Het Nederlands Sociaal Forum: leuk en inspirerend (gewijzigd)

Dit weekend (19 tot 21 mei) staat Nijmegen in het teken van het tweede Nederlands Sociaal Forum (NSF). Onder het motto 'een andere wereld is mogelijk' zullen duizenden bezoekers deelnemen aan meer dan 150 workshops, een filmfestival en debatten. Diverse bekende en minder bekende SP’ers zijn er actief en enkele prominente SP’ers doen verslag op deze website.

Harry van Bommel, woordvoerder Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking voor de Tweede-Kamerfractie van de SP: Ondanks de stromende regen zijn er vandaag veel mensen afgekomen op het Nederlands Sociaal Forum. Bij binnenkomst struikel je bijna over de SP’ers. We komen gemeenteraadsleden Marjolein Buijssen (Tilburg) en Sadet Karabulut (Amsterdam) tegen, de afdelingsvoorzitters Ineke Palm (Rotterdam) en Frank van Bersch (Utrecht) en ook Statenlid Chandra Jankie (Noord-Holland) en Dennis de Jong van de Werkgroep Sociale Globalisering zijn van de partij. Sommigen van hen waren eerder ook op de Europese Sociale Fora in Parijs en Athene. Er lijkt dus een vast publiek te ontstaan voor de fora en de SP hoort daar duidelijk thuis. Geen enkele andere politieke partij levert zoveel volksvertegenwoordigers en activisten voor deze bijeenkomsten. Daar mogen we best een beetje trots op zijn.

Harry van Bommel houdt een inleiding bij de workshop EPA's

Ik neem vandaag deel aan drie workshops op de terreinen waar ik in de Kamer actief ben. Om te beginnen is er een workshop over Europese Handelsovereenkomsten met de ACP landen (landen in Afrika, het Caribisch gebied en de eilanden in de Stille Oceaan). Deze overeenkomsten, de zogeheten EPA's, zijn zeer nadelig voor de arme landen omdat die gedwongen worden hun markten open te stellen voor Europese gesubsidieerde producten. Dat levert oneerlijke concurrentie op. De campagne 'stop EPA' wordt in deze workshop nader toegelicht sprekers van NOVIB, Both Ends en XminY. Voor meer informatie: www.stopepa.org.

Na de lunch mag ik met Henk van der Kolk van FNV-Bondgenoten, Donald Pols van MilieuDefensie, Willem Bos van Comité Grondwet Nee en Bas Eickhout van GroenLinks in debat over de toekomst van Europa. Iedereen is voorstander van een democratischer, een socialer en een duurzamer Europa, maar over de weg daarnaar toe verschillen we van mening. Dat is misschien ook niet zo gek gezien het feit dat GroenLinks vóór de Grondwet was en de vakbonden een positief stemadvies uitgaven. Sommigen zien meer macht voor het Europees Parlement als een stap in de goede richting; de SP bepleit juist een sterkere positie van de nationale parlementen die veel meer te zeggen moeten krijgen over de vraag of iets wel of niet door Europa geregeld moet worden. Wij willen onderwijs en gezondheidszorg bijvoorbeeld graag in nationale handen houden en ook van het strafrecht zou Brussel af moeten blijven. Over Europa zullen we, ook binnen de linkse beweging, nog veel moeten discussiëren.

In de middag speelt er een Afrikaanse band op het podium in de centrale hal. Daar zijn ook alle stands, waaronder die van de SP en de jongerenorganisatie Rood. Genoeg te doen dus.

Anja Meulenbelt, schrijfster en lid van de Eerste Kamer voor de SP: Druk, vol, en altijd het gevoel dat ik ook ergens anders had willen zijn. Veel mensen met wie je even kunt praten. Soms het idee dat we wel erg voor eigen parochie preken, maar tegelijk is het ook een gelegenheid om weer op te laden.

Een hoogtepunt: Robert Fisk, fantastische journalist. Hij sprak over het falen van de media om ons, het publiek, goed voor te lichten. Te bang om voor partijdig te worden uitgemaakt. Terwijl dit is wat je moet doen: de feiten vertellen zoals ze zijn, en de vraag stellen: waarom?

Veel ook over Palestina. Ik kwam Mohammed Alatar weer tegen, een Palestijnse Amerikaan en sprak met Akiva Eldar, Israelische journalist. Er werd een steengoede film vertoond die iedereen zou moeten zien die wil weten hoe het zit: the Iron Curtain. Mustafa Barghouti sprak over de situatie ter plaatse: het plan van premier Olmert (de 'terugtrekking') is volgens hem rampzalig. Als het Westen hem niet tegenhoudt is er straks helemaal geen Palestijnse staat meer mogelijk. En dan is er een apartheidsstaat.

Harry van Bommel en Anja Meulenbelt op het NSF

Ook is er een discussie over links en het islamdebat. Wat nu gebeurt is dat sociaal-economische problemen die meer met migratie te maken hebben dan met cultuur worden 'geïslamiseerd'. Alsof integratie alleen een kwestie is van mensen die door hun geloof achterblijven of niet passen. Makkelijk, zo hoeft de regering ook niets te doen aan werk en wonen. Aan de andere kant, links heeft wel over het hoofd gezien dat er wel degelijk sprake is van sterker wordend racisme, een hele bevolkingsgroep die in een hoek wordt gezet en in de verdediging gedrongen. Je kunt heel goed moslim of christen zijn en tegelijk democraat of socialist, zei Mohammed Rabbae.

Nog één groot debat, dan is het feest.

Meer van Anja lees je op haar weblog.

Krista van Velzen, woordvoerder Milieu en Landbouw van de Tweede-Kamerfractie van de SP: Ik heb een hele inspirerende dag gehad. Ontzettend veel mensen gesproken (zo'n sociaal forum is ook wel een beetje een reünie van leuke drammers en dromers hoor!), veel informatie gekregen over allerlei mooie initiatieven en tijdens de workshops de nodige ideeën opgedaan.

Sadet Karabulut en Krista van Velzen

De eerste workshop ging over de bio-industrie. Samen met Wouter van Eck van Milieudefensie gaf ik een inleiding over de stand van zaken qua hervormingen van het Europees landbouwbeleid, de effecten van het huidige subsidiëringsysteem, de actuele pogingen om in Europees verband een gelijk speelveld te creëren, ook op vlak van dierwelzijn, met alle mogelijke rampzalige gevolgen van dien. Ik gaf het voorbeeld van de konijnenhouderij. Die is in Nederland al niet diervriendelijk te noemen, maar zelfs de Nederlandse konijnenhouders spreken schande van de wijze waarop hun collega's in Italië hun werk uit voeren. Een gemeenschappelijk Europees dierwelzijnsbeleid zou op zijn slechts betekenen dat iedereen verplicht wordt aan het slechtste niveau te voldoen, op zijn best komen we ergens in het midden uit. Als dat Europa is, kunnen we beter een nationaal beleid gaan voeren, daar was iedereen het mee eens.

De discussie die volgde ging over hoe de noodzakelijke hervormingen in de landbouw, het afbouwen van de bio-industrie en de noodzaak dierwelzijn te verbeteren op de politieke agenda gezet kon worden om in ieder geval tijdens de komende verkiezingen een belangrijk punt te worden. De deelnemers van deze goed bezochte workshop hebben me zeker geïnspireerd! Verder heb samen met Bob Ruers een workshop over asbest gegeven en gebrainstormd met een aantal mensen van LLiNK (de kleinste omroep met de grootste idealen) over goede programmaideeën. Al met al dus nuttig en inspirerend.

Ewout Irrgang, financieel woordvoerder Tweede-Kamerfractie SP: In de pendelbus bij station Nijmegen tref ik al een aantal SP'ers. Ondanks de regen is het behoorlijk druk op het universiteitsterrein waar het NSF plaatsvindt. Binnen is een gezellige en goed bezochte informatiemarkt, met onder meer een SP-stand.

Ewout Irrgang bij de SP-stand

De eerste workshop gaat over fiscale rechtvaardigheid. Eric Goeman van Attac België vertelt over de Belgische wet die bepaalt dat België de Tobintaks invoert zodra alle andere Europese landen dat ook doen. Goeman hoopt dat Nederland of Italië het volgende land wordt. Een vertegenwoordiger van SOMO vertelt een interessant verhaal over Nederland als belastingparadijs. Ons land heeft door een aantal fiscale regelingen en een 100-tal belastingverdragen een spilfunctie in de internationale belastingontwijking door bedrijven. Vooral ontwikkelingslanden lopen daardoor veel belastinginkomsten mis. Hij stelt voor om jaarlijks te publiceren hoeveel belasting bedrijven in Nederland betalen omdat dit andere landen kan helpen belastingontwijking te voorkomen. Een interessante suggestie voor de verkiezingsprogramma's van de politieke partijen die momenteel geschreven worden. De meeste bezoekers zijn goed ingevoerd en hebben moeilijke vragen, waardoor het toch flink uitloopt, terwijl ik snel door moet naar mijn volgende workshop.

Die gaat over een oud probleem. Veel politieke beslissingen worden genomen op basis van de gevolgen voor het Bruto Binnenlands Product. Dat begrip heeft echter een hoop nadelen. Zo wordt vervuiling merkwaardig genoeg aangemerkt als productie, worden huishoudelijke taken niet als productie zie, tenzij je een werkster neemt, en blijft het Bruto Nationaal Geluk buiten beeld. Theo Ruyter, Lou Keune, en Tuur Elzinga hebben daarover een aardig boekje geschreven getiteld "Meta Economische Verkenningen". Daarin pleiten ze om hier nu eindelijk eens verandering in te brengen. Een goede saeck, ook al behoeft het alternatief nog veel uitwerking en zal de wetenschap zich eerst moeten verenigen voordat de politiek overstag gaat. De opkomst is hier zo hoog dat mensen op de grond moeten zitten of moeten blijven staan. Dat geeft wel aan dat deze aloude discussie nog steeds zeer actueel is. Maar dat geldt voor wel meer ‘grote vragen’.

Fenna Vergeer, onderwijswoordvoerder Tweede-Kamerfractie SP

Democratie in het onderwijs was het thema van de bijeenkomst, waar Peter Poppinga (MBO-studenten) en Jonanthan Mijs (studenten Hoger Onderwijs) constateerden dat de belangstelling onder studenten voor de medezeggenschapsraden ronduit ‘pet’ is. Ik zou graag zien dat docenten instemmingsrecht krijgen met het financiële beleid van de scholen. De autonomie van de schoolbesturen is veel te ver doorgeschoten. Docenten horen zelf te beslissen over het onderwijskundig concept, de directie moet slechts ondersteunen. In de zaal gaven zowel docenten als studenten voorbeelden van hoe de zich teugtrekkende en zuinige overheid de problemen bij de scholen over de schutting kiepert. De discussies over te weinig lesuren en het verdwijnen van het vak Nederlands spreken boekdelen.

Meer van Fenna Vergeer lees je op haar weblog.

Tiny Kox, lid van de Eerste Kamer voor de SP

Burgers zijn méér dan consument, zoals vooral ‘rechts’ denkt, maar ook méér dan kiezer, een opvatting die linkse mensen per abuis nog wel eens huldigen. Het is belangrijk dat er nu een effectieve samenwerking groeit tussen linkse politieke partijen, de vakbeweging en andere sociale bewegingen die het gehad hebben met het kabinet-Balkenende. Dat mocht ik vandaag betogen op de afsluitende dag van het NSF.

Ik betreur het dat PvdA en GroenLinks de laatste tijd onduidelijk zijn over hun kijk op de vakbeweging. Met pleidooien voor een bepaalde mate van liberalisering van het ontslagrecht en het inperken van levensloopregelingen en pensioenrechten worden vakbonden in het defensief gedrongen. En dat terwijl juist offensief optreden tegen de huidige regering gewenst is. Alleen dan ontstaat er immers een serieuze kans dat rechts bij de volgende provinciale en nationale verkiezingen in 2007 de macht verliest en een sociale coalitie een beter beleid kan gaan inzetten.

De vakbeweging zou moeten gaan nadenken over een advies aan de achterban om komend jaar rechts de politieke macht te ontnemen. Dat is recent ook in Noorwegen gebeurd, waar nu links regeert. Een speciale oproep doe ik aan FNV Jong, die meer dan 200.000 jonge vakbondsleden vertegenwoordigt. Voorzitter Judith Ploegman van FNV Jong zei in reactie een stemadvies zelf wel te zien zitten, maar vroeg zich af of het strategisch wenselijk is zo’n stap te zetten. Meer samenwerking is in ieder geval nodig en kan ook. Ze wees op een recente gezamenlijke verklaring van vakbondsjongeren en de jongerenorganisaties van de linkse politieke partijen.

Om de aantrekkelijkheid van een links alternatief voor het huidige rechtse bewind duidelijk te maken, doen PvdA, GroenLinks en SP er verstandig aan de komende maanden duidelijk te maken op welke belangrijke concrete punten zij elkaar kunnen vinden. Het geloof in rechtse antwoorden voor de problemen van de samenleving verdwijnt snel. Dat geeft ruimte op links maar dan moeten er ook aansprekende antwoorden van links komen. Kansen scheppen ook verplichtingen.

Dennis de Jong, voorzitter Werkgroep Sociale Globalisering van de SP: Het weer zat niet mee en door gebrek aan geld was ook de publiciteit rondom het NSF niet wat je misschien zou mogen verwachten. Maar de sfeer was er niet minder om: de 3000 mensen die er wél waren bleken stuk voor stuk gemotiveerd om te werken aan een andere wereld. En onder die mensen veel, héél veel SP-ers.

Samen met ROOD waren we al vroeg in de weer om de stands van ROOD en de SP in te richten. Officieel zouden we een plaats toegewezen krijgen, maar om 10.00 uur kregen we te horen dat we zelf een stand mochten uitkiezen: en dus konden ROOD en de SP gebroederlijk naast elkaar staan en op een plek op de begane grond. Via het spandoek dat de demonstratie in Athene (ESF) nog had meegemaakt vielen de stands goed op en er was dan ook redelijk veel aanloop. ROOD verkocht T-shirts bij de vleet en ook onze boeken vielen goed in de smaak. Altijd goed zo’n stand: je krijgt al gauw heel veel leuke contacten.

Ondertussen waren de 150 seminars en workshops van start gegaan. Niet alles bleek even goed georganiseerd, want sommige activiteiten vielen helemaal uit en ook niet alle sprekers bleken de regenbuien te hebben getrotseerd. De workshops en seminars die door ROOD en de Werkgroep Sociale Globalisering werden georganiseerd, gingen (bijna) allemaal wel gewoon door en met vrijwel alle aangemelde sprekers. Alleen de activiteit van ROOD over Palestina werd op het laatste moment samengevoegd met een andere, omdat er opeens wel erg veel workshops en seminars over Palestina bleken te bestaan…

Europa stond centraal in een hele serie workshops, waar de Werkgroep Sociale Globalisering (WSG) bij betrokken was geweest. Harry van Bommel verdedigde in een druk bezocht seminar met verve het SP-standpunt over Europa, waarbij hij uitlegde voorlopig nog weinig vertrouwen te hebben in Brussel. In het panel en in de zaal bleken veel mensen uit te zien naar een discussie met nieuwe vergezichten en er waren nogal wat mensen die zelfs aan een nieuwe Grondwet zouden willen werken op weg naar de Verenigde Staten van Europa. Harry legde nog maar eens uit hoe zelfs een democratisch Europa nog risico’s kan inhouden, als je daarbij ook je vetorecht moet opgeven, zoals onlangs nog voorgesteld door de Europese Commissie voor het terrein van Justitie.

In de aansluitende workshop nam ik als voorzitter van de WSG deel aan een discussie over actie voor een ander Europa. Daar bleken de tegenstellingen minder groot, hoewel ook daar bleek dat elke maatschappelijke groepering natuurlijk wel zo z’n eigen stokpaardjes heeft. Toch was iedereen wel erg geïnteresseerd in de initiatieven van een aantal sociale bewegingen in Europese landen om gezamenlijk actie te voeren tegen de privatisering en voor een goed stelsel van collectieve voorzieningen. Misschien toch nog een begin van samenwerking, de belangrijkste doelstelling van het NSF.

Tenslotte gaven Harry en FNV-voorman Niek Stam nog een spetterende presentatie in de derde workshop: met filmbeelden en een Powerpoint-presentatie liet Niek de acties tegen de Haven- en Dienstenrichtlijn herleven en samen met Harry liet hij zien hoe protest tegen Europa wél effectief kan zijn. Aan het eind van de dag waren de deelnemers zeker gemotiveerd om er tegenaan te gaan: voor een andere wereld, te beginnen met een ander Europa!