongeveer 4 voetbalvelden) dat het vrijwel onmogelijk is te voorkomen dat er burgerslachtoffers vallen. Ook ontploffen deze bommen vaak niet direct en blijven dus ook na een conflict erg gevaarlijk voor burgers. Clustermunitie richt rampen aan onder jong en oud, man en vrouw, soldaten en burgers. Bovendien legt het de economie en landbouw van een streek of land voor lange tijd lam. Er zijn naar schatting al 100.000 slachtoffers gevallen door deze munitie, in meerderheid burgers. Wij zijn bang dat als er niet snel een internationaal verbod komt, dit nog maar het topje van de toekomstige ijsberg zal zijn. Het verbod op landmijnen, nu precies tien jaar geleden, was fantastisch maar kwam te laat want er lagen inmiddels als miljoenen landmijnen. Clustermunitie is in effect een gelijksoortig wapen als landmijnen en in strijd met het humanitair recht, dat immers verbied wapens in te zetten die geen onderscheid maken tussen burgers en militairen. Hoewel wijdverspreid, ligt clustermunitie op het moment in veel minder landen te wachten op explosie. Een verbod op clustermunitie anno 2007 is dus – cynisch genoeg – met name preventief. Na landmijnen zou dit soort munitie dan ook zo snel mogelijk internationaal verboden moeten worden.
In februari nam een ambtelijke delegatie namens Nederland deel aan de eerste onderhandelingen over zo’n verbod in Oslo. U heeft er voor gezorgd dat Nederland bij de volgende bijeenkomst op 23 t/m 25 mei in Peru opnieuw acte de présence zal geven. Met nog 45 landen heeft Nederland de verantwoordelijkheid op zich genomen om binnen een jaar internationale wetgeving te maken om ‘clustermunitie die onaanvaardbaar leed veroorzaakt’ te verbieden.
Maar minister Van Middelkoop: wat is aanvaardbaar leed? Is een clusterbom die slechts ledematen afrukt aanvaardbaar? Of een clusterbom die alleen dodelijk is voor mensen die kleiner zijn dan 1 meter 40? Of clustermunitie met een faalratio lager dan 1%? Deze discussie is heilloos. Wij rekenen er op dat u zich gaat inzetten om alle vormen van clustermunitie verboden te krijgen. Er is immers geen clustermunitie die aanvaardbaar leed veroorzaakt - als zoiets überhaupt bestaat. Terecht ontstond er maatschappelijke commotie toen bleek dat pensioenfondsen belegden in clustermunitie. Clustermunitie heeft laten zien de ethische en maatschappelijke toets niet te doorstaan. Verschillende pensioenfondsen hebben de boodschap goed begrepen en besloten hier niet meer in te beleggen. Wij roepen u op om dit goede voorbeeld te volgen, door bij de conferentie in Peru openlijk te verklaren dat Nederland geen clustermunitie meer zal gebruiken. Laat de huidige voorraad munitie van de Nederlandse luchtmacht verroesten, of beter: vernietig hem per direct. Een Nederlands verbod of op zijn minst een moratorium, dat is geen symbolische daad maar een belangrijke stap richting een internationaal verbod. Tien jaar na het verbieden van landmijnen en het van kracht gaan van het Verdrag van Ottawa zou dat een prachtige stap zijn.
Wij rekenen op uw inzet en medewerking.
Hoogachtend,
Krista van Velzen, SP Jan Gruiters, directeur IKV Pax Christi Sylvia Borren, directeur Oxfam Novib Mariko Peters, GroenLinks Tineke Ceelen, directeur Stichting Vluchteling Koos Mink, directeur UNICEF Nederland Paula Frankema, interim directeur War Child Nederland Bahram Sadeghi en Gideon Levy, Vara’s Jakhalzen Henk Zandvliet, directeur NEAG Alternatieven voor Geweld Alexander Pechtold, D66