“Banken moeten ook op platteland bereikbaar en betaalbaar blijven”

Hieronder vind je de bijdrage van SP-Kamerlid Ewout Irrgang aan het Kamerdebat over de initiatiefwet “Toegankelijkheid en bereikbaarheid basisbetaaldiensten” van het PvdA-Kamerlid Ferd Crone. Met dit voorstel wordt beoogd om banken te verplichten ook in minder dichtbevolkte gebieden filialen open het houden of te openen.

De SP steunt de hoofdlijnen van dit wetsvoorstel omdat het tegemoet komt aan een groot maatschappelijk probleem, namelijk de leegloop en de verschraling van het voorzieningenniveau op het platteland.

De sluiting van bankkantoren is daarvan een belangrijk onderdeel, maar het is zeker niet het enige bestanddeel van die leegloop en verschraling van ons platteland. De heer Van der Vlies (SGP) heeft daarover in het begin van zijn betoog een aantal opmerkingen gemaakt. Hij sprak een beetje gekscherend over voedsel, zo was het ongetwijfeld niet bedoeld.

Ik kan mij voorstellen dat de redenering die ten grondslag ligt aan het wetsvoorstel van de heer Crone ook zou kunnen opgaan voor de voedselvoorziening op het moment dat die ook in het geding zou komen.

De heer Crone presenteert in zijn ‘memorie van toelichting’ een voorbeeld dat het probleem goed illustreert: onder andere een daling van het aantal bankkantoren met ruim 41% in de periode 1998-2003.

Men kan zich afvragen of er misschien te veel bankkantoren in Nederland zijn. Er zijn toch al die nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen? Maar als men tegelijkertijd kijkt naar de cijfers over het aantal inwoners per bankkantoor in Europees perspectief, ziet men dat Nederland onder aan de lijst bungelt.

De SP constateert dat allerlei initiatieven die de afgelopen jaren zijn genoemd - pinautomaten, bankbussen, geldservicepunten - behalve een zeer beperkte dienstverlening vergeleken met een volwaardig bankkantoor, ook in kwantitatief opzicht geen enkel tegenwicht hebben kunnen bieden aan die daling van het aantal bankkantoren in ons land.

Het wetsvoorstel van de heer Crone is op zijn plaats om een goede toegankelijkheid van betaaldiensten in Nederland te garanderen en de leegloop en de verschraling van het platteland te stoppen. Gelet op de winstgevendheid van de bancaire sector, is zijn voorstel volstrekt proportioneel ten opzichte van het doel: de leefbaarheid van het platteland in Nederland vergroten.

Ook steunt de SP de overige doelen van het wetsvoorstel, die tot nu toe nog weinig aan bod zijn gekomen en die niet onvermeld moeten blijven: de toegankelijkheid voor ouderen en gehandicapten - niet zozeer alleen de fysieke toegankelijkheid in de zin van een fysieke vestiging, als wel de toegankelijkheid in brede zin.

Een niet onbelangrijk punt is de financiële toegankelijkheid. De heer Crone noemt zelf in de toelichting op zijn initiatiefvoorstel de opnamekosten. Daarover is de afgelopen jaren veel te doen geweest.

Ik denk ook aan de kosten voor een pinpas, die sterk gestegen zijn. Dat is een vreemde ontwikkeling. De meeste van ons gaan regelmatig naar de pinautomaat. Wij hebben daarvoor een pinpas gekregen. Op een gegeven moment moesten wij daarvoor betalen en vervolgens moesten wij er steeds méér voor betalen. Dit is een punt dat ook onder de financiële toegankelijkheid zou kunnen vallen.

Bij aanname van deze wet zal in de lagere regelgeving nog veel moeten worden uitgewerkt. De heer Crone schrijft in de toelichting dat dit pas na een grondige beschouwing kan gebeuren. De SP ondersteunt dit initiatiefwetsvoorstel en wil dat het na deze grondige beschouwing snel tot uitvoering van de wet komt, want de leefbaarheid van het platteland vraagt om deze wet.

(Op verzoek van GroenLinks, dat niet bij het debat aanwezig kon zijn, heeft de Irrgang zijn bijdrage mede namens GroenLinks uitgesproken.)